Wplyw niektorych parametrow fazy stalej gleby na retencje wodna w warstwie ornej gleb mineralnych

• Autorzy: Czyz E A , Niedzwiecki J. , Dexter A.R.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad wpływem składu granulometrycznego, zawartości substancji organicznej oraz gęstości gleb na retencję wodną gleb przeprowadzono w latach 1999-2002 na próbkach glebowych o nienaruszonej strukturze pochodzących z warstwy ornej (0-25 cm) dla 16 gleb mineralnych. Stwierdzono, że wyższa zawartość frakcji iłu koloidalnego oraz substancji organicznej w badanych glebach istotnie zwiększała zawartość wody dla wartości odpowiadającej polowej pojemności wodnej (PPW). Wpływ zawartości substancji organicznej był tu 10-krotnie większy od zawartości iłu koloidalnego. W glebach o większych zawartościach iłu koloidalnego oraz substancji organicznej stwierdzono wyższe zawartości wody odpowiadającej punktowi trwałego więdnięcia roślin (PTWR). Przeprowadzone badania wykazały bardzo wysoce istotną statystycznie zależność pomiędzy zawartością iłu koloidalnego, gęstością objętościową a ilością wody dostępnej dla roślin (WD) oraz istotny związek pomiędzy zawartością substancji organicznej a wartością WD. Wyższa zawartość iłu koloidalnego i substancji organicznej w glebach zwiększała zawartość wody przy potencjale wodnym -lOOhPa (odpowiadającym polowej pojemności wodnej PPW) i przy -15000 hPa (odpowiadającej punktowi trwałego więdnięcia roślin PTWR). Uzyskane funkcje pedotransferu danych dla wody dostępnej dla roślin (WD), polowej pojemności wodnej (PPW) i punktu trwałego więdnięcia (PTWR) mogą być zastosowane do szacowania retencji wodnej gleb na podstawie ich składu granulometrycznego, zawartości substancji organicznej i gęstości objętościowej.

EN

Samples were taken from the arable layers (0-25 cm) of 16 Polish soils and the water retention characteristics were measured. Effects of organic matter, particle size distribution (including the colloid fraction), and bulk density on the water retention curve were estimated. Values of plant available water (WD) are defined as the difference in gravitational water content at field capacity (PPW) (assumed to be a potential of -100 hPa) and the permanent wilting point of plants (PTWR) (assumed to be a potential of -15000 hPa). It was found that the content of plant-available water was positively correlated with organic mattercontent and negatively correlated with clay content and soil bulk density. The results show that higher clay and organic matter contents increase the water content at -100 hPa water potential (field capacity) and at -15000 hPa (permanent wilting point). The pedotransfer functions obtained for plant available water, field water capacity, permanent wilting point, may be useful for estimating water retention on the basis of particle size distribution, organic matter content and bulk density data.

Słowa kluczowe

PL

retencja wodna; gestosc gleby; il koloidalny; gleby; zawartosc substancji organicznej; faza stala; gleby mineralne; warstwa orna

EN

water retention; soil density; loam; soil; organic substance content; solid state; mineral soil; topsoil

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 508
• Opis fizyczny: s.27-39,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Czyz E A

• Instytut Uprawy Nawozenia i Gleboznawstwa - Panstwowy Instytut Badawczy, ul.Czartoryskich 8, 24-100 Pulawy

autor

Niedzwiecki J.

autor

Dexter A.R.

Bibliografia

• Andersson S., Wiklert P. 1972. Water-holding properties of Swedish soils. Grundförbäattring 25(2-3): 53-143.
• Chamen W.C.T., Chittey E.T., Leede P.R., Goss MJ., Howse K.R. 1990. The effect of tyre-soil contact pressure and zero traffic on soil and crop responses when growing winter wheat. J. Agric. Engeng. Res. 47(1): 1-21.
• Chamen W.C.T., Watts C.W., Leede P.R., Goss MJ., Longstaff DJ. 1992. Assessment of a wide span vehicle (gantry) and cereal crop responses to its use in a zero traffic regime. Soil Tillage Res. 247: 359-380.
• Czyż E.A. 2000. Uwilgotnienie gleb i zużycie wody przez rośliny w zależności od wybranych czynników agrotechnicznych. Pam. Puławski 123: 143 ss.
• Czyż E.A., Dexter A.R., Niedżwiecki J. 2003. Retencja wodna gleb wieloletnich statycznych doświadczeń poletkowych. Rocz. Glebozn. t. LIV(3): 27-37.
• Czyż E. A., Dexter A.R., Terelak H. 2002. Content of readily-dispersible clay in the arable layer of some Polish soils, w: Sustainable Land Management-Environmental Protection. A Soil Physical Approach. Pagliai M. & Jones R. (Eds). Advances in GeoEcology 35: 115-124.
• Dexter A.R., Czyż EA. 2000. Soil physical quality and the effects of management, w: Soil Quality Sustainable Agriculture and Environmental Security in Central and Eastern Europe. Wilson M.J., Maliszewska-Kordybach B. (Eds), Kluwier Academic Publishers. Netherlands: 153-165.
• Dexter A.R., Czyż E.A., Niedżwiecki J., Maćkowiak C. 2001. Water retention and hydraulic conductivity of loamy sand soil as influenced by crop rotation and fertilization. Arch. Acker-Pfl. Boden. 46: 123-133.
• Domżał H. 1979. Wpływ zagęszczenia gleby na zawartość wody silnie związanej oraz retencje wody produkcyjnej i użytecznej. Rocz. Glebozn. XXX(3): 45-72.
• Domżał H., Słowińska-Jurkiewicz A., Turski R., Hodara J. 1984. Ugniatanie jako czynnik kształtujący fizyczne właściwości gleby. Rocz. Nauk Roln., Seria. D - Monografie 198: 102 ss.
• Lityński T., Jurkowska H., Gorlach E. 1976. Analiza chemiczno-rolnicza, gleba i nawozy. PWN Warszawa: 32-50.
• Mualem Y. 1976. Hydraulic conductivity of saturated soils: Prediction and Formula, w: Methods of Soil Analysis. Part I. Physical and Mineralogical Methods. Agron. Monogr. A Klute (Ed.) American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin: 799-823.
• Olszta W., Zawadzki S. 1991. Właściwości retencyjne gleb, metody określania oraz sposoby wykorzystania w melioracji. Mat. instrukt. 94, IMUZ Falenty: 55.
• Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z. 1991. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Wyd. IOŚ Warszawa: 89-94.
• Rajkai K., Kabos S., Van Genuchten M.TH., Jansson PER-Erik 1996. Estimation of water-retention characteristics from the bulk density and particle-size distribution of Swedish soils. Soil Science 12: 832-845.
• Strzemski M. 1980. Historia gleboznawstwa polskiego od zarania polskiego piśmiennictwa do powstania Drugiej Rzeczypospolitej. PWRiL Warszawa: 224 ss.
• Terelak H., Motowicka-Terelak T., Pondel H., Maliszewska-Kordybach B., Pietruch Cz. 1999. Monitoring chemizmu gleb Polski. Warszawa IOŚ. Biblioteka Monitoringu Środowiska: 70.
• Turski R., Domżał H., Słowińska-Jurkiewicz A., Martyn S. 1975. Wpływ frakcji iłu koloidalnego, węglanu wapnia i próchnicy na zawartość wody silnie związanej, plastyczność i pęcznienie rędzin. Rocz. Glebozn. XXVI(3): 35-43.
• Van Genuchten M.TH. 1980. A closed-form equation for predicting the hydraulic conductivity of unsaturated soils. Soil Sei. Soc. Am. J. 44: 892-898.
• Van Genuchten M.TH., Leij FJ., Yates S.R. 1991. The RETC code for quantifying the hydraulic functions of unsaturated soils. USDA, US Salinity Laboratory, Riverside, CA. United States Environmental Protection Agency, document EPA/600/2-91/065.
• Walczak R. 1984. Modelowe badania zależności retencji wodnej od parametrów fazy stałej gleby. Problemy Agrofizyki 41: 1-69.
• Walczak R., Ostrowski J., Witkowska-Walczak B., Sławiński C. 2002. Spatial characteristic of hydro-physical properties in arable mineral soils in Poland as illustrated by field water capacity (FWC). Int. Agrophysics 16: 151-159.
• Watts C.W., Dexter A.R. 1997. The influence of organic matter in reducing the destabilization of soil by simulated tillage. Soil & Tillage Research 42: 253-275.
• Witkowska-Walczak B. 1997. Hydrophysical characteristics of Podzol, Cambisol and Luvisol aggregates. Part I. Water retention curves. Polish J. Soil Sci. XXX(2): 1-6.
• Witkowska-Walczak B. 1998. Hydrophysical characteristics of aggregates Orthic Podzol, Eutric Cambisol and Ortic Luvisol. Part III. Saturation, water available for plants. Polish J. Soil Sei. XXX(l): 1-7.
• Witkowska-Walczak B. 2000. Wpływ struktury agregatowej gleb mineralnych na ich hydrofizyczne charakterystyki. Acta Agrophysica 30: 1-96.
• Witkowska-Walczak B., Walczak R. 1999. Water characteristics and evaporation of soil aggregates formed from the different soil. J. Hydrology Hydromech. 47(6): 417-429.
• Wösten J.H.M., Lilly A., Nemes A., Le Bas C. 1999. Development and use of a database of hydraulic properties of European soils. Geoderma 90: 169-185.