Naturalne przeciwutleniacze wystepujace w zywnosci

• Autorzy: Sembratowicz I , Czech A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper aimed at presenting the role of major natural antioxidants occurring in foodstuff and their participation in antioxidation reactions. The antioxydants include, among the others, polyphenols, vitamins (A, C, E), microelements (Cu, Zn, Fe, Mn, Se) and the carotenoids. On a base of numerous observations, it was stated that when supplied in a diet, they can protect from dangerous effects of free radicals and activity of other toxic oxygen forms; they also intensify the natural oxygen protective barrier the organisms form. The connections between the antioxydants' supply in food and risk of occuring some civilization diseases were discussed, too.

Słowa kluczowe

PL

flawonoidy; witamina E; reaktywne formy tlenu; zywnosc; mikroelementy; witaminy; witamina C; witamina A; polifenole; przeciwutleniacze; karotenoidy

• Wydawca: -
• Czasopismo: Postępy Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2005
• Tom: 52
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.75-88,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sembratowicz I

• Akademia Rolnicza w Lublinie, ul.Akademicka 13, 20-950 Lublin

autor

Czech A.

Bibliografia

• [1] Abbey M. 1995. The importance of vitamin E in reducing cardiovascular risk. Nutr. Rev. 53: 9-13.
• [2] Abu-Amsha R., Crof t K.D., Puddey I.B., Proudfoot J.M., Beilin L.J. 1996. Phenolic content of various beverages determines the extent of inhibition of human serum and low-density lipoprotein oxidation in vitro: identification and mechanism of action of some cinnamic derivatives from red wine. Clin. Sci. 91: 449-458.
• [3] Amarowicz R., Shahidi F., Wilczkowski W. 2003. Separation of individual catechins from green tea using silical gel column chromatography and HPLC. J. Food Lipids 10(2): 165-170.
• [4] Aruoma O.I., Halliwell B., Aeshbach R., Loligers J. 1992. Antioxidant and prooxidant properties of active rosemary constituents: camosol and camosic acid. Xenobiotica, 22: 257-268.
• [5] Aruoma O.I., Spencer J.P., Rossi R., Aeshbach R., Khan A., Mahmod N., Murcia A., Butler J., Halliwell B. 1996. An evaluation of the antioxidant and antiviral action of extracts of rosemary and Provernçal herbs. Food Chem. Tox. 34: 449-456.
• [6] Azzi R., Ricciarelli R., Zing J.M. 2002. Non-oxidant molecular functions of tocopherol (Vitamin E). FEBS Letters: 519: 8-10.
• [7] Bawa S. 2004. Rola flawonoidów w zapobieganiu powstawania chorób cywilizacyjnych. Wybrane problemy nauki o żywieniu człowieka u progu XXI wieku. Wyd. SGGW: 117-122.
• [8] Burton G.W. 1989. Antioxidant action of carotenoids. J. Nutr. 119: 109-111.
• [9] Byer T., Perry G. 1999. Dietary carotens, vitamin C and vitamin E as protective antioxidants in human cancer. Ann. Rev. Nutr. 12: 139-145.
• [10] Carr A.C., Frei B. 1996. Toward a new recommended dietary allowance for vitamin C based on antioxidant and health effects in humans. Am. J. Clin. Nutr. 69: 1086-1107.
• [11] Cook N.C., Samman S. 1996. Flavonoids - chemistry, metabolism, cardioprotective effects and dietary sources. J. Nutr. Bioch. 7: 66-76.
• [12] Czeczot H. 2000. Biological activities of flavonoids - a review. Pol. J. Food. Nutr. Sci. 9(50): 3-13.
• [13] Dębski B., Gralak M.R. 2000. Rola peroksyredoksyn w enzymatycznych mechanizmach ochrony organizmów przed działaniem wolnych rodników. Żyw. Człow. Metab. 27, 1: 102-109.
• [14] Enstrom J.E. 1993. Counterviewpoint - vitamin C and mortality. Nutr. Today 28: 28-32.
• [15] Felix K., Lengfelder E., Hartmann H.J., Weser U. 1993. A pulse radiolytic study on the reaction of hydroxyl and superoxide radicals with yeast Cu (I) thionein. Bioch. Biophys. Acta. 1203: 104-108.
• [16] Franke A.A., Custer L.J., Cerna C.M., Narala K.K. 1994. Quantitation of phytoestrogens in legumes. J. Agric. Food Chem. 42: 1905-1913.
• [17] Frei B. 2003. To C or not to C, thats is the the questionl. J. Am. Coll. Cardiol. 42(2): 253-255.
• [18] GałekA., Targoński Z. 2003. Wpływ odżywiania na poziom potencjału antyoksydacyjnego organizmu oraz na genezę chorób z nim związanych. Żywność 1(34): 1-13.
• [19] Gärtner C., Stahl W., Sies H. 1997. Lycopene is more available from tomato paste than from fresh tomatoes. Am. J. Clin. Nutr. 66: 116-122.
• [20] Gerster H. 1997. Vitamin A - functions, dietary requirements. Int. J. Vitam. Nutr. Res. 67: 71-90.
• [21] Gilliand F.D., Berhane K.T., Li Y.F., Gauderman W.J., Mc Conell R., Peters J. 2003. Children(s lung function and antioxidant vitamin, fruit juice, and vegetable intake. Am. J. Epidem. 158(6): 576-584.
• [22] Grajek W. 2003. Zmiany potencjału przeciw utleniającego surowców roślinnych w procesach przetwórczych i w czasie trawienia. Żywność 4(37): 26-35.
• [23] Grajek W. 2004. Rola przeciwutleniaczy w zmniejszaniu ryzyka występowania nowotworów i chorób układu krążenia. Żywność 1(38): 1-11.
• [24] Hahn S., Krishna C.M. 1991. Mn(III)-Desferrioxamine superoxide dismutase-mimic: alternative modes of action. Archiv. Bioch. Biophys. 288(1): 215-219.
• [25] Harborne J.B., Williams Ch.A. 2000. Advances in flavonoid research. Phytochem. 55: 481-504.
• [26] Hertog M.G., Hollman P.C.H., Katan M.B. 1992. Content of potentially anticancerogenic flavonoids of 28 vegetables and 9 fruits commonly consumed in the Netherlands. J. Agric. Food Chem. 40: 2379-2383.
• [27] Horbowicz M. 2000. Występowanie, biosynteza, właściwości biologiczne flawonoli. Post. Nauk Rol. 2: 3-17.
• [28] Horbowicz M., Saniewski M. 2000. Biosynteza, występowanie i właściwości biologiczne likopenu. Post. Nauk Rol. 1: 29-45.
• [29] Hu J.P., Calomme M., Lasure T., de Bruyne V., Pieters A., Vlietinck A., Vanden Berghe D.A. 1995. Structure-activity relationships of flavonoids with superoxide scavenging activity. Biol. Trace Elem. Res. 47: 327-331.
• [30] Juśkiewicz J., Wróblewska M., Zhaki K., Zduńczyk Z., Hussein L. 2001. Biological activity of faba beans proanthocyanidins. Acta Alimentaria 30: 63-69.
• [31] Juśkiewicz J., Zduńczyk Z., Wróblewska M., Oszmiański J., Hemandez T. 2002. The response of rats to feeding with diets containing grapefruit flavonoid extract. Food Res. Int. 35: 201-205.
• [32] Knapik-Czajka M. 1998. Rola wybranych antyoksydantów pokarmowych w ochronie frakcji LDL przed utlenieniem. Bromat. Chem. Toksykol. 2: 93-98.
• [33] Krinsky N.J. 1989. Antioxidant functions of carotenoids. Free Rad Biol Med. 7: 617-621.
• [34] Laughton M.J., Evans P.J., Moroney M.A. 1991. Inhibition of mammalian 5-lipooxygenases and cyclo-oxygenase by flavonoids and phenolic dietary additives. Relationship to antioxidant activity and to iron ion-reducing ability. Biochem. Pharmacol. 42: 9-14.
• [35] Mangels A.R., Holden J.M., Beecher G.R., Forman M.R., Lanza E. 1993. The carotenoid content of fruits and vegetables: an evaluation of analytical data. J. Am. Diet Assoc. 93: 284-296.
• [36] Mantovani G., Maccio A., Madeddu C., Mura L., Gramignano G., Lusso M. R., Murgia V., Camboni P., Ferreli L., Mocci M., Massa E. 2002. The impact of different antioxidant agents alone or in combination on reactive oxygen species, antioxidant enzymes and cytokines in a series of advanced cancer patients at different sites: correlation with disease progression. Free Rad. Res. 37(2): 213-223.
• [37] More A., Paya M., Rios J.L., Alcaraz M.J. 1990. Structure activity relationships of polymetoxyflavones and other flavonoids as inhibitors of non-enzymatic lipid peroxidation. Bioch. Pharm. 40: 793-797.
• [38] Nagórna-Stasiak, Kowalczyk M., Lechowski J., Rogus M. 2001. Witamina C w mięśniach, sercu i wątrobie kaczek. Med. Wet. 57(4): 268-272.
• [39] Noguchi N. 1998. Action of vitamins as antioxidant against oxidative modification of flow density lipoprotein. Biofactors 7(1-2): 41-51.
• [40] Noroozi M., Angerson W.J. 1998. Effects of flavonoids and vitamin C on oxidative DNA damage in human lymphocytes. Am. J. Clin. Nutr. 67: 1210-1218.
• [41] Peterson J., Dwy;r J. 1998. Flavonoids: Dietary occurence and biochemical activity. Nutr. Res. 18(2): 1995-2018.
• [42] Podsędek A., Anders B. 2002. Polifenole warzyw jako naturalne antyoksydanty. IV Konferencja „Flawonoidy i ich zastosowanie", Rzeszów 2002, 123-142.
• [43] Rayman M.P. 2000. The importance of selenium to human health. Lancet 356(15): 233-241.
• [44] Robak J., Zachwieja Z. 1998. Znaczenie karotenoidów w diecie człowieka oraz w leczeniu niektórych schorzeń. Bromat. Chem. Toksykol. 31: 295-301.
• [45] Sampson J., Rice-Evans C., Everett S.A.1996. Mechanism of free radical scavenging by the nutritional antioxidant lycopene, VII Biennial Meeting of International Society of Free Radical Research. 1-5. 10.1996.
• [46] Stahl W., Sies H. 1996. Biological activity of carotenoids and theitr bioavailability in the human organism.W: Natural antioxidants and food quality in atherosclerosis and cancer prevention. Kumpulainen J.T., Salonen J.T. (red.) The Royal Society of Chemistry. 95: 101-106.
• [47] Vinson J.A., Dabagh Y.A., Serry M.M., Jang J. 1995. Plant flavonoids, especially tea flavonols, are powerful antioxidants using an in vitro oxidation model for heart disease. J. Agric. Food Chem. 43: 2800-2802.
• [48] Von Gadow A., Joubert E., Hansmann C.F. 1997. Comparison of the antioxidant activity of rooibos tea (Aspalathus linearis) with green tea, oolong and black tea. Food Chemistry 1: 73-77.
• [49] Wartanowicz M., Ziemlański Ś. 1999. Stres antyoksydacyjny oraz mechanizmy obronne. Żyw. Człow. Metab. 1: 67-80.
• [50] Wołoch R., Pisulewski P.M. 2003. Wpływ procesów technologicznych na właściwości antyoksydacyjne ziarna nieoplewionych i oplewionych form jęczmienia i owsa. Żywność 2(35): 42-50.
• [51] Wood L.G., Fitzgerald D.A., Lee A.K., Garg M.L. 2003. Improved antioxidant and fatty acid status of patients with cystic fibrosis after antioxidant supplementation is linked to improved lung function. Am. J. Clin. Nutr. 77(1): 150-159.
• [52] Yaping T., Yunzong F., Cunpu S., Weinmei S., Quinhui L., Menchang S. 1993. Effects of copper coordinate complexes on scavenging of reactive oxygen species. Bioch. Biophys. Res Comm. 191(2): 646-653.
• [53] Zieliński H., 1997. Potencjalna rola witaminy E i C w toksykologii ozonu. Bromat. Chem. Toksykol. 2: 157-164.
• [54] Ziemlański Ś., Budzyńska-Topolowska J. 1993. Witamina A. Żyw. Człow. Metab. 20(1): 53-72.