Agrotechniczna i ekonomiczna ocena uprawy bobiku (Vicia faba L. Minor Harz) w systemie płodozmianowym i monokulturze

• Autorzy: Rzeszutek J , Tawfik A. , Salam Saeed T.A. , Zawislak K.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki 5-letnich. badań nad agrotechniczną i ekonomiczną oceną uprawy bobiku odmiany Nadwiślański w 5-polowym płodozmianie: burak cukrowy - jęczmień jary - rzepak ozimy - pszenica ozima - bobik oraz w 16-20-letniej monokulturze. Stosowano trzy poziomy chemicznej ochrony bobiku: O - bez ochrony, z mechaniczną pielęgnacją; H - z zastosowaniem herbicydów; H + F - z zastosowaniem herbicydów oraz fungicydów nalistnych. W płodozmianie, średnio w latach 1983-1987, produkcyjność bobiku wynosiła: nasion 4,26 t, jednostek zbożowych - 51,1, białka pastewnego - 951 kg, energii skumulowanej - 70,6 GJ, wartości pieniężnej - 1703 zł z 1 ha, W warunkach monokultury plony bezpośrednie i przeliczeniowe były średnio o 42,8% niższe. Chemiczna ochrona bobiku w płodozmianie miała małe znaczenie, w monokulturze wpływała łagodząco na zniżki plonu. Na 1 ha uprawy bobiku w płodozmianie poniesiono nakłady: pracy - 17.6 rbh, energii skumulowanej - 18.54 GJ, kosztów bezpośrednich - 1031 zł; w monokulturze były one nieznacznie większe. Chemiczna ochrona roślin zwiększała je w skali 2-25%. W wariantach następstwa bobiku efektywność nakładów osiągnęła odpowiednio: wydajność pracy - 2,85 i 1.66 jedn, zboż./rbh; sprawność energetyczna - 3.82 i 2.14, opłacalność produkcji - 166 i 91%.

EN

Five years' experiments were conducted to evaluate the culture of field bean, cv. Nadwiślański, grown in five-field crop rotation: sugar been - spring barley - winter oil seed rape - winter wheat - field bean and in 16-20 years' monoculture. Three levels of chemical protection were applied: (O) - mechanical weed control, (H) - herbicides and (H + F) - herbicides + fungicides (foliar application). The productivity of field bean grown in rotation was as follows: seeds - 4.26 t; cereal units - 51.1; digestive protein - 951 kg; aggregated energy - 70.6 GJ; and cash value - 1703 zlotys per ha. Under monoculture conditions, the direct and converted yields were 42.8% lower than in rotation. Chemical protection of field bean was found to be of a low inportance in crop rotation but in monoculture it alleviated yield decreases. Expeditures per ha of field bean in crop rotation were as follows: labour 17.6 Mh; aggregated energy 18.54 GJ; direct cost - 1031 zlotys; and in monoculture the values were slightly higher. Chemical crop protection increased the expenditures by 2 to 25% in relation to control. In crop rotation and in monoculture of field bean the effectiveness of expenditures was as follows: labour - 2.85 and 1.66 cereal units/Mh; energy effectiveness indexes - 3,82 and 2.14; and profitability of production - 166 and 91%, respectively.

Słowa kluczowe

PL

ocena ekonomiczna; koszty bezposrednie; naklady energii skumulowanej; naklady pracy; efektywnosc nakladow; uprawa roslin; plodozmian; plonowanie; monokultury; bobik

EN

economic assessment; direct cost; energy input; work input; input efficiency; plant cultivation; crop rotation; yielding; monoculture; faba bean

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura
• Rocznik: 1998
• Tom: 66
• Opis fizyczny: s.73-88,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Rzeszutek J

• Akademia Rolniczo-Techniczna, Olsztyn

autor

Tawfik A.

autor

Salam Saeed T.A.

autor

Zawislak K.

Bibliografia

• Adamiak J. Szwejkowski Z. 1987. Reakcja bobiku na częstotliwość powrotu na to samo pole. Acta Acad. Agricult. Tech, Olst., Agricult., 44: 109-117.
• Adamiak J. 1993. Zdrowotność i plonowanie bobiku, w płodozmianach na glebach o różnej zwięzłości. Biul Nauk ART Olszt., 12(1): 127-131.
• Andreab B. 1974. Ekstensywnie organizować intensywnie, produkować, (tłum. z języka niemieckiego Z. Kierula). PWRiL, Warszawa,
• Anuszewski R. 1987. Metody oceny energochłonności produktów rolniczych. Zagad. Ekon. Rol., 4: 16-25.
• Bochniarz J. 1989, Czynniki agrotechniczne w plonowaniu roślin strączkowych. W: Przyrodnicze i agrotechniczne uwarunkowanie produkcji nasion roślin strączkowych. Mat. Konf. Nauk. PAN. Cz.I. Wyd, IUNG, 19-42.
• Fordoński G., Rutkowski M, 1991. Plonowanie bobiku w warunkach produkcyjnych Żuław. W: Doskonalenie technologii i organizacji produkcji roślinnej na Żuławach. Cz, III, 165-182.
• Fordoński G., Żuk-Gołaszewska K,, Gronowicz Z. 1993. Wpływ niektórych czynników przyrodniczych i agrotachnicznych na plonowanie bobiku w warunkach produkcyjnych. Biul. Nauk. ART Olszt., 12 (1): 307-313.
• Fordoński G., 1993 (red.) Opracowanie nowoczesnych technologii produkcji i wykorzystania nasion bobiku. Biul. Nauk. ART Olszt., 12 (1): 3-318, 12 (2): 5-276.
• Gonet Z., Ploszyńska W. 1988. Die reaktion verschiedener Hülsenfrüchte auf die Fruchtfolge. Tag.-Ber. Akad. Landwirtsch. Wiss. Berlin, 261: 217-225.
• Hruszka M. 1995. Produkcyjność bobiku (Vicia faba minor L.) w specjalistycznych zmianowaniach w północno-wschodnim regionie Polski w aspekcie ekologicznym i agrotechnicznym. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst,, Agricult., 60, Supp. B.
• Könnecke G. 1974. Zmianowanie. PWRiL, Warszawa,
• Łapińska A. 1982. Koszty i opłacalność produkcji bobiku na terenie Polski północno-wschodniej w warunkach rolnictwa wielkotowarowego. Zesz. Nauk ART Olszt., Ekonomika, 12: 157-169.
• Maciejko W. 1984. Rachunek energetyczny w rolnictwie. Zagad. Ekon, Rol., 2: 85-94.
• Niewiadomski W. Zawiślak K. 1983. Uprawa bobiku w zmianowaniu i w monokulturze w świetle 12-letnich badań. Rocz. Nauk Rol., A-105 (4): 145-160.
• Niewiadomski W. 1995. Nauka o płodozmianach - stan i perspektywy. Post, Nauk Rol., 3: 127-138,
• Paprocki S. Niewiadomski W. 1966 Aktualny stan i perspektywy uprawy bobiku w olsztyńskiem. Nowe Rol., 16: 12-16.
• Paprocki S. 1979. Możliwości i rejonizacja uprawy bobiku w Polsce uraz główne zagadnienia agrotechniczne. Biul. IHAR, 137: 29-32.
• Pimentel D. 1974. Energy use in word food production. Rep. Res. Cornel Univer, Agric. Exp. stat., p. 44.
• Rolnictwo w liczbach. 1967. Praca zbiorowa pod red. W. Byszewskiego, PWRiL, Warszawa.
• Rowiński J. 1989. Niektóre ekonomiczne problemy uprawy roślin oleistych i strączkowych pastewnych na nasiona w Polsce. Nowe Rol., 9: 14-19.
• Rmeskutek J. Sorczak E. 1992. Energy balances of crop rotation with different structure of crops. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst,, Agricult., 55: 225-235.
• Rzeszutek J. 1993. Ocena ekonomiczno-energetyczna technik i technologii suszenia nasion bobiku. Biul.Nauk. ART Olszt., 12 (2): 93-99.
• Satiowski S., Zawiślak K 1988. Zdrowotność dwóch odmian bobiku (Vicia faba L.) uprawianego w wieloletniej monokulturze i w płodozmianie. Acta Univ. Agric. (Brno), Fac. Agron,, 36 (2-4): 259-265,
• Satam A. Saeed Tawfik. 1995. Płodozmian i monokultura w świetle analizy rolniczo-ekonomicznej. Dysertacja, Biblioteka Główna ART w Olsztynie.
• Sobczak E., Rzeszutek J., Szwejkowski J., Oriowski P., 1990. Nakłady pracy i energochłonność zabiegów agrotechnicznych w gospodarstwach wielkotowarowych Polski Północno-Wschodniej. Manuskrypt. Biblioteka Katedry Ekonomiki Produkcji ART w Olsztynie,
• Sokołowski T., 1993. Analiza ekonomiczna przetwarzania nasion bobiku na cele. paszowe i spożywcze. Biul. Nauk. ART Olszt., 12 (2): 267-271.
• Spedding C.R.W., 1982. Agricultural system of the future. In: Energy Management and Agriculture. Ed. D. W. Robinson and R. C. Mollan. Royal Dublin Society: 419-430.
• Vrkoč F., 1992. Niektere současné problémy soustav hospodařeni. W: Sborník vědecké konference s mezinárodni účasti 23.09.1992, VŠZ v Praze, 5-22.
• Wielicki W., 1990. Badania nad sprawnością energetyczną systemów płodozmianowych. Rocz. Nauk Rol., C-77 (3): 89-96.
• Wójcicki Z., 1981. Energochłonność produkcji rolniczej. Rocz. Nauk Rol., C-75 (1): 165-195,
• Zawiślak K., Rychcik B,, Nożyński A. 1991. Tolerancja bobiku na siew po sobie na glebie średniej, W: Synteza i perspektywa nauki o płodozmianach. ART Olsztyn - VŠZ Brno, Cz.III: 259-267.
• Zawiślak K., Tyburski J. 1992, The tolerance of root, industrial and fodder crops to continuous cultivation. Acta Acad. Agricult Tech, Olst., Agricult., 55: 149-162.
• Ziołecka A., Kużdowicz M., Kielanowski J. 1979. Tabele składu chemicznego i wartości pokarmowej pasz krajowych. PAN-PWN, Warszawa.