Ważki [Odonata] Pogórza Przemyskiego i przyległych obszarów wzdłuz Sanu

• Autorzy: Daraz B.

Warianty tytułu

EN

Dragonflies [Odonata] of the Przemysl Foothills and adjacent areas along the San River

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

Studies were carried out at 36 localities in Pogórze Przemyskie (the Przemyśl Foothills) and adjacent areas along the San River (SE Poland) in the years 2004-2007. 54 species of dragonflies (74% of the Polish dragonfly fauna) were recorded, among them: a) Nehalennia speciosa in a highly isolated population, currently situated at the southern border of the species distribution, b) Crocothemis erythraea at 5 localities, autochthonous at least at two of them, abundant at one site, and with a probable second generation, c) Cordulegaster bidentata, widespread at many localities, d) Leucorrhinia albifrons and L. caudalis at the southern border of their distribution, the latter species being extremely rare at these latitudes, e) L. pectoralis, rare in southern Poland, f) several thermophilous species as e.g. Aeshna affinis, Orthetrum brunneum, Orthetrum albistylum, Sympetrum meridionale. The species composition of the odonate fauna and the occurrence of some species are commented on and discussed with reference to the geographical position of the area and the habitat spectrum. Conservation aspects are presented and assessed and some conservation measures are proposed.

Słowa kluczowe

PL

fauna; wazki; owady; dolina Sanu; Pogorze Przemyskie; Odonata

EN

fauna; dragonfly; Odonata; Przemysl foot-hills; adjacent area; San River

• Wydawca: -
• Czasopismo: Wiadomości Entomologiczne
• Rocznik: 2009
• Tom: 28
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.5-32,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Daraz B.

• ul.Koscielna 41, 35-505 Rzeszow

Bibliografia

• Bernard R. 1998: Stan wiedzy o rozmieszczeniu i ekologii Nehalennia speciosa (Charpen- TIER, 1840) (Odonata: Coenagrionidae) w Polsce. Rocz. nauk. Pol. Tow. Ochr. Przyr. „Salamandra”, 2: 67-94.
• Bernard R. 2000: Stan wiedzy o występowaniu i biologii Cordulegaster boltonii (Donovan, 1807) w Polsce (Odonata: Cordulegastridae). Rocz. nauk. Pol. Tow. Ochr. Przyr. „Salamandra”, 4: 55-87.
• Bernard R. 2004a: Leucorrhinia pectoralis (Charpentier, 1825), Zalotka większa. [W:] Adamski P., Bartel R., Bereszyński A., Kepel A., Witkowski Z. (red.): Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny, tom 6. Ministerstwo Środowiska, Warszawa: 35-38.
• Bernard R. 2004b: Ophiogomphus cecilia (Geoffroy in Fourcroy, 1785), Trzepla zielona. [W:] Adamski P., Bartel R., Bereszyński A., Kepel A., Witkowski Z. (red.): Gatunki zwierząt (z wyjątkiem ptaków). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny, tom 6. Ministerstwo Środowiska, Warszawa: 30-34.
• Bernard R. 2004c: Nehalennia speciosa (Charpentier, 1840), Iglica mała. [W:] Głowaciński Z., Nowacki J. (red.): Polska czerwona księga zwierząt, Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków i Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiej, Poznań: 54-55.
• Bernard R. 2004d: Mity i rzeczywistość - ocena stanu krajowej populacji wybranych gatunków ważek (Odonata), chronionych lub uznawanych za rzadkie w Polsce na tle sytuacji w Europie. [W:] Badania ważek, chrząszczy i chruścików na obszarach chronionych, II Krajowe Sympozjum Odonatologiczne, XXIX Sympozjum Sekcji Koleopterologicznej PTE, III Seminarium Trichopterologiczne, Urszulin, 21-23.05.2004, streszczenia referatów, komunikatów i posterów: 6-7.
• Bernard R. 2006 [mscr.]: Projekt raportu dla Komisji Europejskiej o stanie zachowania pięciu gatunków ważek (Sympecma paedisca, Coenagrion ornatum, Ophiogomphus cecilia, Leucorrhinia albifrons, Leucorrhinia pectoralis) w regionie biogeograficznym alpejskim Polski. Ekspertyza na zlecenie Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie dla Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
• Bernard R. 2007 [mscr.]: Projekt raportu dla Komisji Europejskiej o stanie zachowania ośmiu gatunków ważek (Sympecma paedisca, Coenagrion ornatum, Gomphus flavipes, Ophiogomphus cecilia, Aeshna viridis, Leucorrhinia albifrons, Leucorrhinia caudalis, Leu- corrhinia pectoralis) w regionie biogeograficznym kontynentalnym Polski. Ekspertyza na zlecenie Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie dla Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
• Bernard R., DaraŻ B. 2008: Stan i siedlisko peryferyjnej, izolowanej populacji iglicy małej Nehalennia speciosa (Charpentier, 1840) w południowo-wschodniej Polsce (Odonata: Coenagrionidae). Odonatrix, 4 (1): 12-19.
• Bernard R., Samoląg J.1994. Aeshna affinis (Vander Linden, 1820) in Poland (Odonata: Aeshnidae). Opusc. zool. flumin., 117: 1-7.
• Bernard R., Samoląg J. 2000: An interesting record of Crocothemis erythraea (Brulle) in midwestern Poland (Anisoptera: Libellulidae). Notul. odonatol., 5 (5): 64-65.
• Bernard R., Wildermuth H. 2005: Nehalennia speciosa (Charpentier, 1840) in Europe - a case of a vanishing relict (Zygoptera: Coenagrionidae). Odonatologica, 34 (4): 335-378.
• Bernard R., Wildermuth H. 2006: Nehalennia speciosa. [W:] IUCN 2006, 2006 IUCN Red List of Threatened Species. .
• Bernard R., Buczyński P., Łabędzki A., Tończyk G. 2002a: Odonata ważki. [W:] Gło- WACIŃSKI Z. (red.): Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków: 125-127.
• Bernard R., Buczyński P., Tończyk G. 2002b: Present state, threats and conservation of dragonflies (Odonata) in Poland. Nature Conservation, Kraków, 59: 53-71.
• Bernard R., Buczyński P., Tończyk G. 2007: Atlas der Verbreitung der Libellen in Po- len. 26. Jahrestagung Gesellschaft deutschsprachiger Odonatologen (GdO e.V), Dresden, 09.-11. Marz 2007: 13-14.
• Bielewicz M. 1968: Przyczynek do występowania i biologii niektórych gatunków ważek (Odonata) w Polsce. Przegl. zool., 12 (3): 356-357.
• BÓHM K. 2004: Zur Entwicklung und Phanologie von Crocothemis erythraea in Nordrhein- Westfalen: Nachweis einer zweiten Jashresgeneration? (Odonata: Libellulidae). Libellu- la, 23 (3/4): 153-160.
• Buczyński P. 2001 [mscr.]: Ważki (Insecta: Odonata) torfowisk wysokich i przejściowych środkowo-wschodniej Polski. Praca doktorska, Uniwersytet im. M. Curie-Skłodowskiej, Lublin.
• Buczyński P. 2003: Ważki (Odonata) Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. Rocz. nauk. Pol. Tow. Ochr. Przyr. „Salamandra”, 7: 65-85.
• Buczyński P. 2004: Ważki (Odonata) Poleskiego Parku Narodowego i jego otuliny: nowe dane i podsumowanie badań z lat 1985-2003. Parki nar. Rez. Przyr., 23: 381-394.
• Buczyński P. 2006: Uwagi o występowaniu Aeshna affinis Vander L. w województwie lubelskim. Odonatrix, 2 (2): 33-36.
• Buczyński P., DaraŻ B. 2006: Interesujące stwierdzenia Leucorrhinia caudalis w siedliskach wtórnych. Odonatrix, 1 (2): 8-12.
• Buczyński P., Theuerkauf J., Rouys S. 2002: Nowe stanowiska Cordulegaster bidentata Selys, 1843 (Odonata: Cordulegastridae) w Bieszczadach. Wiad. entomol., 20 (3-4): 183-184.
• Czekaj A. 1994: New records of Crocothemis erythraea (Brulle) and Tarnetrum fonscolombii (Sel.) from Poland (Anisoptera: Libellulidae), Notul. odonatol., 4 (3): 53.
• DaraŻ B. 2005: Owady Ziemi Dubieckiej w obiektywie. Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Dubieckiej, Dubiecko. 48 ss.
• Devai G. 1976: A magyarorszagi szitakoto (Odonata) fauna chorológiai vizsgalata. Acta biol. debrecina, 13, suppl. 1: 119-157.
• Dijkstra K.-D. B. 2006: Crocothemis erythraea (Brulle, 1832) Broad Scarlet. [W:] Dijk- STRA K.-D. B. (red.): Lewington R., Field guide to the dragonflies of Britain and Europe. British Wildlife Publishing, Milton on Stour: 290.
• Dolny A., Miszta A. 2004: Występowanie ważek (Odonata) w czeskiej i polskiej części Górnego Śląska. Wiad. entomol., 23 (3): 133-152.
• Dolny A. 2005: Lestes macrostigma (Eversmann, 1836), a new species for the odonate fauna of Poland (Zygoptera: Lestidae). Notul. odonatol., 6 (6): 64.
• Fudakowski J. 1932: Neue Beitrage zur Odonaten-Fauna Polens. Fragm. faun. Mus. zool. pol., 1 (15): 389-401.
• Gorb S. N., Pavliuk R. S., Spuris Z. D. 2000: Strekozy (Odonata) Ukrainy: Faunisticeskij obzor. Vest. Zool., Supl. 15: 1-155.
• Heidemann H., Seidenbusch R. 1993: Die Libellenlarven Deutschlands und Frankreichs. Handbuch fur Exuviensammler. Erna Bauer, Keltern. 391 ss.
• HoluŚA O. 2007: Notes on the distribution of Cordulegaster spp. in Central Europe. [W:] Martens, A., Sahlen, G., Marais, E. (red.): 5th WDA International Symposium of Odonatology, Swakopmund, Namibia, 16-20 April 2007, National museum of Namibia, World Dragonfly Association: 33.
• Horn R. 2004 (2003): Eine zweite Jahresgeneration bei Crocothemis erythraea in Deutschland wahrend des extrem heifien Sommers 2003 (Odonata: Libellulidae)? Libellula, 22 (3/4): 139-142.
• Janicki R. 2005: Monografia przyrodniczo-historyczna Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego. Zespół Parków Krajobrazowych w Przemyślu, Przemyśl. 83 ss.
• Kalkman V, Dijkstra K.-D. B. 2000: The dragonflies of the Białowieża area, Poland and Belarus (Odonata). Opusc. zool. flumin., 185: 1-19.
• Khrokalo L., Matushkina N. 2005: Expansion of Crocothemis erythraea in Ukraine. [W:] 4th WDA International Symposium of Odonatology, Pontevedra, Spain, 26-30 July 2005, Abstracts book: 72-73.
• Kondracki J. 2000: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 441 ss.
• Lohmann H. 1994: Somatochlora metallica abocanica Belyshev, 1955, a new member of the European dragonfly fauna (Anisoptera: Corduliidae). Notul. odonatol., 4 (3): 39-40.
• Łabędzki A. 2000: Ważki (Odonata) Bieszczadów. [W:] Pawłowski J. (red.): Bezkręgowce Bieszczadów Zachodnich ze szczególnym uwzględnieniem Bieszczadzkiego Parku Narodowego, część I. Monogr. Bieszczadzkie, 7: 157-163.
• Mielewczyk S. 1990: Ważki Odonata. [W:] Razowski J. (red.): Wykaz zwierząt Polski, Tom I, Część XXXII/1-20, Insecta: Protura - Planipennia. Ossolineum, Wrocław - Warszawa - Kraków: 39-41.
• Mielewczyk S. 1997: Odonata. [W:] Razowski J. (red.): Wykaz zwierząt Polski, Tom V, Część XXXII/24, Hymenoptera - Posłowie. Instytut Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, Kraków: 161.
• Miszta A., Boroń M., Cuber P, Dolny A. 2007: Pojawienie się Aeshna affinis Vander Linden, 1820 i Crocothemis erythraea (Brulle, 1832) w 2006 roku na zbiornikach pokopalnianych województwa śląskiego (Odonata: Aeshnidae, Libellulidae). Odonatrix, 3 (2): 42-46.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną. Dziennik ustaw nr 220 poz. 2237.
• Sahlen G. 2006: Leucorrhinia albifrons (Burmeister, 1839) Dark Whiteface. [W:] DijkSTRA K.-D. B. (red.): LEWINGTON R., Field guide to the dragonflies of Britain and Europe. British Wildlife Publishing, Milton on stour: 267.
• Sahlen G., Bernard R., Cordero Rivera A., Ketelaar R., Suhling F. 2004: Critical species of Odonata in Europe. [W:] CLAUSNITZER V, JÓDICKE R. (red.): Guardians of the watershed. Global status of dragonflies: critical species, threat and conservation. International Journal of Odonatology, 7 (2) (special issue: IUCN Regional Reports): 385-398.
• Theuerkauf J., Rouys S. 2001: Habitats of Odonata in the Białowieża Forest and its sur- roundings (Poland). Fragm. faun., 44 (3): 33-39.
• Wendzonka J. 2007: Drugie stwierdzenie Crocothemis erythraea (Brulle, 1832) w zachodniej Polsce z uwagami o rozmieszczeniu i ekologii gatunku (Odonata: Libellulidae). Odonatrix, 3 (2): 33-39.
• Wykaz użytków ekologicznych Parku Krajobrazowego Pogórza Przemyskiego, Parku Krajobrazowego Puszczy Solskiej oraz Parku Krajobrazowego Gór Słonnych - stan na rok 2006 .