Las i gospodarka lesna w zasiegu oddzialywania miast w Polsce

• Autorzy: Jaszczak R

Warianty tytułu

EN

Forest and forest economy within the range of influence of towns and cities in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W Polsce lasy w miastach i wokół miast obejmują 651 483 ha będących w zarządzie Lasów Państwowych i 21 173 ha będących własnością gmin, co stanowi to odpowiednio 7,22 i 0,23% ogólnej powierzchni lasów w Polsce. Zgodnie z Ustawą o lasach z 1991 r. lasy w zasięgu oddziaływania miast uznawane są za ochronne. W kolejnych Instrukcjach urządzania lasu (1957, 1970, 1980, 1994, 2003) pojawiały się różne kategorie lasów ochronnych, zaś w Zasadach hodowli lasu (2003) pisze się o strefach zagospodarowania rekreacyjnego. Problemem lasów w miastach jest fakt, że mogą one należeć do różnych właścicieli (Skarbu Państwa, gmin i osób prywatnych). Pełnią one jednak wiele funkcji, przede wszystkim pozaprodukcyjnych, wśród których można mówić o funkcjach rekreacyjnych, wypoczynkowych, edukacyjnych, zdrowotnych, klimatycznych, filtracyjnych, krajobrazowych, przyrodniczych, ochronnych. Produkcja drewna (funkcja produkcyjna) ma raczej niewielkie znaczenie. Lasy rosnące w zasięgu miast odgrywają także istotną rolę w przestrzeni kraju. Od początku lat dziewięćdziesiątych pisze się o lasach w zasięgu aglomeracji, wyróżnianych w ramach tzw. jednostek przestrzennych leśnictwa. Część z tych lasów rosła także w granicach obszarów problemowych leśnictwa. Lasy w zasięgu miast stanowią istotny element przestrzeni przyrodniczej i krajobrazowej, w której granica las – miasto ulega coraz bardziej zatarciu. Rodzi to różnego rodzaju konfliktowe i problemowe sytuacje, które nie zawsze są możliwe do rozwiązania przez administracje zarządzające lasami. Szczególnie dotyczy to lasów komunalnych administrowanych przez władze miejskie, które nie mają do dyspozycji zbyt wielu narzędzi prawnych (zapisów w ustawach, instrukcji, zasad i zarządzeń) do prowadzenia gospodarki leśnej.

EN

Forests situated in and around towns and cities are administered by the State Forests and cover the area of 651 483 ha, whereas 21 173 ha of forests are owned by communes, which corresponds, respectively to 7.22% and 0.23% of the total forest area in Poland. According to the Forest Act of 1991, forests situated within the area of influence of towns and cities are treated as protection forests. In consecutive Instructions of forest management (1957, 1970, 1980, 1994, 2003) different categories of protection forests appeared, whereas in Principles of Silviculture (2003), the term of ‘recreational management zones’ is used. One of the problems of municipal forests is the fact that they may be owned by various owners (State Forests, communes, private persons). However, these forests play many different functions, primarily non-productive, which, among others include: recreational, relaxation, educational, health, climatic, filtration, landscape, natural, protection functions, whereas timber production (production function) is of lesser importance. Forests growing within the range of towns and cities and well as in their vicinities play a significant role in the space of the entire country. Since early 1990s discussions have been going on about forests situated within the reach of large agglomerations distinguished within the framework of so called the forestry spatial units. Parts of these forests were also growing within ranges of forestry problem areas. Forests situated inside as well as within the reach of towns constitute a significant element of the natural and landscape space in which the boundary forest – town becomes less and less vivid. This sometimes gives rise to various kinds of conflict and problem situations which are not always easy to solve by the administration managing forests. This refers, in particular, to communal forests administered by municipal authorities who have insufficient legal tools at their disposal (bill regulations, instructions, principles and directives) to carry out forest economy.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; lasy miejskie; lasy ochronne; funkcje lasu; lasy uzdrowiskowe; lasy w strefie oddzialywania przemyslu; obszary problemowe; gospodarka lesna; regulacja prawna; Instrukcja urzadzania lasu; Zasady hodowli lasu

• Wydawca: -
• Czasopismo: Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej
• Rocznik: 2008
• Tom: 10
• Numer: 3[19]
• Opis fizyczny: s.152-171,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Jaszczak R

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Poznan

Bibliografia

• Borowiec A. 2004. Projekt zagospodarowania terenów leśnych przyległych do rzeki Warty i Zakładów Chemicznych Luboń S.A. dla celów edukacyjno-rekreacyjno-turystycznych. Pr. magist. Kat. Urządz. Lasu, Poznań.
• Broda J. 1965. Eksploatacja lasu przez chłopów i mieszczan. [W:] Dzieje lasów, leśnictwa i drzewnictwa w Polsce. PTL, SITLiD: 80–85.
• Geszprych M. 2006. Lasy miejskie w Polsce, Aura 10: 9–10.
• Instrukcja urządzania lasu. 1957. Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. PWRiL, Warszawa.
• Instrukcja urządzania lasu. 1970. Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. PWRiL, Warszawa.
• Instrukcja urządzania lasu. 1980. Tom I. Prace urządzeniowe. Ministerstwo Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego. Naczelny Zarząd Lasów Państwowych. PWRiL, Warszawa.
• Instrukcja urządzania lasu. 1994. Część ogólna. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych. Inst. Bad. Leśn., Warszawa.
• Instrukcja urządzania lasu. 2003. Część I. Instrukcja sporządzania planu urządzania lasu dla nadleśnictwa. Załącznik do Zarządzenia Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 18 kwietnia 2003 r. Centrum Informacyjne LP, Warszawa.
• Jaszczak R., Świgoń A. 2000. Organizacja i funkcjonowanie leśnej ścieżki dydaktycznej w Nadleśnictwie Karczma Borowa. [W:] Problemy turystyki i rekreacji w lasach Polski. Krajowa Konferencja Naukowa, Warszawa: 224–230.
• Jaszczak R., Świgoń A. 2004. Leśna turystyka podmiejska w lasach gospodarczych na przykładzie Nadleśnictwa Karczma Borowa. [W:] Problemy zrównoważonego rozwoju turystyki, rekreacji i sportu w lasach. AWF w Warszawie, Warszawa: 115–121.
• Jaszczak R., Borowiec A., Wojda B., 2008. Projekt zagospodarowania zdegradowanych terenów leśnych położonych w sąsiedztwie Zakładów Chemicznych Luboń S.A. [W:] VIII Sympozjum Ochrony Ekosystemów Leśnych - Zagrożenie ekosystemów leśnych przez człowieka, rozpoznanie – monitoring – przeciwdziałanie. Rogów, 15–16 listopada 2007 r. Wyd. SGGW, Warszawa: 252–258.
• Kaliszewski A. 2006. Lasy miejskie – przegląd wybranych zagadnień na podstawie literatury. Leśne Pr. Bad. 1: 103–118.
• Leśnictwo 2007. 2007. GUS, Warszawa.
• Leśnicy komunalni w sprawie nowelizacji Ustawy o lasach. Przegl. Leśn. 3/2008 (201/XVIII): 13.
• Łonkiewicz B. 1993. Założenia delimitacji obszarów leśnych w gospodarce przestrzennej kraju. Pr. Inst. Bad. Leśn. 747–751: 33–62.
• Ochrona środowiska 2007. 2007. GUS, Warszawa.
• Połujański A. 1854. Opisanie lasów Królestwa Polskiego i Gubernij Zachodnij Cesarstwa Rosyjskiego pod względem historycznym, statystycznym i gospodarczym. T. I Drukarnia Gazety Codziennej, Warszawa. T. II–IV Drukarnia Józefa Unger, Warszawa.
• Ustawa o lasach z dnia 28 września 1991 r. Dz.U. 05.45.435.
• Ważyński B. 1997. Urządzanie i zagospodarowanie lasu dla potrzeb turystyki i rekreacji. Wyd. AR Pozn., Poznań.
• Ważyński B. 2007. Zasady prowadzenia gospodarki leśnej wokół aglomeracji miejskich. Biblioteczka leśniczego Z. 253. Wyd. Świat, Warszawa.
• Więcko E. 1960. Lasy i przemysł leśny w Polsce. PWRiL, Warszawa.
• Wojda B. 2004. Projekt perspektywicznego zagospodarowania terenów przyległych do Zakładów Chemicznych Luboń S.A. dla celów edukacyjno-turystyczno-rekreacyjnych. Pr. magist. Kat. Urządz. Lasu, Poznań.
• Zasady hodowli lasu obowiązujące w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe. 2003. DGLP, Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy LP w Bedoniu. Warszawa.