Trendy w zywieniu i stanie odzywienia mlodziezy z Warszawy w ostatnich trzech dekadach

• Autorzy: Charzewska J , Chabros E. , Rogalska-Niedzwiedz M. , Wajszczyk B. , Chwojnowska Z.

Warianty tytułu

EN

Trends in dietary intake and nutritional status of adolescents from Warsaw in last thrre decades

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem prowadzonego w latach 1971-2000 badania młodzieży w wieku pokwitania była analiza zachodzących trendów wybranych cech charakteryzujących stan odżywienia i sposób żywienia uczniów. Łącznie zbadano 10 386 uczniów w wieku od 11 do 15 lat wylosowanych z obszaru Warszawy. Analizy zmian przeprowadzono w czterech głównych okresach przemian gospodarczych w kraju: w okresie gospodarki centralnie planowanej (badanie w roku 1971); podczas reglamentacji żywności (badanie z lat 1982-1985); w okresie przechodzenia do gospodarki rynkowej (z lat 1989-1991); i utrwalania gospodarki rynkowej (badanie z lat 1999-2000). Stwierdzono statystycznie istotny trend w analizowanym okresie 29 lat (p<0,001) do wysokoroślenia; u chłopców średnio o 5,5 cm (o 3,6%), u dziewcząt o 5,0 cm (3,2%). Trend do powiększania wysokości ciała przy niewielkim wzroście odsetka otyłości (do wartości 2,7% u chłopców i 2,2% u dziewcząt w latach 1999-2000) był obecny pomimo spadku wartości energetycznej całodziennych diet (istotnym u dziewcząt i w młodszych grupach wieku u chłopców). Zmniejszenie zawartości energii wynikało z istotnego zmniejszenia zawartości tłuszczu w dietach (Wskaźnik Jakości Żywienia - INQ dla tłuszczu), przy istotnym wzroście zawartości białka (INQ dla białka). Obecność trendu zwiększania wysokości ciała bez względu na rodzaj i stan ekonomii w kraju pozwala sformułować wniosek, że w latach 1971-2000 młodzież warszawska spożywała wystarczającą dla jej rozwoju ilość energii i białka.

EN

The purpose of the research of the adolescents, carried out between 1971-2000 was to observe trends emerging in the nutritional status and in nutrition of school children. The total of 10 386 pupils from Warsaw aged 11-15 were examined at random. Variations analyses were carried out during the four main periods of economic transformation in Poland, namely: centrally planned economy (research in 1971); and food rationing period (research from 1982 to 1985); the period of transition to market economy (1989-1991); and market economy strengthening period (research from 1999 to 2000). Numerous results the most important include: Considerable trend in the analysed period of 29 years (p<0.001) for the increase in average body height, ranging in average from 5.5 cm among boys to 5.0 cm among girls. The trend for increased body height resulted i.a. from the fact that irrespectively of economy conditions in Poland the adolescent consumed sufficient amounts of energy and proteins. Simultaneous decrease in energy value of an average diet and significant fall in the total fats content (Index Nutrition Quality - INQ), especially in daily diets of the girls, were observed, but in the analysed period significant trend of increase (by use INQ) in the total protein content were found. Structure of energy from the main sources summarize the observed adolescent diet trends. Mainly pro-health changes in contribution of energy from fat decrease by 3.4% in boys and 4.4% in girls. Energy from protein increase from about 11.1% in food rationing period, to 12.7-12.9% in last survey during strengthening marked economy years 1999-2000.

Słowa kluczowe

PL

bialko; trendy; otylosc; tluszcze; dieta; mlodziez; Warszawa konferencja; spozycie zywnosci; konferencje; Warszawa; stan odzywienia; wysokosc ciala; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm. Suplement
• Rocznik: 2004
• Tom: 31
• Numer: 2 cz.1
• Opis fizyczny: s.124-135,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Charzewska J

• Instytut Zywnosci i Zywienia, Warszawa

autor

Chabros E.

autor

Rogalska-Niedzwiedz M.

autor

Wajszczyk B.

autor

Chwojnowska Z.

Bibliografia

• 1. Bielicki T., Szklarska A., Koziełł S., Welon Z.: Transformacja ustrojowa w Polsce w świetle antropologicznych badań 19-letnich mężczyzn. Monogr. Z.A. PAN, nr 23, Wrocław 2003
• 2. Charzewski J., Lewandowska J., Piechaczek H., i wsp.: Kontrasty społeczne rozwoju somatycznego i aktywności fizycznej dzieci 13-15-letnich. Warszawa, Studia i Monogr. AWF, 2003. 3. Cole T.J., Bellizi M.C., Flegal K.M., Dietz H.: Establishing a standard definition for child overweight and obesity worldwide: international survey. Br. Med. J., 2000, 320, 1240-1243.
• 4. Eveleth P.B., Tanner J.M.: Worlwide Variation in Human Growth. 2nd ed. Cambridge University Press, 1990.
• 5. Gibson R.S.: Nutritional Assessment. Oxford University Press, 1993.
• 6. Hansen R.G., Wyse B.W.: Expression of nutrient allowances per 1000 kilocalories. J. Am. Diet. Assoc., 1980, 76, 223-227.
• 7. Komlos J., Krivy P.: Social status and adult heights in the two Germanies. Ann. Hum. Biol., 2002, 29, 641-648.
• 8. Komlos J., Baur M.: From the tallest to (one off) the fattest: the enigmatic fate of the American population in the 20th century. Econ. Hum. Biol. 2004, 2, 57-74.
• 9. Krawczyński M., Walkowiak J., Krzyżaniak A.: Secular changes in body height and weight in children and adolescents in Poznań, Poland, between 1880 and 2000. Acta Paediatr., 2003, 92, 277-282.
• 10. Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. Warszawa, Prace IŻŻ 85, 1998.
• 11. Kunachowicz H., Nadolna I., Iwanow K., Przygoda B.: Wartość odżywcza wybranych produktów spożywczych i typowych potraw. Nowe wydanie. Warszawa PZWL, 2001.
• 12. Łoś-Kuczera M., Piekarska J.: Skład i wartość odżywcza produktów spożywczych. Część II-VII. Warszawa, PZWL, 1988.
• 13. Nadolna I., Kunachowicz H., Iwanow K.: Potrawy skład i wartość odżywcza. Warszawa, IŻŻ 65, 1994.
• 14. Nadolna I., Przygoda B., Troszczyńska A., Kunachowicz H.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. Witaminy. Warszawa, IŻŻ 89, 2000.
• 15. Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Red.: Ziemlański Ś. Warszawa, PZWL, 2001.
• 16. Oblacińska A., Wrocławska M., Woynarowska B.: Częstość występowania nadwagi i otyłości w populacji w wieku szkolnym w Polsce oraz opieka zdrowotna nad uczniami z tymi zaburzeniami. Ped. Pol., 1997, LXXII, 3, 241-245.
• 17. Przewęda R., Dobosz J.: Kondycja fizyczna polskiej młodzieży. Warszawa, Studia i Monogr. AWF nr 98, 2003.
• 18. Piekarska J., Łoś-Kuczera M.: Skład i wartość odżywcza produktów spożywczych. Warszawa, PZWL, 1983.
• 19. Piekarska J., Szczygłowa A.: Popularne tabele wartości odżywczych żywności. Warszawa, PZWL, 1979.
• 20. Stolarczyk H., Malinowski A.: Secular changes of body height and mass in the children and adolescents of Lodz. Z. Morphol. Anthropl., 1996, 81, 167-177.
• 21. Szczygieł A., Piekarska J., Muszkatałowa B., Klimczak Z.: Tabele składu i wartości odżywczych produktów spożywczych Cz. I. Warszawa, PZWL, 1976.
• 22. Weiner J.S., Lourie J.A.: A Guide to Field Methods, IBP Handbook no 9, Oxford, 1969.
• 23. Zellner K., Jaeger U., Kromeyer-Hauschild K.: Height, weight and BMI of schoolchildren in Jena, Germany - are the secular changes levelling off? Econ. Huma. Biol., 2004, 2, 281-294.