Identyfikacja torfowisk naturalnych w lasach na przykladzie Nadlesnictwa Tuchola

• Autorzy: Lamentowicz M

Warianty tytułu

EN

Identification of natural peatlands in example of Tuchola Forest Inspectorate

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule przedstawiono problematykę badań torfowisk w Nadleśnictwie Tuchola. Problem naturalności torfowisk zarówno w tym Nadleśnictwie, jak i w szeroko rozumianych Borach Tucholskich jest bardzo złożony. Tylko badania paleoekologiczne mogą dać odpowiedź na pytanie, czy mamy do czynienia z obiektem w stanie naturalnym, seminaturalnym czy przekształconym. Przykłady z Nadleśnictwa Tuchola pokazują, że forma torfowisk, które przyjęto uważać za wynik działania naturalnych czynników, może być wynikiem wpływu człowieka na krajobraz Borów Tucholskich w ostatnich 200 latach. Celem artykułu opartego na torfowiskowej monografii Nadleśnictwa Tuchola jest zasygnalizowanie rezultatów badań torfowisk na obszarze leśnym w kontekście ich geologii a także próba odpowiedzi na pytania: (1) jakie jest kryterium naturalności?, (2) jakie metody powinniśmy zastosować do precyzyjnego opisu siedliska torfowiskowego? oraz (3) czy potrzebne są szczegółowe opracowania torfowisk obszarów leśnych? Torfowiska występują na powierzchniach leśnych i nieleśnych. Niektóre zbiorowiska leśne mają także własności torfotwórcze np. olsy, które powinny podlegać takiej samej ochronie jak torfowiska wysokie. Często granica pomiędzy olsem i łęgiem jest trudna to określenia dlatego kryterium obecności torfu i jego składu botanicznego może być pomocne w diagnozie siedliska. Występowanie torfu powinna stanowić kryterium odstąpienia od użytkowania siedliska bez względu na to czy jest to obszar leśny, czy nieleśny.

EN

This paper shows problems of study of Tuchola Forest Inspectorate peatlands. Issue of naturalness of peatlands in this Forest Inspectorate as well as whole Tuchola Pinewoods is very complex. Only palaeoecological research may provide the answer to a question if peatland is natural, semi-natural or degraded. Examples from Tuchola Forest Inspectorate show that mires’ structure (that was considered as very natural) is the result of human induced changes in landscape of Tuchola Pinewoods in the last 200 years. The main objective of the publication based on the peatland monograph of Tuchola Forest Inspectorate is to show the results of investigations of mires in forested area in the context of their geology as well as answering the questions: (1) what is the criterion of naturalness?, (2) which methods we should apply for precise habitat description of peatlands?, and (3) do we need detailed studies of peatlands located in forests? Peatlands occur on forested and not forested areas. Some forest vegetation also accumulates peat e.g. alder forests that should be also protected by law as raised bogs. For instance, the border between carr and alder swamp is difficult to distinguish therefore criterion of presence of peat and its botanical composition may be helpful in habitat diagnosis. Presence of peat should be main reason to cancel habitat exploitation if it is forested or non-forested area.

Słowa kluczowe

PL

Nadlesnictwo Tuchola; lasy; lesnictwo; torfowiska; identyfikacja

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2007
• Tom: 09
• Numer: 2-3[16] cz.2
• Opis fizyczny: s.571-583,rys.,fot.,bibliogr.

Twórcy

autor

Lamentowicz M

• Uniwersytet im.Adama Mickiewicza, Poznan

Bibliografia

• Beltman B., Van den Broek T. et al. 2001. Rehabilitation of acidified and eutrophied fens in The Netherlands: Effects of hydrologic manipulation and liming. Ecological Engineering 17(1): 21–31.
• Charman, D.J. 2002. Peatlands and environmental change. Chichester, John Wiley & Sons.
• Faliński, J.B., eds. 1993. Pierwotność przyrody. Zapis dyskusji geobotaników, archeologów, paleoekologów, gleboznawców, hydrobiologów i ekologów zwierząt na XXXVII Seminarium Geobotanicznym. Phytocenosis, 5. Warszawa-Białowieża.
• Hájek, M., Horsák M. et al. 2006. Habitat diversity of central European fens in relation to environmental gradients and an effort to standardise fen terminology in ecological studies. Perspectives in Plant Ecology, Evolution and Systematics 8(2): 97–114.
• Ilnicki P. 2002. Torfowiska i torf. Poznań, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu.
• Jasnowski M. 1965. Torfowiska. Ochrona przyrody i jej zasobów. W. Szafer. Kraków, Zakład Ochrony Przyrody PAN: 440–451.
• Jasnowski M. 1975. Torfowiska i tereny bagienne w Polsce. W: N.J. Kac, Bagna kuli ziemskiej. Warszawa, PWN.
• Kondracki J. 1998. Geografia regionalna Polski. Warszawa, PWN.
• Kowalewski G. 2002. Granice Borów Tucholskich. W: J. Banaszak and K. Tobolski Park Narodowy Bory Tucholskie na tle projektowanego rezerwatu biosfery. Homini, Charzykowy: 121–138.
• Lamentowicz M. 2005. Geneza torfowisk naturalnych i seminaturalnych w Nadleśnictwie Tuchola. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
• Lamentowicz, M., Obremska M. et al. 2006. Historia rozwoju dwóch torfowisk mszarnych w Borach Tucholskich. Przegląd Geologiczny 54(1): 76–80.
• Lamers, L.P.M., Smolders A.J.P. et al. 2002. The restoration of fens in the Netherlands. Hydrobiologia 478: 107–130.
• Milecka K. 2005. Historia jezior lobeliowych zachodniej części Borów Tucholskich na tle postglacjalnego rozwoju szaty roślinnej. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Pietkiewicz S. 1948. Podział morfologiczny Polski północnej i południowej na krainy naturalne. Czasop. Geogr. XVIII: 123–169.
• Rydin H. and Jeglum J. 2006. The biology of peatlands, Oxford University Press.
• Tobolski K. 2000. Przewodnik do oznaczania torfów i osadów jeziornych. PWN, Warszawa.
• Tobolski K. 2003. Torfowiska, na przykładzie Ziemi Świeckiej. Towarzystwo Przyjaciół Dolnej Wisły, Świecie.
• Tobolski K. 2006. Torfowiska Parku Narodowego „Bory Tucholskie”. Park Narodowy „Bory Tucholskie”, Charzykowy.
• Umiński J. 1988. Bory Tucholskie. Szlaki turystyczne. Wyd. PTTK, Warszawa.
• Vitt D.H. 2006. Functional characteristics and indicators of boreal peatlands. W: K.R. Wieder and D.H. Vitt Boreal Peatland Ecosystems. Springer: 9–24.
• Wieder K.R. and Vitt D.H., eds. 2006. Boreal Peatland Ecosystems. “Ecological Studies”, Springer.
• Wieder R.K. 2006. Peatlands and the boreal forest. W: R.K. Wieder Boreal Peatland Ecosystem. Springer: 1–8.
• Wołejko L. 2001. Stratygrafia torfowisk soligenicznych Polski północno-zachodniej. Woda – Środowisko – Obszary Wiejskie 1(1): 83–103.
• Żurek S. 2006. Katalog rezerwatów przyrody na torfowiskach Polski. Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej, Kielce.