EN
Predation is considered an important factor affecting the life histories and breeding strategies of hole nesting birds. Breeding losses in this group of birds are related to such nest site characteristics as entrance size, nest site depth and danger distance - the distance between the outer edge of the entrance to the centre of the nest's bottom, which determines how far a predator unable to enter the hole would have to reach to obtain its contents. It is suggested that birds assess predation risk and adjust their breeding investments accordingly. We tested the hypothesis that in shallow nest sites, birds build smaller nests to maintain the largest danger distance possible. During the experiment, two types of nestboxes were available to birds: those typical for small passerines (with a depth of 21 cm), and shallower ones (with a 16 cm depth). Breeding parameters were obtained by controlling nestboxes, the distances between eggs and entrances were measured, and nests were weighed just after the young fledged. Breeding phenology and clutch size did not differ between the types of nestboxes. Nest site depth influenced nest mass, and according to our assumptions, nests were significantly lighter in shallow nestboxes. A clear, negative relationship was found between nest mass and the danger distance — eggs in larger (heavier) nests were closer to the entrance. Breeding success (number of fledglings per eggs laid) was lower for shallow nestboxes compared to normal ones, and nest mass negatively influenced the number of fledglings and breeding success. The results of this study suggest that Great Tits perceive nest site depth and adjust nest building according to predation risks. Nest size (mass) in shallow sites may be limited by the danger distance, but it is also possible that the number of trips with nest material, which could lead to the detection of the site, is also important. However, both explanations are not mutually exclusive, and both are related to avoiding predator pressure.
PL
Drapieżnictwo jest jednym z ważniejszych czynników wpływających na strategie rozrodcze ptaków. Wyniki dotychczasowych prac sugerują, że ptaki są w stanie oszacować presję drapieżniczą i na tej podstawie dostosowywać swoje zaangażowanie w rozród. U dziuplaków straty lęgowe są związane przede wszystkim z wysokością dziupli nad ziemią i jej głębokością, a dokładniej z tzw. "odległością bezpieczeństwa"— czyli odległością, na jaką muszą sięgnąć drapieżniki, aby dostać się jaj/piskląt. Odległość bezpieczeństwa mierzona jest od zewnętrznej krawędzi dziupli do środka gniazda znajdującego się w dziupli. Zależna jest więc m. in. od głębokości dziupli i ilości materiału gniazdowego przynoszonego przez ptaki. W pracy testowano hipotezę, że w ptaki gniazdujące w płytkich miejscach lęgowych powinny budować mniejsze gniazda, aby odległość bezpieczeństwa utrzymać możliwie jak największą. W eksperymencie bogatki gniazdowały w skrzynkach o typowych dla sikor wymiarach (dno 13x13 cm, głębokość 21 cm) oraz spłyconych o 5 cm (głębokość 16 cm). Skrzynki kontrolowano co kilka dni, aby zebrać dane dotyczące fenologii złożenia 1 jaja, wielkości zniesienia i liczby wylatujących piskląt. Pod koniec okresu składania jaj lub na początku wysiadywania mierzono odległość między otworem wejściowym a jajami — nazywaną w pracy odległością bezpieczeństwa. Tuż po wyjściu młodych świeże gniazdo ważono, a następnie wkładano w aparat Tulgrena, aby oszacować jego zapasożycenie pchłami. Stwierdzono, że fenologia i wielkość zniesienia nie były związane z głębokością skrzynki. Natomiast głębokość skrzynki wpływała na masę gniazda — lżejsze gniazda były budowane w skrzynkach spłyconych (Tab. 1). Stwierdzono także wyraźny związek między masą gniazda a odległością bezpieczeństwa (Fig. 1), jaja/pisklęta w cięższych (większych) gniazdach znajdowały się bliżej otworu wejściowego, były więc bardziej narażone na drapieżniki. Sukces lęgowy był niższy u ptaków gniazdujących w skrzynkach płytkich (Tab. 1) i był on negatywnie skorelowany z masą gniazda (Fig. 2). Uzyskane wyniki wyraźnie wskazują, że bogatki wyraźnie dopasowują wielkość gniazda do głębokości miejsca gniazdowego najprawdopodobniej w związku z ryzykiem drapieżnictwa. Może to być związane z utrzymywaniem odpowiedniej odległości bezpieczeństwa, ale także ze zmniejszeniem ilości przylotów z materiałem gniazdowym, gdyż to także może zwiększać prawdopodobieństwo odnalezienia dziupli przez drapieżniki.