Zmiennosc cech morfologicznych szyszek w drzewostanach sosnowych Karpat i Sudetow

• Autorzy: Skrzyszewski J
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper presents the results of multivariate analysis of Scots pine cones collected in stands, which presumably originate from local sites of the Carpathian Mts. and the Sudety Mts. The aim of the study was to classify the analyzed stands to homogeneous groups in respect to cone traits. On the basis of measurements, three groups of populations in the Carpathian Mts. and the Sudety Mts. were determined: lowland (N), mountain (G) and foot-hills (P). The cones of the foot-hills pine are the biggest, the least full and have fewer long, wide and thick scales. The cones of lowland pine are the same size like ones of the foot-hills pine but they are more full and have numerous flat scales. Mountain pine forms the least cones however they are similar to the foot-hills pine in respect to dimension proportion. The foot-hills pine and mountain pine are characterized by smaller 1-year old cone setting angle in comparison with lowland pine. Distinguished morphological types are suitable for different geographical regions (given in the paper). No differences were found between pines from the Carpathian Mts, and the Sudety Mts., which were classified into the same morphological types (the foot-hills and mountains). In respect to cone morphology, Sudetic and Carpathian pine stands do not create different groups of origin. The stands where typical cones for lowland pine stands predominate (above 50%) were not found in the Sudety Mts.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; Karpaty; Sudety; hodowla lasu; drzewa lesne; drzewostany sosnowe; sosna zwyczajna; Pinus sylvestris; szyszki; cechy morfologiczne; zmiennosc cech; ekotypy

EN

forestry; Carpathians Mountains; Sudetes Mountains; forest breeding; forest tree; pine stand; Scotch pine; Pinus sylvestris; cone; morphological trait; trait variability; ecotype

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agraria et Silvestria. Series Silvestris
• Rocznik: 2001
• Tom: 39
• Opis fizyczny: s.97-122,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Skrzyszewski J

• Akademia Rolnicza, Al. 29 Listopada 46, 31-425 Krakow

Bibliografia

• Barzdajn W. 1996. Осеna wartości diagnostycznej morfologicznych cech szyszek świerka pospolitego. (Picea abies (L.) Karst.) w celu wyróżnienia jego proweniencji. Sylwan 140, 9: 61-75.
• Bobowicz A. 1990a. Mieszańce Pinus mugo Turra x Pinus sylvestris L. z rezerwatu „ Bór na Czerwonem" w Kotlinie Nowotarskiej. Wyd. UAM Poznań ser. Biol. 40.
• Bobowicz A. 1990b. Analiza struktury morfologicznej sosny zwyczajnej Pinus sylvestris L. z „Boru na Czerwonem" w Kotlinie Nowotarskiej. Wyd. UAM Poznań ser. Biol. 41.
• Bobowicz M.A., Korczyk A, 1990. Intrapopulational variability of Pinus sylvestris L. from Supraśl expressed in traits of needles and cones. Bull. Soc. Amis. Sci. Lett. ser. D 28: 41-57.
• Bobowicz M.A., Korczyk F.A. 1994. Variability of eight Polish papulations of Pinus sylvestris L. expressed in traits of cones. Acta Soc. Bot. Pol. 63, 2: 191-198.
• Bobowicz M.A., Korczyk A.F., Breninek J. 1994. Interpopulational variability of Pinus sylvestris L. plus trees of eight Polish provenances expressed in traits of cones. Bull. Biol. 31: 51-66.
• Boratyński A. 1993. Systematyka i geograficzne rozmieszczenie. Iw:] S. Białobok i in. (red.) Biologia sosny zwyczajnej. Sortis, Poznań-Kórnik.
• Fabijanowski J. 1961. Kilka uwag o badaniach dotyczących ras sosny zwyczajnej w Polsce oraz u sośnie mazurskiej. Sylwan 105, 4: 21-28.
• Giertych M. 1993. Zmienność proweniencyjna [w:] S. Białobok i in. (red.) Biologia sosny zwyczajnej. Sorus, Poznań-Kórnik.
• Giertych M. 1997. Zmienność proweniencyjna sosny zwyczajnej. (Pinus sylvestris L.) w Polsce. Sylwan 141, 8: 5-20.
• Jaworski A. 1994. Charakterystyka hodowlana drzew leśnych. Gutenberg, Kraków.
• Madeyski Cz. 1956. Sosna podhalańska. Chrońmy Przyr. Ojcz. 12, 2: 10-12.
• Marek T. 1989. Analiza skupień w badaniach empirycznych. Metody SAHN. PWN, Warszawa. Mejnartowicz L., Bergman F. 1985. Genetic differentiation among Scots pine populations from the lowlands and the mountains in Poland [in:] S. Levin (ed.) Population Genetics in Forestry. Lecture Notes in Biomathematics 60: 253-266.
• Morrison D.F. 1990. Wielowymiarowa analiza statystyczna PWN, Warszawa
• Pawłowski B. 1925. Geobotaniczne stosunki Sądecczyzny. Prace monogr. PAU, Kraków.
• Różański W, 1991. Warunki występowania i wymagania siedliskowe wybranych gatunków lasotwór­czych na Pogórzu Wielickim i przyległej części Beskidów w świetle danych fitosocjologicznych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Leśnictwo 20: 181-203.
• Rygiel Z, 1987. Sosna wdziarowa w Bieszczadach. Las Pol. 3: 13-14.
• Sabor J. 1993. Zmienność sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) i hodowlana wartość jej polskich proweniencji w warunkach siedliskowych Beskidu Sądeckiego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, Rozpr. hab. 185.
• Sabor J. 2000, Nasiennictwo, szkółkarstwo i selekcja drzew leśnych. Cz. III. Podstawy selekcji drzew. Wyd. AR, Kraków.
• Schramm W. 1913. Wdziary sosnowe. Sylwan 31, 4/5: 144-157, 193-206.
• Skrzyszewski J. 1999. Charakterystyka wybranych cech drzewostanów sosny zwyczajnej w Kotlinie Nowatorskiej na tle pomiarów wykonanych w innych częściach Karpat. [w:] E. Feliksik (red.) Klimatyczne uwarunkowania życia lasu. Mater. Konf. Zakopane PTL: 115-126.
• Skrzyszewski J. 2001, Ogólna charakterystyka sosen i drzewostanów sosnowych w Karpatach i Su­detach. Acta Agr. Silv. ser. Silv. 39: 63-96.
• Sokołowski S. 1931. Prace biometryczne nad rasami sosny zwyczajnej na ziemiach Polskich. Prace Roln-Leśne PAU 5: 1-106.
• Staszkiewicz J. 1958. Zespoły sosnowe borów nowotarskich Fragm. Flor. Geobot. 3, 2: 105-127. Staszkiewicz J. 1961. Zmienność współczesnych i kopalnych szyszek sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) Fragm. Flor. Geobot. 7, 1: 97-160.
• Staszkiewicz J. 1968. Badania nad sosną zwyczajną z Еuгорy południowo-wschodniej i Kaukazu oraz jej stosunkiem do sosny z innych obszarów Europy, oparte na zmienności morfologicznej szyszek. Fragm. Flor. Geobot. 14, 3: 259- 315.
• Staszkiewicz J. 1993. Zmienność morfologiczna szpilek, szyszek i nasion, [w:] Białobok S. i in. (red.) Biologia sosny zwyczajnej. Sorus, Poznań-Kórnik.
• StatSoft, Inc. 1997. STAT1STICA for Windows [Computer program manual]. Tulsa, OK: StatSoft, Inc., 2300 East 14th Street, Tulsa, OK 74104, phone: [phone], fax: [phone], email: [e-mail], WEB: http://www.statsoft.com
• Svoboda P. 1953. Lesni drewiny a jejich porosty. SZN, Praha.
• Trampler Т., Mąkosa K., Girżda A., Bąkowski J., Dmyterko E. 1990. Siedliskowe podstawy ho­dowli lasu. PWRiL, Warszawa.
• Tyszkiewicz S., Obmiński Z. 1963, Hodowla i uprawa lasu. PWRiL, Warszawa Wasiak A, 1994. Historia — w czasach staropolskich. [w:] F. Kiryka (red.) Krynica. Secesja, Kra­ków.
• Zajączkowski M. 1936. O południowej granicy zasięgu sosny pospolitej w Polsce i o występowaniu reliktowej sosny w Karpatach Polskich. Prace Roln.-Leśne PAU 20: 1-46
• Zajączkowski M. 1949 Studia nad sosną zwyczajną w Tatrach i Pieninach Prace Roln.-Leśne PAU 45: 1-91.