EN
Field studies were conducted in the years 2003 - 2005 in the Rymanów Forest Unit in 13 stands aged between 40 to 100 years, which had 10% - 60% of the sycamore in their species composition. They grew on a mountain forest site (12 stands) and mountain riparian forest (1 stand). In each of them 100 trees were examined, growing next to each other in the central part of the stands. The disease symptoms, on trunks and in the crown area of each tree, and their intensity were determined according to the predefined symptomatic - developmental code. More than 80 fragments of wood and bark were collected from trunks of living and dead trees with local cankers and bark peeling off exposing wood. From the samples, 798 isolations were made on 2% malt - agar medium. The examined sycamores in the Rymanów Forest Unit showed a large variation in the disease symptoms and their occurrence frequency. Among 1300 analyzed trees, only 13.7% did not show external, macroscopic disease symptoms. There was a relatively large share of dead trees (15.0%), which in individual stands ranged 4.0 - 32.0%. The most frequent symptoms in crowns were as follows: top dying (6.3% trees), entire branch dying (16.2%) or only their tops (9.6%), crown thinning (19.4%), leaf atrophy (10.8%) and leaf discoloration (11.6%). On sycamores trunks, the following symptoms were found: plate-like and strip-like necrosis of bark that was breaking, falling off and exposing wood (8.6% trees), local bark cankers (14.7%), among which healed ones dominated (10.3%), bark cracks (14.3%) and tree cancer symptoms (3.8%). Bark necrosis and wood exposure formed 1.5 times more frequently on the northern and western side than on the southern and eastern side, bark cracks appeared most frequently on the southern trunk side. On the cross sections of sycamore trunks, the following symptoms were found predominantly: T-shaped discolorations which appeared in the place of local healed cankers, dead wood regions in the places of local unhealed cankers and widespread bark cankers, sometimes taking the form of a sector reaching the part near the pith, and greyish - green or greenish - brown wood discolorations in the form of numerous stains, especially in the trunk periphery part. On the trunks of 184 (14.2%) sycamores, perithecia of Nectria coccinea were present. They formed in the area of cankers on bark and exposed wood alike. Fruiting bodies of Nectria cinnabarina, Eutypa acharii, Melanomma pulvis-pyrius, conidiomata of Cytospora ambiens, Aposphaeria cf. pulviscula and conidiomata of Stegonsporium pyriforme occurred sporadically. From wood, the following were isolated predominantly: Basidiomycetes sp. 1, Chalara sp. 1, Cadophora fastigiata, Nectria cinnabarina and Cytospora ambiens. Chalara sp.1, with its morphological features, best matched the anamorph of Ceratocystis coerulescens sensu lato.
PL
Badania terenowe prowadzono w latach 2003 - 2005 w Nadl. Rymanów w 13 drzewostanach w wieku 40 do 100 lat, w których udział jaworu w składzie gatunkowym wynosił od 10 do 60%. Rosły one na siedlisku lasu górskiego (12 drzewostanów) i na lesie łęgowym górskim (1 drzewostan). W każdym z nich poddano analizie 100 rosnących obok siebie drzew w środkowej części drzewostanu. Określono objawy chorobowe na pniu i w obrębie korony każdego drzewa oraz ich nasilenie według uprzednio przygotowanego kodu symptomologiczno-rozwojowego. Pobrano ponad 80 fragmentów kory i drewna z pni martwych drzew oraz drzew żywych wykazujących objawy lokalnych nekroz oraz złuszczania kory odsłaniającego drewno, z których wykonano 798 izolacji na 2% pożywkę agarowo-maltozową. Badane jawory w Nadleśnictwie Rymanów wykazywały duże zróżnicowanie symptomów chorobowych i nasilenia ich występowania. Spośród poddanych analizie 1300 drzew tylko 13,7% nie wykazywało zewnętrznych makroskopowych objawów chorobowych. Stosunkowo duży był udział drzew obumarłych (15,0%), który wynosił w poszczególnych drzewostanach od 4,0 do 32,0%. Do najczęstszych symptomów w koronach drzew należały: zamieranie wierzchołka (6,3% drzew), zamieranie całych gałęzi (16,2%) lub ich szczytów (9,6%), przerzedzenie korony (19,4%), atrofia liści (10,8%) i przebarwienie liści (11,6%). Na pniach jaworów stwierdzano: placowatą lub pasmową martwicę kory, która pękała, wykruszała się i odsłaniała drewno (8,6% drzew), lokalne nekrozy kory (14,7%), wśród których dominowały nekrozy zabliźnione (10,3%), podłużne spękania kory (14,3%) oraz objawy raka drzewnego (3,8%). Do martwicy kory i odsłaniania drewna ok. 1,5 razy częściej dochodziło od strony północnej i zachodniej niż południowej i wschodniej, spękania kory występowały najczęściej od strony południowej pni. Na przekrojach poprzecznych pni jaworów najczęściej występowały: przebarwienia w kształcie litery „T”, występujące w miejscu lokalnych zabliźnionych nekroz, obumarłe strefy drewna w miejscu lokalnych niezabliźnionych nekroz i rozległych martwic kory, przyjmujące niekiedy formę sektora sięgającego części przyrdzeniowej, i szarozielone lub zielonobrunatne przebarwienia drewna w postaci licznych plam, zwłaszcza w części przyobwodowej pnia. Na pniach 184 (14,2%) jaworów obecne były peritecja Nectria coccinea. Wykształcały się one w obrębie nekroz, zarówno na korze jak i na odsłoniętym drewnie. Sporadycznie występowały owocniki Nectria cinnabarina, Eutypa acharii, Melanoma pulvis-pyrius oraz conidiomata Cytospora ambiens, Aposphaeria cf. pulviscula i Stegonsporium pyriforme. Z drewna najliczniej izolowano: Nectria coccinea, Basidiomycetes sp. 1, Chalara sp.l, Mollisia sp., Cadophora fastigiata, Nectria cinnabarina i Cytospora ambiens. Chalara sp.l swymi cechami morfologicznymi najbardziej odpowiadała anamorfie Ceratocystis coerulescens sensu lato.