Populacja nadrzewna sokola wedrownego Falco peregrinus w Europie i restytucja gatunku w Polsce

• Autorzy: Sielicki S , Sielicki J.

Warianty tytułu

EN

Tree-nesting population of Peregrine falcon Falco peregrinus in Europe and restitution of the species in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Nadrzewna populacja sokoła wędrownego Falco peregrinus występowała w Europie od północno-wschodnich Niemiec aż po Ural. Wyginęła m.in. na skutek zatrucia środowiska. Ostatnie gniazda w Polsce stwierdzono w 1964 roku. W innych populacjach zdarzały się pojedyncze przypadki gniazdowania na drzewach, jednak nigdzie, poza Australią, nie powstała populacja nadrzewna. Sokolnicy zaczęli hodować sokoły wędrowne, opracowali metody intensywnej hodowli, a następnie reintrodukcji. Dzięki wycofaniu z użytku DDT w większości krajów sytuacja sokoła wędrownego zaczęła się poprawiać, populacje zaczęły się odbudowywać. Dzięki reintrodukcjom proces ten w wielu miejscach został znacznie przyśpieszony, powstały też populacje odbudowane od zera. Niestety populacja nadrzewna nie zaczęła się odradzać w sposób naturalny. W Polsce w latach 1990-2009 wypuszczono łącznie 345 sokołów, z czego 291 na terenach leśnych. Łącznie do 2009 roku stwierdzono 15 stanowisk lęgowych, z których łącznie wyleciało 110 młodych sokołów. Znane stanowiska znajdują się na terenach miejskich oraz w górach. Planowane są dalsze prace na rzecz przywrócenia populacji nadrzewnej w Polsce, a także na Białorusi i Litwie.

EN

Tree-nesting population of the Peregrine Falcon Falco peregrinus occurred in Europe from the north-eastern Germany up to the Urals. It went extinct as a result of environmental contamination. The last nests in Poland were found in 1964. In other populations there were isolated cases of nesting in the trees, but nowhere, apart from Australia, the population was not tree-nesting. Falconers began to breed Peregrine Falcons, have developed methods for intensive breeding and reintroduction. With the ban on DDT in most countries, the situation of the Peregrine Falcon began to improve, populations that survived the crisis began to rebuild. Thanks to reintroduction, this process in many places has been significantly accelerated, it helped to emerge populations rebuilt from scratch. Unfortunately, the tree-nesting population did not begin to regenerate naturally, so the only hope is the reintroduction. In Poland in 1990-2009 total of 345 falcons of the subspecies Falco peregrinus peregrinus were released, of which 291 in forests. Up to 2009 there were found 15 breeding posts, which resulted in a total of 110 young falcons. Known positions are in urban areas and in the mountains. Further work is planned to restore tree-nesting populations in Poland, Belarus and Lithuania.

Słowa kluczowe

PL

Polska; fauna; ptaki drapiezne; sokol wedrowny; Falco peregrinus; populacja nadrzewna; hodowla zwierzat; restytucja gatunku; reintrodukcja; miasta; gory; lasy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2009
• Tom: 11
• Numer: 3[22]
• Opis fizyczny: s.67-85,fot.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sielicki S

• Stowarzyszenie na Rzecz Dzikich Zwierzat 'Sokol'

autor

Sielicki J.

Bibliografia

• Andreasen N.P. 2009, Distribution and present status of the Peregrine Falcon in Denmark. In: Sielicki J. & Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul - Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 45-50.
• Baranauskas V., Daugela D. 2009. Peregrine Falcon in Lithuania. In: Sielicki J.& Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw-Poznań: 61-64.
• Bednorz J. 1995. Ptaki doliny Noteci. Prace Zakładu Biologii i Ekologii Ptaków UAM 4: 1-32.
• Bednorz J. 1997. Ptaki Wielkopolskiego Parku Narodowego. Prace Zakładu Biologii i Ekologii Ptaków UAM 8: 1-68.
• Beran V., Hlavac B., Belka T. 2009. Development of the Peregrine and Saker Falcon populations in the Czech Republic in the last 30 years. In: Sielicki J.& Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul - Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 757-764.
• Bonczar Z., Kozik M. 2009. The Peregrine Falcon in the Pieniny Mountains. In: Sielicki J.& Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 633-40.
• Bonczar Z. 1995. Initial attempts at reintroduction of Peregrine Falcon Falco peregrinus to the Pieniny National Park. Acta orn. 30: 79-82.
• Cichocki W. 1986. Niektóre gatunki lęgowych ptaków w Tatrzańskim Parku Narodowym. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 7: 57-62.
• Cieślak M. 1997. Uwagi o „Programie restytucji sokoła wędrownego w Polsce” Grzegorza Wiśniewskiego w Acta Ornitologica 1995, 30.
• Galushin V. 2008. The Peregrine Falcon populations in European Russia at the beginning of XXI century. In: Sielicki J.&Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press,Warsaw – Poznań: 323-334.
• Heinrich W. 2009. Peregrine Falcon recovery in the continental United States, 1974-1999, with notes on related programs of The Peregrine Fund. In: Sielicki J. and Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 429-442.
• Hurley V. 2009. An assessment of nest site imprinting in Peregrine Falcons in Australia. In: Sielicki J. and Mizera T. (eds.) Peregrine Falcon Populations - status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 463-478.
• IUCN/BirdlLife 2009, Peregrine Falcon – BirdLife Species Factsheet, 2009 IUCN Red List Category, http://www.birdlife.org/datazone/species/index.html?action=SpcHTMDetails.asp&sid=3622&m=0
• Ivanovsky V., Vintchevsky A. 2008. Status of the Peregrine Falcon in Belarus. In: Sielicki J.&Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 117-120.
• Karyakin I., Pazhenkov A. 2009. Population trends of the Peregrine Falcon in the Volga – Ural region (Russia) for twenty years. In: Sielicki J. and Mizera T. (eds.) Peregrine Falcon Populations - status and perspectives in the 21st Century. Turul - Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 335-356.
• Kaźmierczak B. 1998. Ptaki województwa płockiego. Zarząd Parków Krajobrazowych Brudzeńskiego i Gostynińsko –Włocławskiego w Kowalu, Płock.
• Kirmse W. 2004. Tree-nesting Peregrines Falco p. peregrinus in Europe did not recover. In: Chancellor R. D. and Meyburg B.-U. (eds.). Raptors Worldwide, pp. 271-277. WWGBP, Berlin.
• Kleinstäuber G., Kirmse W., Sommer P. 2009. The return of the Peregrine to eastern Germany – recolonisation in the west and east; the formation of an isolated tree-nesting subpopulation and further management. In: Sielicki J.& Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 641-676.
• Lindberg P. 2009. The fall and the rise of the Swedish Peregrine Falcon population. In: Sielicki J.& Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 137-144.
• Livesey T. R. 1933. The nesting of the Shahin Falcon Falco peregrinus on a tree. Journal of the Bombay Natural History Society 36, 4: 1003–1004.
• Luniak M. 1995. Peregrine Falcon in cities – the background for its planned reintroduction in Warsaw. Acta Orn. 30: 53-62.
• Luniak M. 1997. Sokoły w Warszawie. Program reintrodukcji sokoła wędrownego w Warszawie, 15 pp. Muz. i Inst. Zoologii PAN, Warszawa.
• Luniak M., Rejt Ł. 1998. Sokoły w Warszawie – sokół wędrowny i pustułka, 24 pp. Muz. i Inst. Zoologii PAN, Warszawa.
• Mazaraki M. 1977. Z sokołami na łowy. Sport i Turystyka, Warszawa.
• Mizera T., Sielicki J. 1995. The Peregrine Falcon Falco peregrinus in Poland – its status and perspectives for reinstatement. Acta Orn. 30: 47-52.
• Mizera T., Sielicki J. 2009. Breeding status of the Peregrine Falcon in Poland during the pre- and post- DDT era. In: Sielicki J.& Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 153-168.
• Monneret R.-J. 2009. Evolution and current situation of the Peregrine Falcon in France. In: Sielicki J. end Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 169-174.
• Newton I. 1988. Changes in the Status of the Peregrine Falcon in Europe: An Overview. In: Cade T., Enderson J., Thelander C., White C. Peregrine Falcon Populations. Their Management and Recovery: 227-234.
• Ollila T. 2009. Status of the Peregrine Falcon in Finland 1993-2006. In: Sielicki J.&Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 189-198.
• Pinkowski M. 1995. The role of Research Station of the Polish Hunting Association in the attempts to reinstate of the Peregrine Falcon Falco peregrinus in Poland. Acta Orn. 30: 83-86.
• Ragyov D., Demerdziev D., Angelov I. 2009. In: Sielicki J. and Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 229-244.
• Ratcliffe D.A. 1980. The Peregrine Falcon. Buteo Books, Vermillion.
• Rezolucja 4, Restoration of tree-nesting Peregrine Falcons in their former European range. In: Sielicki J. and Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw-Poznań: 22.
• Septon G., Marks J.B., Ellestad T. 1995. A preliminary assessment of Peregrine Falcon Falco peregrines recovery in Midwestern North America. Acta orn. 30, 1: 65-70.
• Sielicki C., Sielicki J. 1995. Reintroduction of the Peregrine Falcon Falco peregrinus by hacking in the region of Włocławek (Poland) – method and preliminary results. Acta Orn. 30: 93-98.
• Sielicki J. 1996. Hodowla i reintrodukcja sokoła wędrownego w Polsce. Myślistwo ptasze. Rocznik sokolniczy: 26-30.
• Sielicki J. 1997. Hodowla i reintrodukcja sokołów wędrownych w Polsce w latach 1995-96. Myślistwo ptasze. Rocznik sokolniczy: 13-15.
• Sielicki J., Sielicki S. 1998. Prvni uspechy programu repatriace populace sokola stehovaveho v Polsku. Zachranne program zivocichu v Ceske republice, ZO CSOP Novy Jicin: 73-81.
• Sielicki S., Sielicki J. 2006. Restytucja sokoła wędrownego Falco peregrinus w Polsce. W: Anderwald D. (red.). Ochrona drapieżnych zwierząt. Poszukiwanie kompromisów. Stud. i Mat. CEPL Rogów 2 (12): 133-148.
• Sielicki S., Sielicki J. 2006. Restytucja sokoła wędrownego Falco peregrinus w Polsce. Ornitologia polska na progu XXI stulecia – dokonania i perspektywy, Sekcja ornitologiczna PTZool w Olsztynie: 209-224.
• Sielicki S., Sielicki J. 2009. Restoration of Peregrine Falcon in Poland 1989-2007. In: Sielicki J.&Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 699-722.
• Thomsett S. 1988. Distribution and status of the Peregrine in Kenya. In: Cade T., Enderson J., Thelander C., White C. Peregrine Falcon Populations. Their Management and Recovery: 289-295.
• Tomiałojć L. 1972. Ptaki Polski, wykaz gatunków i rozmieszczenie. PWN, Warszawa.
• Tomiałojć L. 1990. Ptaki Polski, rozmieszczenie i liczebność. PWN, Warszawa.
• Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTTP „pro Natura”, Wrocław.
• Trommer G. 1995. Die Adoption von jungen Wanderfalken Falco peregrines beim Habicht Accipiter gentilis. Acta orn. 30, 1: 87-92.
• Vetrov V., Prokopenko S., Milobog Yu. 2009. Distribution and number of the Peregrine in Ukraine. In: Sielicki J.& Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 277-280.
• Waller R. 1962. Der Wilde Falk ist Mein Gesell. Berlin.
• Wegner P., Brücher H., Brücher S., Höller T., Jöbges M., Kladny M., Lindner M., Sell G., Speer G., Thomas T., Volkhausen J. 2009. Development of an urban population of Peregrine Falcons in North Rhine-Westphalia, Germany: population status, nest site selection and some biological results. In: Sielicki J. and Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 729-746.
• Wiśniewski G. 1995. Programme for reinstatement of the Peregrine Falcon Falco peregrinus in Poland. Acta Orn. 30: 73-78.
• Zvolanek P. 2009. Peregrine and Saker restoration program by the Forests of the Czech Republic In: Sielicki J. and Mizera T. (eds.). Peregrine Falcon Populations – status and perspectives in the 21st Century. Turul – Poznań University of Life Sciences Press, Warsaw – Poznań: 777-784.