The vulnerability of breeding birds to forest fragmentation

• Autorzy: Cieslak M

Warianty tytułu

PL

Wrazliwosc ptakow na rozdrobnienie lasow

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Qualitative research on breeding birds was carried out in 224 woods located in an agricultural area of eastern Poland and with areas of between 0.01 and 450 ha. The results confirmed that a total of 84 species of bird nested in them. The breeding avifauna included: a group of species tolerant of small woods with areas of several hectares or less and a group of species which only occurred in medium-sized woods. The species occurring in the large forests of eastern Poland and not reported in the woods studied may be defined in general as birds of the forest landscape. For the various groups of forest bird, mean values for miniumum forest area (MFA) were calculated, along with values for the threshold of regular presence in the bird community (TRP). These allowed it to be stated that different groups of species are vulnerable to forest fragmentation to varying degrees. Most vulnerable were spedes in the following groups: true residents, hole-nesters, herbivorous birds, birds feeding on vertebrates and insectivorous birds which form mixed feeding flocks in the forests of this region in winter. It emerged that the species least sensitive to forest fragmentation were omnivorous birds, the remaining insectivorous birds, ground-nesters, birds nesting in the crowns of trees and bushes, and non-residents. Significant differences in vulnerability to forest fragmentation were not noted for species foraging both in tree stands and beyond the forest.

PL

Wyniki ilościowych badań ptaków lęgowych przeprowadzonych w 224 lasach wschodniej Polski o powierzchni 0.01-450 ha (tab. 1) wykazały występowanie 84 gatunków ptaków (Cieślak 1991). W awifaunie lęgowej tych rozdrobnionych lasów można wyróżnić dwie grupy gatunków: ptaki które tolerują jako biotop gniazdowania małe lasy - do kilku hektarów (SF) oraz ptaki, które do założenia gniazda potrzebują lasów średniej wielkości (MF). Grupę gatunków występujących w dużych lasach wschodniej Polski a nie występujące w badanych lasach (LF) można określić jako gatunki krajobrazu leśnego. Dla stwierdzonych gatunków określono minimalne wielkości lasu (MFA) w których gniazdowały. Dla 34 gatunków określono również próg wielkości lasu (TRP) powyżej której gatunki te osiągały frekwencję na poziomie 90-95% badanych lasów (tab. 2). Średnie wartości MFA i TRP obliczono dla grup gatunków ptaków wyróżnionych w oparciu o strategię migracyjną, sposób umieszczenia gniazda, żerowania w drzewostanie i poza lasem oraz rodzaj pokarmu. Średnie wartości obu parametrów obliczone dla poszczególnych grup gatunków posłużyły do oceny ich wrażliwości na rozdrobnienie lasów. Najbardziej wrażliwymi na rozdrobnienie lasów okazały się grupy gatunków osiadłych, gniazdujących w dziuplach oraz odżywiających się pokarmem roślinnym, kręgowcami i grupa ptaków owadożernych, które zimując w lasach tego regionu formują mieszane stada (tab. 3, 4). Gatunki, które łączą kilka strategii najmniej korzystnych w rozdrobnionych lasach można wskazać jako najbardziej wrażliwe na rozdrobnienie. Gatunki żerujące w drzewostanach i żerujące poza lasem nie wykazały istotnych różnic wrażliwości na rozdrobnienie lasów (ryc. 1b,c). Najmniej wrażliwe na rozdrobnienie okazały się gatunki wszystkożerne, pozostałe owadożerne, gniazdujące na ziemi i w koronach drzew i krzewach oraz gatunki nieosiadłe (tab. 3,4). Wrażliwość ptaków na rozdrobnienie lasów wykazuje silny związek ze stopniem zagrożenia wyginięciem gatunków.

Słowa kluczowe

PL

ptaki; ekosystemy lesne; sklad gatunkowy; lasy; ornitologia; ekologia

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1994
• Tom: 29
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.29-38, rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Cieslak M

• Instytut Ochrony Srodowiska, Krucza 5/11, 00-548 Warszawa

Bibliografia

• Ahlen I., Nilsson S.G. 1982. [Species richness and area requirements of forest bird species on islands with natural forests in Lake Malaren and Hjalmaren]. Var Fagel., 41: 161-184.
• Bastian O., Hummitzsch P., Schrack M. 1989. Beziehungen zwischen Landschaftsstruktur und Artenvielfalt der Avifauna in der Agrarlandschaft nordlich von Dresden. Zool. Abh. Staat. Museum f. Tierkunde Dresden, 45: 53-73.
• Blake J.G. 1983. Trophic structure of birds communities in forest patches in east-central Illinois. Wilson Bull., 95: 416-430.
• Blake J.G., Karr J.R. 1984. Species composition of bird communities and the conservation benefit of large versus small forests. Biol. Conserv., 30: 173-187.
• Blake J.G., Karr J.R. 1987. Breeding birds of isolated woodlots: area and habitat relationship. Ecology, 68: 1724-1734.
• Catterall C.P., Green R.J., Jones D.N. 1991. Habitat use by birds across a forest-suburb interface in Brisbane: implications for corridors. In: Saunders D. A., Hobbs R.J. (eds.). The role of corridors. Nature Conserv., 2. Surrey Beatty & Sons, Chipping Norton, pp. 247-258.
• Cieślak M. 1983. Heterospecific winter flocks of birds in a pine forest. Eko. pol., 31: 219-234.
• Cieślak M. 1985. Influence of forest size and other factors on breeding bird species number. Ekol. pol., 33: 103-121.
• Cieślak M. 1991. [Fauna of breeding birds in the small woods of eastern Poland], Not. Orn., 32: 77-88.
• Cieślak M. in press. Breeding bird communities on forest edge and interior. Ekol. pol., 42.
• Cieślak M., Dombrowski A. 1992. [Preferences of breeding birds with respect to forest fragmentation]. Not. Orn., 33: 93-100.
• Cieślak M., Dombrowski A. 1993. The effect of forest size on breeding bird communities. Acta orn., 27: 97-111.
• Głowaciński Z., Bieniek M., Dyduch A., Gertychowa R., Jakubiec Z., Kosior A., Zemanek M. 1980. [Situation of all vertebrates and selected invertebrates in Poland - list of species, their occurrence, endangerment and status of protection]. Studia Naturae, ser. A, 21: pp. 1-163.
• Gromadzki M. 1970. Breeding communities of birds in mid-field afforested areas. Ekol. pol., 18: 307-350.
• Haila Y. 1983. Colonization of islands in a north - boreal Finnish lake by land birds. Ann. Zool. Fenn., 20: 179-197.
• Haila Y., Jarvinien O., Kuusela S. 1983. Colonization of island by land birds: Prevalence function in a Finnish Archipelago. J. Biogeogr., 10:499-532.
• Hansson L. 1983: Bird numbers across edges between mature conifer forest and dear-cuts in Central Sweden. Omis. Scand., 14: 97-103.
• Helle P. 1984. Effects of habitat area on breeding birds communities in Northeastern Finland. Ann. Zool. Fenn., 21: 421-425.
• Helle P. 1986. Effects of forest succession and fragmentation on bird communities and invertebrates in boreal forests. Acta Univ. Ouluensis, ser. A, Biol., 26: 1-41.
• Helle P., Jarvinen O.1986. Population trends of North Finnish land birds in relation to their habitat selection and changes in forest structure. Oikos, 46: 107-115.
• Helle P., Muona J. 1985. Invertebrate numbers in edges between clear-fellings and mature forests in Northern Finland. Silva Fenn., 19: 281-294.
• Kuitunen M., Helle P. 1988. Relationship of common treecreeper Certhia familiaris to edge effect and forest fragmentation. Ornis Fennica, 65:150-155.
• Kurlavidus P. 1986. Biotopiczeskoje razpriedielienie ptic w agronasażdeniach. Mokslas, Vilnus, pp. 106.
• Lynch J.F., Saunders D. A. 1991. Responses of bird spedes to habitat fragmentation in the wheatbelt of Western Australia: interiors, edges and corridors. In: Saunders D.A., Hobbs R.J. (eds.) The role of corridors. Nature Conserv. 2, Surrey Beatty & Sons, Chipping Norton, pp. 143-158.
• Lynch J.F., Whigham D.F. 1984. Effects of forest fragmentation on breeding bird communities in Maryland, USA. Biol. Conserv., 28: 287-324.
• Martin J.-L. 1983. Impoverishment of island bird communities in a finnish archipelago. Ornis Scand., 14: 66-77.
• Moore N.W., Hooper M.D. 1975. On the number of bird species in british woods. Biol. Conserv., 8: 239-250.
• Muller W. 1982 Die Besiedlung der Eichenwalder im Kanton Zurich durdi den Mittdspedit Dendrocopos medias. Orn. Beob., 79: 105-119.
• Nilsson S.G. 1986. Are bird communities in small biotope patches random samples from communities in large patches? Biol. Consent 38: 179-204.
• Opdam P. 1990. Dispersal in fragmented populations: the key to survival. In: Bunce R.G.H., Howard D.C. (eds.). Species dispersal in agricultural habitats. Belhaven Press, London, pp. 3-17.
• Opdam P., Rijsdijk G., Hustings F. 1985. Bird communities in small woods in an agricultural landscape: Effects of area and isolation. Biol. Conserv., 34: 333-352.
• Petterson B. 1985. Relative importance of habitat area, isolation and quality for the occurence of middle spotted woodpecker Dendrocopos medius (L.) in Sweden. Holarct. Ecol., 8: 53-58.
• Raivio S. 1988. The peninsular effect and habitat structure: bird communities in coniferous forests of the Hanko Peninsula, southern Finland. Ornis Fennica, 65: 129-149.
• Reed T.M. 1987. Colonization of island woodlands in the Hebrides of Scotland. Acta Oecologica, Oecol. Gener., 8: 275-280.
• Rolstad J. 1991. Consequences of forest fragmentation for the dynamics of bird populations: conceptual issues and the evidence. Biol. J. Linn. Soc., 42: 149-163.
• Rolstad J., Wegge P. 1987. Distribution and size of capercaillie leks in relation to old forest fragmentation. Oecologia (Berlin), 72: 389-394.
• Robbins C.S. 1988. Forest fragmentation and its effects on birds. In: Johnson J.E. (ed.). Managing north central forests for non-timber values. Soc. Am. Forest., Bethesda, pp. 61-65.
• Saunders D.A., de Rebeira C.P. 1991. Value of corridors to avian populations in a fragmented landscape. In: Saunders D.A., Hobbs R.J. (eds.). The role of corridors. Nature Conserv. 2. Surrey Beatty & Sons, Chipping Norton, pp. 211-240.
• Taylor K., Marchant J.H., Morgan R.A. 1987. The breeding bird communities of woodland in a new city. Acta Oecologica, Oecol Gener., 8: 293-299.
• Tomiałojć L., Wesołowski T., Walankiewicz W. 1984. Breding bird community of primeval temperate forest (Białowieża National Park, Poland). Acta orn., 20: 241-310.
• Verboom J., Schotman A., Opdam P., Metz J.A.J. 1991. European nuthatch metapopulations in fragmented agricultural landscape. Oikos, 61: 149-156.
• Virkkala R., Liehu H. 1990. Habitat selection by the Siberian Tit Parus cinctus in virgin and managed forests in northern Finland. Ornis Fennica, 67: 1-12.
• Wilcove D.S. 1988. Changes in the avifauna of the Great Smoky Mountains: 1947-1983. Wilson Bull., 100: 256-271.
• Wuczyński A. 1990. Ekologiczne zróżnicowanie zadrzewień śródpolnych i ich znaczenie w krajobrazie rolniczym, msc. MS. thesis. A. Rol., Wrocław.
• Zenker W. 1982. Beziehungen zwischen dem Vogelbestand und der Struktur der Kulturlandschaft. Beitr. Avif. Rheinl., 15: 1-249.