Wstepna ocena mozliwosci zastosowania fitoekstrakcji do rekultywacji gleb stref ochronnych hut miedzi

• Autorzy: Karczewska A , Panczuk D.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przeprowadzono badania efektów indukowanej fitoekstrakcji miedzi z zastosowaniem kwasu cytrynowego i EDTA jako metody rekultywacji gleb zanieczyszczonych emisjami hut miedzi w warunkach doświadczenia wazonowego. Doświadczenie prowadzono na 2 różnych glebach wytworzonych z piasku gliniastego lekkiego i pyłu ilastego, z zastosowaniem 3 gatunków roślin: gorczycy sarepskiej, wyki siewnej oraz kukurydzy. Roztwór 0,05 mol·dm⁻³ EDTA w dawce 66 cm³·kg⁻¹ gleby spowodował wzrost rozpuszczalności i fitoprzyswajalności Cu w obu glebach. Pobranie Cu przez rośliny wzrosło od 2 do 14-krotnie w porównaniu z próbami kontrolnymi, ale maksymalna zawartość Cu w biomasie wyniosła tylko 338 mg·kg⁻¹ (dla kukurydzy) i była daleka od zawartości odpowiadających hiperakumulacji. Jednocześnie wprowadzenie EDTA spowodowało intensywne wymywanie Cu z gleb, a koncentracje Cu w przesączach z wazonów, do których zastosowano ten odczynnik, mieściły się w zakresie: 40-540 mg·dm⁻³. Wyniki potwierdzają celowość kontynuowania prac nad zastosowaniem indukowanej hiperakumulacji do oczyszczania gleb z Cu. Uwagę należy zwrócić na optymalizację dawki i rodzaju substancji kompleksujących oraz efekty uboczne wzrostu rozpuszczalności metali w glebie i ich wymywania.

EN

A pot experiment was carried out to determine the results of copper phytoextraction from soils as induced by citric acid and EDTA, to clean soils polluted with emissions from copper smelters. Two soils were used in the experiment: sand and silty loam, on which three plant species were grown: Indian mustard, common vetch, and maize. Application of 0.05 mol·dm⁻³ EDTA, at the rate of 66 cm³·kg⁻¹, increased Cu phytoavailability and solubility in both soils. Cu uptake by plants increased by 2-14-fold in comparison with control pots. However, the highest Cu concentration in biomass (338 mg·kg⁻¹ in maize), remained far below those considered as typical for hyperaccumulation. EDTA caused intensive Cu leaching from soils, and Cu concentrations in leachates from those pots where EDTA was applied ranged within 40-540 mg·dm⁻³. The results proved that the research on induced hyperaccumulation, as a method of Cu removal from soils, should be continued. Special attention should be paid to optimize the kind and doze of chelating agent, and to control the efTects of increased metals solubility and their leaching from soil.

Słowa kluczowe

PL

ochrona srodowiska; gleby; rekultywacja gleb; huty miedzi; fitoekstrakcja; strefa ochronna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 502
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.839-846,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Karczewska A

• Akademia Rolnicza, ul.Grunwaldzka 53, 50-357 Wroclaw

autor

Panczuk D.

Bibliografia

• Antonkiewicz J., Jasiewicz Cz. 2002. The use of plants accumulating heavy metals for detoxication of chemically polluted soils. EJPAU, Series Environmental Development. 5(1): 1 - 13.
• Blaylock M. J., Huang J. W. 2000. Phytoextraction of metals, in: Phytoremediation of toxic metals. Using plants to clean up the environment. Raskin I., Ensley B. D. (eds.), John Wiley & Sons., New York: 53 - 70.
• Brooks R. R. (ed.) 1998. Plants that hyperaccumulate heavy metals. CAB Internat. London.
• Huang J. W., Chen J., Cunningham S. D. 1997. Phytoremediation of lead contaminated soils: Role of synthetic chelates in lead phytoextraction. Environ Sci Technol. 31: 800 - 805.
• Karczewska A. 2002. Metale ciężkie w glebach zanieczyszczonych emisjami hut miedzi - formy i rozpuszczalność. Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu. Rozprawy CLXXXIV 432: 159 ss.
• Karczewska A. 2003a. Nowe aspekty problemu rekultywacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi - w świetle polskiego prawa, w: Gleba w środowisku. Skiba S., Drewnik M., Kacprzak A. (red.). Mat. 26 Kongresu PTG, Kraków 2003: 151 - 152.
• Karczewska A. 2003b. Perspektywy zastosowania fitoremediacji w rekultywacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Ochr. Śród. i Zas. Natur. 25/26: 27 - 54.
• Kucharski R., Sas-Nowosielska A., Pogrzeba M., Kryński K., Małkowski E. 1999. Perspektywy stosowania metody fitoekstrakcji do oczyszczania gleb w warunkach polskich. Ochr. Śród. i Zas. Natur. 18: 403 - 411.
• Ustawa 2001. Prawo ochrony środowiska. Z dnia 27 kwietnia 2001 r. Dz. U. Nr 62, poz. 627.
• Romkens P., Bouwman L., Japenga J., Draaisma C. 2002. Potential and drawbacks of chelate-enhanced phytoremediation of soils. Environ Pollut. 116(1): 109 - 121.
• Szerszeń L., Chodak T., Kabała C. 1999. Monitoring zawartości pierwiastków śladowych w glebach przylegających do Hut Miedzi w Głogowie i Legnicy. Zesz Probl. Post. Nauk Rol. 467: 405 - 412.
• Terry N., Banuelos G. (red.) 2000. Phytoremediation of contaminated soil and water. Lewis Publ., Boca Raton.