Endemiczne wystepowanie objawow niedoboru jodu u ludzi i zwierzat na obszarze Karpat

• Autorzy: Lutynski R
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Poprawa stanu zdrowia mieszkańców Polski południowej w okresie międzywojennym wiąże się z wprowadzeniem jodowania soli kuchennej od 1935 r. Przerwanie procesu jodowania doprowadziło do nasilenia występowania klinicznych objawów niedoboru jodu u ludności Polski południowej. Przeprowadzone badania laboratoryjne prób wody, mleka oraz wybranych produktów spożywczych z obszarów endemicznie występującego wola Polski południowej - wykazało niskie poziomy jodu. Niezadowalające wyniki dotychczas przeprowadzonej profilaktyki jodowej w regionie krakowskim - nakazują jej optymalizację, między innymi przez podniesienie zawartości jodu w artykułach spożywczych pochodzenia zwierzęcego (mleko, jaja) drogą wprowadzenia lizawek dla krów i karmy dla kur o podwyższonej zawartości jodu.

EN

The improvement of the health status of the population in Southern Poland after the First World War resulted in a great extend from the introduction of table salt iodination which started in 1935. The interrupted salt fortification process, and this brought the increase of goiter incidence in the population of Southern Poland. Laboratory examinations of water, milk and food samples comming from goiter endemic area presented a low iodine level. The unsatiscfactory results of the iodine prophylaxis in Krakow region force to correct the programme, and-among others-to raise the iodine contents in consumption articles of animal origin (milk, eggs) using supplemented with iodine additives salt licks (for cows), and feeds (for hen - layers).

Słowa kluczowe

PL

zawartosc jodu; niedobor pierwiastkow; zdrowie czlowieka; objawy chorobowe; zywnosc; mikroelementy; produkty zwierzece; Polska Poludniowa; jod

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1996
• Tom: 434
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.617-621,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lutynski R

• Uniwersytet Jagiellonski, ul.Kopernika 7, 31-034 Krakow

Bibliografia

• 1. Bobek S., Brzoska F., Sechman A. ( 1995 ). Elaboration of iodine and selenium prophylaxis model for milking cows to enhance the level of iodine and selenium in milk. ESNA XXV Annual Meeting, Book of Abstracts, 31.
• 2. Dłużniewska K., Tylek D., Baranowska K., Potocki A., Pułka J., Wielgos L., Rybakowa M., Szybiński Z. (1991). Ocena ilości jodu w całodziennym pożywieniu i moczu osób objętych badaniami epidemiologicznymi w makroregionie krakowskim po awarii w Czarnobylu oraz poziom jodu w wodzie pitnej na badanym obszarze. Endokr. Pol. 42, 241 - 249.
• 3. Ewy Z., Bobek S., Kamiński J. (1962). Badania nad występowaniem niedoboru jodu u zwierząt w województwie krakowskim. Rocz. Nauk Roln. 79 - B - 3, 311 - 331.
• 4. Hołyńska B., Ostachowicz B., Ostachowicz J., Szybiński Z. (1993). Evaluation of iodine concentration in portable water and selected food specimens from moderate endemic goiter area in Poland. Endokr. Pol., 3, 359 - 365.
• 5. Kamiński J. (1959). Oznaczanie jodu w sianie i wodzie w wolotwórczych rejonach województwa krakowskiego. Med. Weter., 11, 678 - 681.
• 6. Kamiński J. (1969). Wpływ pasz z okolic wolotwórczych i wolnych od wola na czynność tarczycy u królików. Endokr. Pol., 3 - 4, 313 - 324.
• 7. Lutyński R. (1995). Występowanie wola endemicznego - czynniki środowiskowe i profilaktyka jodowa w Polsce Południowej. Przeg. Epid., 3, 341 - 344.
• 8. Lutyński R. (1995). Iodine prophylaxis in goiter endemic area in Southern Poland. Seventh European Nutrition Conference. Book of Abstracts, P - 13, 51
• 9. Lutyński R. (1995). Goiter in Carpathian Endemic Region. European Public Health Association. EUPHA Abstracts, 43.
• 10. Nowakowski B. (1947). Spis wola w powiatach myślenickim i nowosądeckim w roku 1946. Pol. Tyg. Lek., 40, 1152 - 1183.
• 11. Nowakowski B. (1951). Wole w województwie krakowskim. Postępy Hig. i Med. Dośw., 3, 202 - 208.
• 12. Rybakowa M., Tylek D., Sołtysik-Wilk E., Glonek G., Stanuch H., Szafran Z., Sucharski P. (1991). Badania epidemiologiczne po awarii w Czernobylu w populacji dzieci w regionie krakowskim. Endokr. Pol., 2, 253 - 261.
• 13. Rybakowa M., Tylek D., Ratajczak R., Antoń A., Skalska M., Przybylik-Mazurek E., Huszno B., Gołkowski F., Tarnawski A., Szybiński Z. ( 1993 ). Goiter incidence and urinary iodine excretion in children of age group 6 - 13 years living in south-eastern Poland (Kraków Coordination Center). Endokr. Pol., 3, 249 - 258.
• 14. Ryś R., Wir-Konas E., Pyska H., Kuchta M. ( 1996 ). Wpływ różnego rodzaju i ilość preparatów jodowych w paszy na odkładanie jodu w jajkach kurzych. Rocz. Nauk. Zootech. (w druku).
• 15. Szybiński Z., Sieradzki J., Huszno B., Tarnawski A., Korzeniowski D., Traczewska H. (1972). Wole u młodzieży szkolnej na obszarze endemii karpackiej. Przegląd lek., 6, 619 - 624.
• 16. Szybiński Z., Jędrychowski W., Konieczna W., Brylak H., Bednarczyk D., Bobrowski A., Huszno B.. Korzeniowski D., Marczewska M., Mruk K., Rudziński A., Sieradzki J., Tarnawski A. (1974). Częstość wola u dzieci szkolnych województwa krakowskiego w zależności od miejsca zamieszkania, pici i wieku. Pol. Tyg. Lek., 50, 2157 - 2160.
• 17. Szybiński Z., Żarnecki A. (1993). Prevalence of goiter, iodine of deficiency and iodine prophylaxis in Poland, the results of a nationwide study. Endokr. Pol., 3, 373 - 388.
• 18. Tempka T., Godłowski Z. (1936). Zapobiegawcze przeciwwolowe jodowanie w Polsce. Pol. Gaz. Lek., 47, 907 - 909.