EN
This paper constitutes a synthesis of the results, obtained in laboratory and vegetation experiments in pot cultures on the comparison of adsorption and desorption as well as the phytoavailability of heavy metals (Cd, Cu, Ni, Pb, and Zn) when introduced into the soil separately or jointly, and on the determination of the effect of various soil properties on the phytotoxicity of heavy metals and their uptake by plants. It was stated that the simultaneous introduction into the soil of several heavy metals decreased their desorption by soil and increased their phytotoxicity in comparison to their separate application. Among the basic soil properties, soil pH showed a significant effect on phytotoxicity and phytoavailability of heavy metals. The effects caused by an increase in pH became greater as the concentration of heavy metals in the soil increased; however, these differences varied according to plant species. The effects of liming, adding peat to the soil, and phosphorus fertilization on the phytoavailability of heavy metals showed that these measures can provide a method for recultivating soils polluted by heavy metals. Liming most strongly decreased the absorption of Ni and Zn by plants; the addition of peat decreased the absorption of Cd, Cu, and Pb, while phosphorus fertilization was less effective than liming or adding peat.
PL
Praca obejmuje podsumowanie wyników badań nad porównaniem adsorpcji i desorpcji oraz fitoprzyswajalności metali ciężkich (Cd, Cu, Ni, Pb i Zn) prs wspólnym i oddzielnym ich wprowadzaniu do gleby) oraz określeniem wpływu różnych właściwości gleby na fitotoksyczność metali ciężkich i ich pobieranie prze rośliny. Stwierdzono, że wspólne zastosowanie metali ciężkich zmniejszało ich desorpcję i zwiększało fitotoksyczność w porównaniu z oddzielnym dodaniem do gleby. Z oznaczonych właściwości gleby duży wpływ na fitotoksyczność i fitoprzyswajalność metali ciężkich miał odczyn gleby. Efekt wzrostu pH na zmniejszenie ich przyswajalności, a przez to i toksyczności zależał od gatunku rośliny i był tym większy, im większa była koncentracja metali ciężkich w glebie. Pewnych informacji, które mogą być wykorzystane do opracowania metody rekultywacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi dostarczyły badania nad wpływem wapnowania, dodatku torfu do gleby i nawożenia fosforowego na fitoprzyswajalność metali ciężkich. Wykazały one, że wapnowanie najbardziej zmniejszało absorpcję Ni i Zr przez rośliny, dodatek torfu - Cd, Cu i Pb, natomiast nawożenie fosforowe ustępowało zarówno wapnowaniu, jak i działaniu torfu.