EN
In a 3-year pot experiment, the fertilizing value was investigated of fresh and 3 month composted waste activated sludges, FYM and their mixtures with CaO and brown-coal ash. Higher yields of maize and sunflowers were achieved from objects fertilized with waste activated sludges with the addition of ash than those with the addition of CaO or without any addition. The effectiveness of waste activated sludges from Siedlce and Łuków, applied as either fresh or composted, was similar. Higher yields were achieved from objects fertilized with waste activated sludges than fertilized with FYM. The content of nitrogen was higher in the biomass of maize and sunflower harvested from objects fertilized with only waste activated sludges than those with mixtures of waste activated sludges with CaO and brown-coal ash. The highest value of nitrogen utilization coefficient calculated for the whole period of the experiment was achieved from objects fertilized with waste activated sludges and FYM with the addition of ash, slightly lower from objects on which waste activated sludges and FYM with the addition of ash and CaO were applied, and the lowest from objects on which mixture of FYM and waste activated sludges with the addition of CaO were applied.
PL
W trzyletnim doświadczeniu wazonowym, badano wartość nawozową świeżych i kompostowanych 3 miesiące osadów ściekowych, obornika oraz ich mieszanin z CaO i popiołem z węgla brunatnego. W sumie z 3 lat badań uzyskano wyższe plony roślin testowych (kukurydzy i słonecznika) na obiektach nawożonych osadami z dodatkiem popiołu, niż po zastosowaniu osadów bez dodatków i z dodatkiem CaO. Efekt osadów ściekowych z Siedlec i Łukowa, świeżych i kompostowanych, był zbliżony. Na obiektach nawożonych osadami ściekowymi uzyskano wyższe plony roślin, niż po zastosowaniu obornika. Zawartość azotu w kukurydzy i słoneczniku nawożonych samymi osadami ściekowymi na ogół była wyższa, niż po zastosowaniu osadów w mieszaninach z CaO i popiołem. Najwyższy współczynnik wykorzystania azotu ogółem z 3 lat doświadczenia uzyskano na obiektach nawożonych osadami i obornikiem z dodatkiem popiołu, nieco niższy po zastosowaniu osadów i obornika bez dodatków, a najniższy po wprowadzeniu mieszanin z udziałem CaO.