Występowanie drapieżców mszyc na uprawach rolniczych i w ich sąsiedztwie w makroregionie olsztyńskim

• Autorzy: Ciepielewska D
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem badań byly drapieżce mszyc; biedronki (Coccinellidae), bzygowate (Syrphidae) i złotooki(Chrysopidae). Badania prowadzono w makroregionie olsztyńskim w latach 1984-1990. Obiektami badawczymi byly pola uprawne: roślin motylkowatych (lucerna, koniczyna, groch, bobik, peluszka), zbożowych (żyto, pszenica, jęczmień, owies), okopowych (ziemniak, burak) i przemysłowych (rzepak). Obserwacjami objęto również siedliska nieuprawne: łąki trwale, nieużytki trawiaste, zadrzewienia śródpolne i ich sąsiedztwo. Wykazano, że w badanym zespole drapieżców najważniejszą rolę odgrywają bzygowate z gatunkami dominującymi Sphareophoria scripta (L.), Episyrphus balteatus (Deg.) i subdominującym Melanostoma mellinum (L.) oraz biedronki z gatunkiem dominującym Coccinella septempunctata (L.) i subdominującym Propylea quatuordecimpunctata (L.), w mniejszym stopniu złotooki z gatunkami dominującymi Chrysoperla carnea Steph. i Chrysopa phyllochroma Wesm. W badanym makroregionie największe nasilenie dorosłych drapieżców wystąpiło od połowy lipca do potowy sierpnia. Wykazano, że wśród upraw rolniczych najlepszym siedliskiem dla afidofagów są plantacje lucerny i inne uprawy motylkowate. Miejscami ostojowymi dla drapieżców mszyc są łąki trwałe, nieużytki trawiaste, zadrzewienia śródpolne i ich sąsiedztwo.

EN

The following aphid predators were studied; ladybirds (Coccinellidae), hoverflies (Syrphidae), and golden-eyed flies (Chrysopidae). The research was conducted in the years 1984-1990 in the Olsztyn macroregion. Production fields sown with legurnes (lucerne, clover, pea, fababean, field pea), cereals (rye, wheat, barley, oats), root crops (potato, beet) and industrial crops (rape) constituted the objects of study. Uncultivated habitats, such as permanent meadows, waste grassland, agricultural cultivations and their vicinity were also examined. It was shown that among the studied predators an important role is played by hoverflies with their dominant species - Sphareophoria scripta (L.), Episyrphus balteatus (Deg.) and subdominant ones - Melanostoma mellium (L.) and by ladybirds with a dominant species - Coccinella septempunctata (L.) and a subdominant one - Propylea quatuordecimpunctata (L.), Golden-eyed flies with such dominat species as Chrysoperla camca Steph. and Chrysopa phyllochroma Wesm. play a less important role. The highest density of adult predators was observed in the studied macroregion from mid - July to mid - August. Lucerne plantations and other legume crops seem to be the best habitats for aphidophages among all farm crops. Permanent meadows, waste grassland, agricultural cultivations and their vicinity constitute refuges for aphid predators.

Słowa kluczowe

PL

rosliny uprawne; szkodniki roslin; wrogowie naturalni; biedronki; Coccinellidae; zlotooki; Chrysopidae; bzygowate; Syrphidae; siedliska brzegowe; ochrona roslin; makroregion olsztynski; mszyce; owady drapiezne

EN

cultivated plant; plant pest; natural enemy; ladybird; Coccinellidae; Chrysopidae; Syrphidae; field margin; Olsztyn region

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Academiae Agriculturae ac Technicae Olstenensis. Agricultura
• Rocznik: 1996
• Tom: 62,Suppl.B
• Opis fizyczny: ss.111,tab.,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ciepielewska D

• Akademia Rolniczo-Techniczna, Olsztyn

Bibliografia

• Anasiewicz A 1986. Owady zapylające kwiaty selerów, pietruszki i kopru. Cz. I Muchówki (Diptera) ze szczególnym uwzględnieniem rodziny Syrphidae. Fol. Soc. Scient. Lublő., 28, Biol., 1: 31-37.
• Andrzejewska L., Kajak A. 1966. Metoda entomologicznych badań ilościowych. Ekol. Pol. Ser. B, 12: 241-261.
• Asgari A 1966. Untersuchungen über die im Raum Stuttgart - Hohenheim als wich tigste Prädatoren der grünen Apfelblattlaus (Aphidula pomi Deg.) auftretenden Arthhropoden. Z. Ang. Zool., 53: 35-93.
• Aspőck H., Aspőck U., Hőlzel H. 1980. Die Neuropteren Europas. 1-2. Krefeld, 495, 366 pp.
• Balogh J. 1958. Lebensgemeschaften der Landtiere. Budapest, Berlin.
• Banaszak J. 1987. Pszczoły i zapylacze roślin. Poznań, PWRiL, 158-170.
• Bansch R. 1964. Vergleichende Untersuchungen zur Biologie und zum Beutenfangrerhalten aphidivorer Coccinelliden, Chrysopiden und Syrphiden. Zool. Jb. Abt. Syst. Okol. Geogr. Tiere, 91: 271-340.
• Bańkowska R 1961. Studia nad muchówkami z rodziny Syrphidae (Diptera) Doliny Nidy. Fragm. Faun. 9(13): 153-201.
• Bańkowska R. 1963. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XXVIII Muchówki - Diptera, Warszawa, PWN.
• Bańkowska R. 1964. Syrphidae (Diptera) Sudetów. Fragm. Faun. 11(18): 287-318.
• Bańkowska R., Kierych E., Mikołajczyk W., Palmowska S., Trojan P. 1975. Aphid - aphidophage community in Alfalfa cultures (Medicago sativa L.) in Poland. Part I. Structure and phenology of the community. Ann. Zool. 32: 14: 299-345.
• Bańkowska R., Mikołajczyk W. 1976. Biocenotyczne rezerwy afidofagów na uprawach lucerny w Polsce. Entomologia a ochrona środowiska. PWN,Warszawa, 233-238.
• Bańkowska R., Mikołajczyk W., Palmowska J., Trojan P. 1978. Aphidophage community in Alfalfa cultures (Medicago sativa L.) in Poland. III. Abundance regulation of Acyrthosirphon pisum (Harr.) in chain of oligophagous predators, Ann. Zool., 34: 39-77.
• Basedow T. 1983. The effect of Coccinella septempunctata on the population dynamics of the cereal aphids in Northern Germany - In: Aphid antagonists. Proceedings of a meeting of the EC Experts Group Portici, Italy, 23-24, November 1982, Edited by Cavalloro, R., Rotterdam, Netherlands, A. A. Balkema, 1983: 70-75.
• Benestad H.E. 1974. Effectiveness of larvae of Syrphus ribesii and S. corollae (Diptera, Syrphidae). Entomophaga, 19; (2): 123-134.
• Bielawski R. 1959. Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX. Biedronki - Coccinellidae, Warszawa, PWN.
• Bilewicz - Pawińska T., Paukanin-Franczyk M. 1986. Zespoły biedronek (Coccinellidae) na życie i trawach. Ochr. Rośl. 11-12: 12-13.
• Boczek J. 1984. Jak owady bronią się przed swoimi wrogami? Ochr. Rośl. 7: 11-12.
• Boczek J., Lipa J.J. 1987. Biologiczne metody walki ze szkodnikami roślin. PWN, Warszawa, 211-225; 253-267.
• Bombosch S. 1963. Untersuchungen zur Vermehrung von Aphis fabae Scop, in Samenrübenbeständen, Beitr. Ent., 3, (3): 278-303.
• Carter N., Mc Lean J., WattA., DixonA. 1980. Cereal Aphids: a Case Study and Review. Appl. Biol. 5, 271-348.
• Carter N.S., Gardner S., Fraser A.M., Adams T. H. L. 1982. The role of natural enemies in cereal aphid population dynamics. Ann. Appl. Biol., 101, 1: 190-195.
• Ciepielewska D., Żurańska I. 1985. Występowanie bzygowatych na roślinach motylkowatych i ich rola w redukcji populacji mszyc. Ochr. Rośl., 9: 7-8.
• Ciepielewska D., Żurańska I. 1985. Złotook pospolity - Chrysopa vulgaris Schn., jego rola w redukcji populacji owadów szkodliwych w rolnictwie. Ochr. Rośl., 4: 10-11.
• Ciepielewska D. 1991. Biedronki (Coleoptera, Coccinellidae) występujące na uprawach roślin motylkowatych w woj. olsztyńskim. Pol. Pis. Ent. 61: 129-138.
• Ciepielewska D. 1993. Drapieżne Syrphidae (Diptera) występujące na uprawach roślin motylkowatych w rejonie Olsztyna. Pol. Pis. Ent., 62: 231-241.
• Clayhills T., Markkula M. 1974. The abundance of coccinellids on cultivated plants. Ann. Ent. Fenn., 40: 2: 49-55.
• Cmoluch Z., Stączek Z. 1982. Materiały do poznania biedronek (Coccinellidae, Coleoptera) upraw koniczyny czerwonej (Trifolium pratense). Ann. UMCS, Sect. C, 37: 87-94.
• Cmoluch Z., Cmoluchowa A., Lechowski L, Łętowski J., Minda-Lechowska A., Sęczkowska K., Stączek Z. 1985. Insect Fauna Surrounding Lake Reservois of the Lublin Coal Basin. Ann. UMCS, Sect. C - 40 (7): 50-57.
• Czechowska W. 1990. Neuropterans (Neuropteroidea) of linden - oak - hornbeam and thermophilous oak forests of the Mazovian Lowland. Fragm. Faun., 34 (7): 95-119.
• Dixon T. J. 1959, Studies on oviposition behavior of Syrphidae (Diptera). Trans. R. Ent. Soc. London 111: 57-80.
• Elliot N. C., R. W. Kieckhefer. 1990. Dynamics of Aphidophagous Coccinellid Assemblages in Small Grain Fields in Eastern South Dakota. Environ. Ent., 19 (5): 1320-1329.
• Ferrau A., Iperti G., Lapchin L., Rabasse J. M. 1989. Flight orientation of Adonia variegata Goeze, Coccinella septempunctata L. and Propylaea quatuordecimpunctata L. (Col. Coccinellidae) to a field of wheat in spring. Agronomie, 9: 9, 903-909.
• Gałecka B. 1962. Wpływ zadrzewień śródpolnych na przebieg dynamiki liczebności mszyc ziemniaczanych i drapieżnych Coccinellidae. Ekol., Pol., A., 10; 2: 1-24.
• Gałecka B. 1969. Liczebność mszyc i biedronek w uprawach należących do czteropolówki. Pol. Pis. Ent. 39: 429-438.
• Gałecka B., Zeleny J. 1969. The occurrence of predators of Aphids of the genus Chrysopa spp. on crops growing on a four - crop field and in the neighbouring shelterbelts. Ekol. Pol. S. A., 17 (19): 351-360.
• Gałecka B. 1976. Zagospodarowanie terenów rolniczych a ochrona roślin. Wiad. Ekol., 22: 234-237.
• Gałecka B. 1980. Structure and functioning of community of Coccinellidae, (Coleoptera) in industrial and agricultural forest regions, Pol. Ecol. Stud. 6 (4): 717-734.
• Gałecka B., J. Karg. 1980. Wpływ struktury przestrzennej upraw i ich otoczenia na ilościowe stosunki szkodników i ich wrogów naturalnych w nadziemnej warstwie roślin.W: Entomologia a intensyfikacja rolnictwa. PWN, Warszawa 233-243.
• Gałecka B. 1981. Występowanie Coccinellidae w terenach o różnym sposobie zagospodarowaniaW: Entomologia a gospodarka narodowa. PWN, Warszawa: 247-254.
• Gałecka B. 1988. Communities of Coccinellidae in the mining industrial region of Silesia. In: Ecology and Effectiveness of Aphidophaga, ed. by E. Niemczyk and A. F. G. Dixon, 119-222.
• Garbarkiewicz A. 1988. Wstępne badania nad wpływem zadrzewienia śródpolowego na entomofaunę przyległego pola na tle warunków agrometeorologicznych. W: Materiały XXVIII Sesji Naukowej Instytutu Ochrony Roślin, Cz. 2, 225-230.
• George K S. 1957. Preliminary investigations on the biology and ecology of parasites and predators of Brevicoryne brassicae (L.). Bull. Ent. Res., 48: 619-629.
• Goeldlin de Tiefenau T. 1974. Contrilution a l' etude systematique et ecologique des Syrphidae (dipt.) de la Suisse occidentale. Mitt. Schweiz. Ent. Yes. 47: 151-251.
• Górny M., L. Grüm. 1981. Metody stosowane w zoologii gleby. PWN, Warszawa.
• Grigorov S. 1982. Vzaimootnošenie meždu afidofagiie i listnite vszki po ljucernata. Rast. Nauki, 19 (7): 94-104.
• Grigorov S. 1982. Vzaimootnošeniev meždu afidofagite i listnite vszki po žitnite kulturi. Rast. Nauki, 19 (6): 107-119.
• Groden E., Drummond F. A., Casagrande R. A., Haynes D. L. 1990. Coleomegilla maculata (Coleoptera: Coccinellidae): its predation upon the Colorado potato beetle (Coleoptera: Chry- somellidae) and its incidence in patatoes and surrounding crops. J. Econ. Ent., 83 (4), 1306- 1315.
• Gromadska J., Trojan P. 1967. Comparison of the usefutness of an entomological net, photo colector and biocenometer for investigation of entomocenoses. Ekol. Pol. Ser. A, 15: 505-529.
• Hagen K. S., Tassan R. L., Sawall E. F. 1970. Some Ecophysiological Relationships Between Certain Chrysopa, Honeydews and Yeasts. Boll. Lab. Ent. Agr., 28: 113-131.
• Hagen K. S. 1974. The significance of predaceous in biological and integrated control of insects. Entomofaga, Mem. H. S., 7: 25-44.
• Henze M., Sengouca C. 1992. Auswirkkungen verschiedener Fruchtfolgen auf die Populationsentwicklung der Getreideblattläuse und ihre natürlichen räuberischen Feinde im Winterweizen. Gesunde - Pflanzen., 44 (4): 122-125.
• Hodek J. 1967. Bionomic and ecology of predaceous Coccincllidae. Ann. Rev. Ent., 12: 79-104.
• Hodek J. 1973. Biology of Coccinellidae, Prague: 260.
• Hohendorf E. 1956. Klimat Pojezierza Mazurskiego a potrzeby rolnictwa. Zesz. Nauk. WSR Olszt., 1: 53-88.
• Honek A 1979. Plant density and occurrence of Coccinella septempunctata and Propylea quatuordecimpunctata (Coleoptera, Coccinellidae) in cereals. Acta Ent. Bohemoslov. 78: 303-310.
• Honek A. 1982. Factors which determine the composition of field communities of adult aphidophagous Coccinellidae (Coleoptera) Z. Ang. Ent. 94 (2): 156-168.
• Honek A. 1983. Factors affecting the distribution of larvae of aphid predators (Col., Coccinellidae and Dipt., Syrphidae) in cereal Stands. Z. Ang. Ent., 95 (4): 336-345.
• Honek A. 1985. Habitat preferences of aphidophagus coccinellids (Coleoptera) Entomophaga, 30 (31): 255-264.
• Honek A. 1986. Habitat studies of aphid predators. In I. Ed by Hodek , Ecology of Aphidophaga. Academia, Praque, 263-272.
• Honek A. 1989. Overwintering and annual changes of abundance of Coccinella septempunctata in Czechoslovakia (Coleoptera, Coccinellidae). Acta Ent. Bohemoslov., 86: 179-192.
• Honek A. 1990. Seasonal changes in flight activity of Coccinella septempunctata L. (Coleoptera, Coccinellidae). Acta Ent. Bohemoslov., 87: 336-341.
• Horn D. J. 1981. Effect of weedy backgrounds on colonization of collards by green peach aphid Myzus persicae and its major predators. Environ. Ent., 10: 285-289.
• Hubicka J., Żukowska N. 1969. Materiały do poznania Syrphidae (Diptera) okolic Chełma. Ann. UMCS, Sect. C, 24: 289-300.
• Hurej M. 1982. Naturalna redukcja liczebności populacji mszycy trzmielinowo - burakowej - Aphis fabae Scop. przez Syrphidae (Diptera) w uprawie buraka cukrowego. Pol. Pis. Ent. 52: 287-294.
• Hurej M. 1988. Natural reduction of Aphis fabae Scop, by Coccinellidae on sugar beet crops. In: Ecology and Effectiveness of Aphidophaga, ed by E. Niemczyk and A. F. G. Dixon, 225-229.
• Keller S., Duelli P. 1988. The role of aphidiophaga in the general argumentation for nature protection and biotype conservation. In: Ecology and Effecitveness of Aphidophaga, ed by E. Niemczyk and A. F. G. Dixon.
• Kis B., Nagler C., Mandru C. 1970. Fauna Republicii Socjaliste Romania. Insecta, vol.8, Fasc. 6, Neuroptera (Planipennia), 223-289.
• Koehler W. 1961. Kilka spostrzeżeń nad zagęszczeniem się populacji dwóch gatunków z rodziny Coccinellidae na tle gradacji szkodników leśnych. Pol. Pis. Ent. B-l (2): 17-25.
• Kowalska T. 1968. Doniesienia z badań nad biologią złotooka pospolitego (Chrysopa carnea Stepheus = C. vulgaris Schneider), (Neuroptera, Chrysopidae). Pr. Nauk. Inst. Ochr. Rośl., 10 (2): 145-157.
• Kowalska T. 1973. Najważniejsze gatunki złotooków, ich hodowla i wykorzystanie. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 144: 243-252.
• Lapchin L., Ferran A., Iperti G., Rabasse J., Lyon J. 1987. Coccinellids (Coleoptera: Coccinellidae) and syrphids (Diptera: Syrphidae) as predators of aphids in cereal crops: a comparision of sampling methods. Can. Ent. 119, 815-822.
• Leather S. R., Lethi J. P. 1982. Field studies on the factors affecting the populations dynamics of the bird cherry - oat aphid, Rhopalosiphum padi L. in Finland. Ann. Agric. Fenn., 21 (1): 20-31.
• Lyon J. P. 1971. Les Syrphides (Diptera) predateurs des Procerous de la Betterave, Parasitica 27; 4: 103-111.
• Mac Leod A. 1992. Alternative crops as floral resources for beneficial hoverflies (Diptera: Syrphidae). In: Proceedings. - Brighton Crop Protection Conference - Pests and Diseases, Brighton: 997-1002.
• Malinowska D. 1973. Larwy bzygowatych (Diptera) na koloniach mszyc na niektórych roślinach uprawnych. Pol. Pis. Ent., 43: 607-619.
• Miczulski B., Lipińska T., Soczyński G. 1987. Występowanie drapieżnych owadów mszycożernych w łanach pszenicy ozimej i jęczmienia jarego. Rocz. Nauk Rol. A-17 (2): 181-188.
• Minks A. K., Harrewijn P. 1988. Aphids: their biology, natural enemies and control, In: "World Crop Pests. Amsterdam, Elsevier Science Publishers B. V.
• Miszczak M. 1982. Preferencja środowiska larw złotooka pospolitego (Chrysopa carnea Steph.). Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 251: 29-38.
• Nackova V. 1972. Rolata na afidofagite ze cislenata dinamika na listnite vaśki po tintuna, Bolg. Tintiun, 17 (6): 30-34.
• Nackova V. 1971. Parazity i chiščnicy na listiete voskipo rosata. Zaść. Rast. 19 (11): 19-22.
• Narkiewicz-Jodko J. 1966. Dynamika rozwoju populacji mszycy burakowej (Aphis fabae Scop.) i drapieżców z rodziny Coccinellidae na plantacjach buraczanych. Ekol. Pol. B-12 (2): 165-167.
• Nawrocka B. 1988. Effectiveness of Aphidophagous Syrphids in controlling the cabbage aphid, Brevicoryne brassicae (L.). In: Ecology and Effectiveness of Aphidophaga. Ed. by E. Niemczyk and A. F. G. Dixon: 289-294.
• Niemczyk E. 1966. Występowanie owadów drapieżnych w sadzie jabłoniowym. Pr. Inst. Sad. 10: 331-357.
• Niemczyk E., Olszak R., Miszczak M. 1980. Występowanie owadów i roztoczy drapieżnych w sadach jabłoniowych o różnym programie opryskiwań. W: Entomologia a Intensyfikacja Rolnictwa, PWN, Warszawa 31-43.
• Nowicka A., Grabowska K. 1985. Charakterystyka ważniejszych elementów klimatu Pojezierza Warmińsko - Mazurskiego. I. Średnie i ekstremalne temperatury powietrza. Zesz. Nauk. ART Olszt., Rol. 42: 3-18.
• Nowicka A., Grabowska K. 1989. Charakterystyka ważniejszych elementów klimatu Pojezierza Warmińsko - Mazurskiego. IV. Opady atmosferyczne. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricult. 50: 103-113.
• Nowicka A., Banaszkiewicz B., Grabowska K.1994. Wybrane elementy meteorologiczne dla okolic Olsztyna w latach 1951 - 1990 w porównaniu ze średnimi z okresu 1881 - 1930. Mat. Konf. 25 Zjazdu Agrometeorologów, Olsztyn, 129 - 135.
• Olszak R. 1982. Perspektywy wykorzystania biedronek w integrowanych metodach zwalczania mszyc w sadach. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol., 251 : 63-68.
• Olszak R. W. 1987. The occurrence of Adalia bipunctatä (L.) Coleoptera, Coccinellidae in apple orchards and the effects of different factors or its development. Ekol. Pol., 35; 3-4: 755-765.
• Olszak R. W. 1989. The influence of some natural factors on green apple aphid (Aphis pomi Deg), reduction on apple trees. Rocz. Nauk Rol., E-19 (1/2) : 65-69.
• Paukanin-Franczyk M., Ceryngier P. 1991. Występowanie mszyc i afidofagów na uprawach owsa w krajobrazie podmiejskim. W: Mszyce - ich bionomia, szkodliwość i wrogowie naturalni, PAN, Warszawa.
• Pawlikowski T., Pokorniecka E. 1990. Obserwacje nad strukturą zgrupowań trzmieli (Apoidea, Bombus Latr.) z obszarów miejsko - leśnych Kotliny Toruńskiej. Acta UNC Biol., 37 (75), 3-21.
• Pennacchhio F., Tremblay E. 1987. Seasonal phenologies and effectiveness of natural enemies in regulating pests of aphid population in alfalfa field of Southeren Italy. Boll. Lab. Ent. Agr., 44: 63-75.
• Peschken D. 1965. Untersuchungen zur Orientierung aphidophager Schwebfliegen (Diptera: Syrphidae), Z. Angew. Ent., 55: 201-235.
• Pruszyński S, Lipa J. J. 1970. Obserwacje nad cyklem rozwojowym i specjalizacją pokarmową biedronki dwukropki - Adalia bipunctata L. (Coleoptera, Coccinellidae) Pr. Nauk. Inst. Ochr. Rośl., 12, (2): 99-116.
• Pruszyński S., Lipa J. J. 1971. The occurrence of predatory Coccinellidae on alfalfa crops. Ekol. Pol., 19, 26: 1-22.
• Pruszyński S, Korcz A. 1981. Występowanie biedronkowatych (Col., Coccinellidae) na niektórych uprawach nasiennych roślin baldaszkowatych (Umbeliferae). Pr. Nauk. Inst. Ochr. Rośl., 23 (2): 181-197.
• Radomski Cz. 1971. Stosunki termiczne i wilgotnościowe na terenie województwa olsztyńskiego w aspekcie rolniczym. Zesz. Nauk. WSR Olszt., Roi., 27: 3-14.
• Reznik U. N. 1972. Entomofagi sveklovicnej tli. Sacharn. Svekla, 7: 34-36.
• Ruszkowski A. 1961. Obserwacje nad występowaniem biedronkowatych (Coccinellidae). Pol. Pis. Ent., 31: 57-69.
• Ryszkowski L.,Karg J. 1986. Impact of agricultural landscape structure on distribution of herbivores and predator biomass. In: Impacts de la structure des pay sages agricoles sur le protection des culture, Poznań, 9-14 Septembre 1985.
• Sanders W. 1979. Das Eiablageverhalten der Schwebfliege Syrphus corollae Fabr., in Abhängigkeit von der Grosse der Blattlauskolonie. Z. Angew. Zool. 66: 217-232.
• Sądej W. 1993. Mszyce (Aphididae) występujące na koniczynie czerwonej i wpływ przykaszania na ich liczebność. Pol. Pis. Ent., 62: 139-144.
• Stakelberg A. A. 1970. Syrphidae, W: Opredelitel nasekomych evropejskoj časti SSSR, 5 (2), Leningrad.
• Stączek Z. 1985. Ladybirds (Coleoptera, Coccinellidae) of the Lublin Coal Basin. Ann. UMCS Sectio C, 9: 69-73.
• Sundby R. A. 1966. A comparative study of the efficiency of three predatory insects Coccinella septempunctata L. (Coleoptera, Coccinellidae), Chrysopa carnea St. (Neuroptera, Chrysopi- dae) and Syrphus ribessi L. (Diptera, Syrphidae) at two different temperatures, Entomophaga, 11 (4), 395-404.
• Szentkiralyi F. 1989. Aphidiphagous chrysopids and hemerobiids (Neuropteroidea) subgnilds in different maize fields: influence of vegetational diversity on subquild structure. Acta Phytopathol. Ent. Hung, 24: 1-2, 207-211.
• Tamaki G., Annis B., Weiss M. 1981. Response of natural enemies to the green peach aphid in different plant cultures. Environ. Ent. 10: 375-378.
• Tuovinen T., Rokx J. A. 1991. Phytoseiid mites (Acari: Phytoseiidae) on apple trees and in surrounding vegetation in southern Finland. Densities and species composition. Exp. App. Acarol., 35-46.
• Voicu M.C., Nagler K. 1987. Chrysopidae, Coccinellidae and Syrphidae preying on colonies of Schizaphis graminum Rond. in an agrobiocenosis in Moldawia. Stud. Cercet. Biol., Ser. Anim., 39 (1): 22-27.
• Wengris J. 1964. Z badań nad wrogami naturalnymi mszyc. W: Sympozjum Afidologiczne, Olsztyn, Wydaw, WSR, 21-30.
• Wengris J. 1968. Wrogowie naturalni mszyc: drapieżce i pasożyty. W: Kurs afidologii ogólnej, 129-152.
• Wiąckowska I. 1963. Wstępne badania nad drapieżnymi muchówkami (Diptera, Syrphidae) w sadach Skierniewic. Pr. Inst. Sad., 7: 227-231.
• Wiąckowski S. K., Wiąckowska I. 1968. Investigations on the entomofauna accompanying aphids occuring on fruit trees and bushes. Pol. Pis. Ent,. 38 (2): 255-283.
• Winiarska W. 1976. Biedronki (Coccinellidae) występujące w agrocenozie ziemniaka w Felinie koło Lublina w latach 1971-1973. Pol. Pis. Ent., 46: 489-494.
• Wnuk A. 1971. Bzygowate (Syrphidae, Diptera) drapieżcy mszycy kapuścianej Brevicoryne brassicae (L.) (Aphididae, Homoptera). Zesz. Nauk. WSR Krak., Rol., 13: 45-53.
• Wnuk A. 1973. Materiały do znajomości biologii mszycożernych bzygowatych (Diptera, Syrphidae) Zesz. Probl. Post. Nauk Rol, 144: 291-298.
• Wnuk A. 1973. Z zagadnień ekologii mszycożernych bzygowatych (Syrphidae, Diptera). Wiad. Ekol., 19 (4), 377-382.
• Wnuk A. 1979. Episyrphus balteatus (de Geer, 1776) (Diptera: Syrphidae) jako drapieżca mszyc (Homoptera: Aphidodea). Akademia Rolnicza, Kraków (rozprawa habilitacyjna).
• Wnuk A., Wojciechowicz-Żytko E. 1991. The attractiveness of flowers of Cruciferae for the aphidophagous Syrphidae, Fol. Hort., 3 (2), 29-36.
• Wnuk A., Gut . 1994. Atrakcyjność kwiatów dziko rosnących Umbelliferae dla msycożernych Syrphidae (Dipt.) Pol. Pis. Ent., 63, 197-206.
• Zeleny J. 1965. Lace-wings (Neuroptera) in cultural steppe and the population dynamics in the species Chrysopa carnea Steph. and Chrysopa phyllochroma Wesm. Acta Ent. Bohemoslov. 62: 177-194.
• Ziarkiewicz T, A. Kozłowska 1973. Materiały do poznania składu gatunkowego drapieżnych bzygowatych (Syrphidae, Diptera) występujących w koloniach mszyc na krzewach ozdobnych. Pol. Pis. Ent., 43: 621-626.
• Żurańska I., E. Ptasik 1980. Występowanie mszyc na pszenicy ozimej w woj. olsztyńskim. Ochr. Rośl., 12: 6-8.
• Żurańska I., Ciepielewska D. 1983. Biedronki (Coccinellidae) występujące na roślinach uprawnych w północno - wschodniej Polsce. Ochr. Rośl., 6: 8-9.
• Żurańska I., Ptasik E. 1985. Występowanie mszyc, wektorów wirusów ziemniaka, w zależności od niektórych czynników klimatycznych Pojezierza Olsztyńskiego. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricult. 41: 139-150.
• Żurańska I., Pomianowska E.1985. Badania nad występowaniem mszyc na życie ozimym. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricult., 42: 123-132.
• Żurańska I., Śledź D.1991. Dalsze badania nad lotami i występowaniem mszyc na ziemniakach na Pojezierzu Olsztyńskim. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricult., 53: 269-276.