Techniczno-ekonomiczne aspekty eksploatacji systemow melioracyjnych w zlewni Koscianskiego Kanalu Obry

• Autorzy: Bykowski J , Kozaczyk P , Przybyla C , Sielska I

Warianty tytułu

EN

Technical and economical aspects of the land reclamation system use vin Koscian catchment area of Obra Canal

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania wykazały, że co dziesiąy (12%) kilometr cieków i kanałów melioracji podstawowych zlewni Kościańskiego Kanału Obry nie spełnia wymagań i parametrów technicznych w zakresie prawidłowej eksploatacji i pilnie wymaga odbudowy bądź modernizacji. Niedostateczną ocenę stanu technicznego posiada równieŜ 15 (12%) obiektów, zaś pozostałe ocenę pozytywną, przy czym stan techniczny co czwartego (27,6%) obiektu uznano zaledwie za dostateczny. Eksploatowane budowle hydrotechniczne charakteryzują się bardzo zróŜnicowanymi okresami eksploatacji technicznej. W grupie jazów, co trzeci (31,9%) obiekt ma okres eksploatacji nieprzekraczający 10 lat i jednocześnie co trzeci (36,2%) obiekt ma ponad 50 lat. Jednostkowe roczne nakłady finansowe na konserwację cieków i kanałów, były w latach 1995-2004 istotnie zróŜnicowane i wynosiły od 16 do 129 zł na kilometr trasy. Poniesione nakłady pozwoliły na koszenie dna i skarp kaŜdego kilometra cieków i kanałów, średnio raz na dwa lata (46,3% długości ewidencyjnej rocznie), a odmulenie dna raz na dwadzieścia lat (5,4% długości ewidencyjnej rocznie). Zakres rzeczowy oraz częstotliwość wykonywanych robót konserwacyjnych nie spełnia zatem wymagań technicznych, dotyczących utrzymania cieków i kanałów. Powoduje to przyspieszoną dekapitalizację urządzeń, a w konsekwencji, dla przywrócenia pełnej sprawności funkcjonowania całego systemu melioracyjnego, konieczność przeprowadzenia kosztownych prac związanych z inwestycyjną odbudową urządzeń.

EN

Studies showed that every tenth (12% kilometer of water courses and drainage canals in Kościan catchment area of Obra Canal do not meet the requirements and technical parameters referring to correct operation and they require a speedy reconstruction or modernization. Fifteen objects (12%) have an insufficient evaluation mark. The remaining objects are positively evaluated, however, the technical condition of every fourth unit (27.6%) has only a sufficient assessment. The operating hydrotechnical structures are characterized by very diversified periods of technical operation. In the group of weirs, every third object (31.9%) was exploited over the period not exceeding 10 years, whereas every third (36.2%) object is above 50 years old. The annual financial outlays for the maintenance of water courses and canals in the years 1995-2004 were significantly differentiated amounting from 16 to 129 PLN per one kilometer of their routes. The involved outlays enabled to mow the bottom and scarps on each kilometer of water courses and canals on average once in two years (46.3% recorded length per year), while the bottom elutriation was possible once in twenty years (5.4% recorded length per year). Therefore, the range and frequency of maintenance works do not meet the technical requirements in reference to water courses and canals. This caused an accelerated de capitalization of installations and as a consequence, in order to restore the proper functioning of total drainage system, it is necessary to perform its expensive reconstruction.

Słowa kluczowe

PL

melioracje; systemy nawadniajace; systemy odwadniajace; urzadzenia melioracyjne; eksploatacja; stan techniczny; aspekty ekonomiczne; Koscianski Kanal Obry; kanaly melioracyjne; cieki wodne; zlewnia Koscianskiego Kanalu Obry

EN

melioration; irrigation system; drainage system; drainage device; exploitation; technical state; economic aspect; Koscian Obra Canal; drainage canal; watercourse

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2007
• Tom: 519
• Opis fizyczny: s.47-55,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Bykowski J

• Akademia Rolnicza, ul.Piatkowska 94, 61-691 Poznan

autor

Kozaczyk P

• Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu

autor

Przybyla C

• Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu

autor

Sielska I

• Katedra Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu

Bibliografia

• BALA W., KWAPISZ J., WRÓBEL F. 1988. Planowanie zabiegów konserwacyjnych rowów w odwadniająco-nawadniających systemach melioracyjnych. Informator Regionalny Zakł. Upowszech. Postępu AR w Krakowie 272: 15-26.
• BONDAR-NOWAKOWSKA E. 2000. Oddziaływanie robót konserwacyjnych na florę i faunę koryt wybranych cieków nizinnych. Zeszyty Naukowe AR we Wrocławiu 391, Rozprawy: 173 ss.
• BONDAR-NOWAKOWSKA E., DEJAS D. 2005. Zarządzanie ryzykiem ekologicznym na przykładzie robót konserwacyjnych na ciekach. Roczniki AR w Poznaniu CCCLXV(26): 57-62.
• BYKOWSKI J., MILER A., ŻELIGOWSKI Z. 1995. Funkcjonowanie obiektów drenarskich poddanych renowacji w Wielkopolsce. WMiIŚ, Zesz. Nauk. AR we Wrocławiu 266, Konferencje VIII: 47-64.
• BYKOWSKI J., SZAFRAŃSKI CZ., FIEDLER M. 1998. Potrzeby modernizacji systemów melioracyjnych dla optymalnego kształtowania zasobów wodnych użytków rolnych. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 335(59): 57-63.
• BYKOWSKI J., SZAFRAŃSKI CZ., FIEDLER M. 2001. Stan techniczny i uwarunkowania ekonomiczne eksploatacji systemów melioracyjnych. Zesz. Nauk. Wydz. Bud. i InŜ. Środ. Politechniki Koszalińskiej 20, InŜynieria Środowiska: 715-723.
• GRUSZCZYŃSKI J., KWAPISZ J., ŁOKAS M., VOGELGESANG J., WOŹNIAK A. 1996. Ocena efektywności procesu eksploatacji systemów nawadniająco-odwadniających. Zesz. Nauk. AR w Krakowie 305: 19-40.
• ILNICKI P. (red.) 1987. Warunki prowadzenia robót z zakresu melioracji i gospodarki wodnej na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych. PIOŚ Warszawa: 180 ss.
• KOWALCZAK P. 2001. Hierarchia potrzeb obszarowych małej retencji w dorzeczu Warty. IMGW, Warszawa: 123 ss.
• MANTEUFFEL-SZOEGE H., INTEREWICZ A. 1995. Eksploatacja systemów melioracyjnych w świetle monitoringu ekonomicznego w latach 1987-1992. Wiad. Mel. i Łąk. 3: 122-125.
• STYCZEŃ L. 2002. Stan czystości wód w zlewni Kościańskiego Kanału Obry. WIOŚ, Leszno.
• WOŚ A. 1994. Klimat Niziny Wielkopolskiej. Wydaw. Nauk. UAM, Poznań: 186 ss.