Park Zofii Kossak w Gorkach Wielkich

• Autorzy: Kraus D , Szulc-Pacan B.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zespół dworski w Górkach Wielkich pochodzący z XVIII wieku związany jest z nazwiskiem mieszkającej niegdyś w nim około 20 lat wybitnej polskiej pisarki Zofii Kossak-Szczuckiej-Szatkowskiej (1890 - 1968). W Górkach Wielkich powstała większość jej utworów literackich. W 1945 roku zabytkowy dwór został spalony przez wycofujących się Niemców. Po drugiej wojnie światowej Zofia Kossak przez pewien czas mieszkała w Wielkiej Brytanii. Do Górek Wielkich powróciła wiosną 1957 roku i zamieszkała w domku ogrodnika zamienionym obecnie na muzeum biograficzne pisarki. W roku 1995 wykonano inwentaryzację szczegółową roślinności drzewiastej oraz dokonano wstępnej analizy kompozycji parku. Na jego terenie rosną 432 drzewa i krzewy. Przeważają taksony liściaste, głównie Robinia pseudoacacia, Picea abies, Tilia cordata, Prunus cerasifera, Betula pendula, Fraxinus excelsior, Quercus robur, Sambucus nigra, Spiraea x vanhouttei, Comus alba, Coiylus avellana, Philadelphus x polyanthus i Weigela florida. Na przełomie XVIII i XIX wieku ogród miał układ geometryczny, na jego kanwie powstał park modernistyczny. Zofia Kossak była bardzo wrażliwa na piękno otaczającej ją przyrody. Miała duży wpływ na formę ogrodu w Górkach Wielkich, osobiście posadziła wiele drzew i krzewów. W muzeum zachowały się jej zamówienia na rośliny ozdobne, z których większość nie przetrwała do dzisiejszego dnia.

EN

Manor-house park at Górki Wielkie is dated back to 18th century and it has been connected with a name of Zofia Kossak-Szczucka-Szat- kowska (1890 - 1968) who has lived there during about 20 years. Most of her works have been created and written at Górki Wielkie. At 1945 monumental manor-house was burned down by withdrawing Germans. After the second world war Zofia Kossak lived at Great Britain for some period of time. She has returned to Górki Wielkie in spring 1957 and inhabited gardener's house which has been changed now into writer’s biographic museum. In 1995 a detailed inventory of dendroflora of the park and a preliminary analysis of its composition has been done. There are growing 432 trees and shrubs. Decidous taxons prevail, mainly Robinia pseudoacacia, Picea abies, Tilia cordata, Pmnus cerasifera, Betula pendula, Fraxinus excelsior, Quercus robur, Sambucus nigra, Spiraea x vanhouttei, Comus alba, Corylus avellana, Philadelphus x polyanthus and Weigela florida. On the turn of the 18th century the park had a geometrical character and on its basis a modernistic park has been established. Zofia Kossak was very sensitive to scenic beauty of surrounding nature. She had a great influence on a form of the park at Górki Wielkie and planted many trees and shrubs by herself. Her orders for ornamentals are kept at the museum; most of the plants have not survived to present days.

Słowa kluczowe

PL

parki dworskie; gmina Brenna; ogrodnictwo; Gorki Wielkie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 1997
• Tom: 449
• Opis fizyczny: s.93-106,fot.,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kraus D

• Akademia Rolnicza, Al.29 Listopada 54, 31-425 Krakow

autor

Szulc-Pacan B.

Bibliografia

• [1] Brożonowicz A. 1978. Infoimacja ustna. Górki Wielkie.
• [2] Janasik B. 1994. Towarzystwo im. Zofii Kossak w dziesięciolecie działalności. Górki Wielkie: 7 - 11.
• [3] Jurgała-Jureczka. 1995. Gość Niedzielny. Nr 35 (z dnia 27 sierpnia): 21.
• [4] Kraus D. 1981. Parki wiejskie województwa bielsko-bialskiego. Ocena stanu zachowania i próba klasyfikacji dendrologicznej. Wydział Ogrodniczy AR Kraków. Praca doktorska.
• [5] Kraus D., Lesiński J. A. 1978. Opracowanie ewidencyjne parku w Górkach Wielkich. Kraków: 20 ss.
• [6] Majdecki L. 1993. Ochrona i konserwacja zabytkowych założeń ogrodowych. PWN, Warszawa.
• [7] Milska A. 1972. Pisarze polscy. IW CRZZ, Warszawa.
• [8] Petrozolin-Skowrońska B. 1978. Literatura, Nr 20 (z dnia 18 maja): 1, 8.
• [9] Seneta W. 1991. Dendrologia, cz. 1 i 2. PWN, Warszawa.
• [10] Seneta W., Dolatowski J. 1997. Dendrologia. PWN, Warszawa.
• [11] Stolot F. 1963. Górki Wielkie - studium historyczne. PKZ O/Kraków: 29 ss.
• [12] Szulc-Pacan B. 1996. Park Zofii Kossak-Szczuckiej-Szatkowskiej w Górkach Wielkich. Wydz. Ogrodn. AR Kraków. Praca magisterska.
• [13] Żagan J. 1994. Towarzystwo im. Zofii Kossak w dziesięciolecie działalności. Górki Wielkie: 18 - 23.