Przyczyny powstawania i sposoby zapobiegania fizycznej degradacji gleb

• Autorzy: Pabin J
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The circumstances of physical degradation of soils in their arable and subarable layers, as well as the ways of counteracting that phenomenon were discussed on the grounds of own research and literature data. The results presented prove a complex character of the impact of critical compaction in different kinds of mineral soils on the vegetation of plants. The values were found to be correlated negatively with the silt and clay fraction contents and positively with the amount of water and organic carbon in soil. Hence, the restrictive character of bulk density or compaction appears to be connected with given type of soil and changing according to its moisture content. These observations concern the arable and subarable layers. Additional complicating factor in the subarable layer consists in its general importance to development and vegetation of plants on given soil.

Słowa kluczowe

PL

gleby; uprawa roli; warstwa podorna; plonowanie; wlasciwosci fizyczne; warstwa orna; degradacja gleb; spulchnianie gleby

• Wydawca: -
• Czasopismo: Postępy Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2004
• Tom: 51
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.17-32,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Pabin J

• Instytut Uprawy, Nawozenia i Gleboznawstwa, ul.Lakowa 2, 55-230 Jelcz-Laskowice

Bibliografia

• [1] Baranowski R. 1980. Wpływ gęstości gleby na jej agrofizyczne właściwości. Roczn. Glebozn. 31(2): 15-31.
• [2] Baranowski R. 1985. Bulk density and moiture as factors influencing the strength of a calcareus soil. Sbornik Mechanizacni Fakulty Vysoke Skoly Zemedelske v Praze, 3rd Intern. Conf. Physical Properties of Agricultural Materials: 33-36.
• [3] Baranowski R., Bakowski B. 1977. Wpływ zróżnicowanego składu fazowego gleby na dynamikę jej temperatury. Rocz. Glebozn. 28(1): 37-44.
• [4] Baranowski R., Pabin J. 1980. Wpływ zagęszczenia gleby lekkiej na plonowanie buraków cukrowych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 227: 61-67.
• [5] Barley K.P. 1963. Influence of soil strength on growth of roots. Soil Sci. 96: 175-180.
• [6] Blake G.R., Nelson W.W., Allmaras R.R. 1976. Persistence of subsoil compaction in a Mollisol. Soil Sci. Soc. Am. J. 40(6): 943-948.
• [7] Buliński J. 1998. Zagęszczenie gleby w różnych technologiach uprawy roślin i związane z tym opory orki. SGGW, Warszawa: 140 ss.
• [8] Buliński J. 1991. Wpływ czynników konstrukcyjnych i eksploatacyjnych agregatu ciągnikowego na ugniatanie gleby. Maszyny i Ciągniki Rolnicze i Leśne 1: 15-17.
• [9] Canarache A. 1991. Factors and indices regarding excessive compactness of agricultural soil. Soil Tillage Res. 19: 145-164.
• [10] Cannell R.Q. 1985. Reduced tillage in north-west Europe - a review. Soil Tillage Res. 5: 129-177.
• [11] Chamen W.C.T., Watts C.W., Leede P.R., Longsataff D.J. 1992. Assessment of a wide span vehicle (gantry), and soil and cereal crop responses to its use a zero traffic regime. Soil Tillage Res. 24: 359-380.
• [12] Chamen W.C.T., Vermeulen G.D., Campbell D.J., Sommer C. 1992. Reduction of traffic-induced soil compaction. Soil Tillage Res. 24: 303-318.
• [13] Danfors B. 1994. Changes in sub soil porosity caused by heavy vehicles. Soil Tillage Res. 29: 135-144.
• [14] Domżał H. 1979. Wpływ zagęszczenia gleby na zawartość wody silnie związanej oraz retencję wody produkcyjnej i użytecznej. Roczn. Glebozn. 30(3): 45-72.
• [15] Domżał H., Hodara J. 1991. Physical properties of three soil compacted by machine wheels during field operations. Soil Tillage Res. 19: 227-236.
• [16] Etana A., Hakansson I.1994. Swedish experiments on the persistence of subsoil compaction caused by vehides with high axle load. Soil Tillage Res. 29: 167-172.
• [17] Ferrero A.F. 1991. Effect of compaction simulating cattle trampling on soil physical characteristics in woodland. Soil Tillage Res. 19: 319-329.
• [18] Fotyma M., Mercik S. 1992. Chemia rolna. PWN: 356 ss.
• [19] Gameda S., Raghavan G. S. V., Mckyes E.,Theriault R. 1987. Subsoil compaction in a clay soil. Cz. 2. Natural alleviation. Soil Tillage Res. 10: 123-130.
• [20] Gameda S., Raghavan G. S. V., Mckyes E., Watson A. K., Mehuys G. 1994. Long-term effects of a single incidence of high axle load compactionon a clay soil in Quebec. Soil Tillage Res. 29: 173-177.
• [21] Gerard C.J., Mehta H.C., Hinojosa E. 1972. Root growth in a clay soil. Soil Sci. 144: 37-50.
• [22] Grzebisz W. 1989. Wzrost korzeni roślin uprawnych w glebie zagęszczonej. Fragmenta Agron. 3(23): 19-31.
• [23] Hakansson I., Reeder R.C. 1994. Subsoil compaction by vehicles with high axle load-extend, persistence and crop response. Soil Tillage Res. 29: 277-304.
• [24] Hakansson I. 1990. A method for characterizing the state of compactness of the plough layer. Soil Tillage Res. 16: 105-120.
• [25] Ibrahim B.A., Miller D.F. 1989. Effect of subsoiling on yield and quality of com and potato at two irrigation frequencies. Soil Sci. Soc. Am. J. 53: 247-251.
• [26] Kooistra M.J., Boersma O.H. 1994. Subsoil compaction in Dutch marine sandy loams: loosening practices and effects. Soil Tillage Res. 29: 237-247.
• [27] Kuś J., Nawrocki S., Skrzypek Z. 1986. Wpływ spulchniania i nawożenia podglebia na plonowanie roślin. Pam. Puł. 87: 7-18.
• [28] Kuś J. 1995. Systemy gospodarowania w rolnictwie. Materiały szkoleniowe, 42/9S, IUNG, Puławy: 37 ss.
• [29] Lipiec J., Kossowski J., Tarkiewicz S. 1987. The effect of soil compaction on its thermal relations in a model experiment. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 346: 71-76.
• [30] Miatkowski Z. 2001. Wpływ zabiegów agromelioracyjnych na właściwości fizyczno-wodne gleb zwięzłych oraz ukorzenienie i plony roślin. IMUZ, Bydgoszcz: 103 ss.
• [31] Nugis E. 1998. Ocenka granicy počvoščaženia (sustainable) pri raznoglubinnoi priedposievnoi počvoobrabotkie. V Międzynarodowe sympozjum. Ekologiczne aspekty mechanizacji nawożenia ochrony roślin i uprawy gleb. 24-25 września, 1998, Warszawa: 148-154.
• [32] Olsen H.J. 1994. Calculation of subsoil stresses. Soil Tillage Res. 29: 111-123.
• [33] Pabin J., Sienkiewicz J. 1984. Wpływ zagęszczenia gleby i głębokości siewu nasion na wschody i plonowanie buraków cukrowych. Roczn. Glebozn. 35(3-4): 75-86.
• [34] Pabin J., Włodek S. 1986. Wpływ zagęszczenia gleby lekkiej na niektóre jej właściwości fizyczne oraz na plonowanie peluszki i jęczmienia jarego. I. Dynamika wody użytecznej w glebie a plony roślin. Pam. Puł. 88: 71-85.
• [35] Pabin J., Sienkiewicz J., Włodek S. 1991. Effect of loosening and compacting on soil physical properties and sugar beet yield. Soil Tillage Res. 19: 345-350.
• [36] Pabin J., Włodek S., Biskupski A., Kaus A. 1994. Zależność wzrostu i plonowania kukurydzy od gęstości gleby w warstwie zalegającej na różnych głębokościach poziomu próchnicznego. Pam. Puł. 105: 27-39.
• [37] Pabin J. 2000. Gęstość gleby lekkiej a plony roślin. VII Międzynarodowe sympozjum. Ekologiczne aspekty mechanizacji nawożenia ochrony roślin uprawy gleby i zbioru roślin uprawnych. 18-19 września, 2000, Warszawa: 163-170.
• [38] Pabin J., Lipiec J., Włodek S., Biskupski A., Kaus A. 1998. Critical soil bulk density and strength for pea seedling root growth as related to other soil factors. Soil Tillage Res. 46: 203-208.
• [39] Parylak D. 1998. Międzyplony ścierniskowe jako czynnik regeneracyjny w monokulturze pszenżyta ozimego uprawianego na glebie lekkiej. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 460: 709-718.
• [40] Podstawy agrotechniki. Pod red. Niewiadomskiego W. 1983. PWRiL, Warszawa: 763 ss.
• [41] Reeves D.W., Rogers H.H., Droppers J.A., Powell J.B. 1992. Wheel-traffic effects on corn as influenced by tillage system. Soil Tillage Res. 23: 177-192.
• [42] Ronai M.D. 1988. Influence of tire inflation pressure on soil bulk density. 3rd Intern. Conf. on Physical properties of agricultural materials and products, Prague: 867-872.
• [43] Sowińska-Jurkiewicz A., Domżał H. 1991. The structure of the cultivated horizon of a Stagnogleyic Luvisol developed from loam within the zone affected by tractor wheel traffic. Soil Tillage Res. 19: 245-253.
• [44] Stępniewski W., Gliński J. 1985. Reakcja roślin na stan aeracji gleby. Probl. Agrofizyki 45: 1-76.
• [45] Stępniewski W. 1980. Zależność dyfuzji tlenu i zwięzłości od zagęszczenia gleby. Rozprawa habilitacyjna, maszynopis. Zakład Agrofizyki PAN, Lublin: 90 ss.
• [46] Stolzy L.H., Letey J., Szuszkiewicz T.E., Lunt O.R. 1961. Rootgrowthand diffusionrates an function of oxygen concentration. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 25: 463-467.
• [47] Świętochowski B., Sienkiewicz J., Śmierzchlski L. 1970. Wpływ pogłębienia warstwy ornej na plony i niektóre właściwości gleby w świetle doświadczen ścisłych i produkcyjnych wykonanych w Polsce w latach 1948-1966. Zesz. Post. Nauk Rol. 100: 193-204.
• [48] Taylor H.M., Brar G.S. 1991. Effect of soil compaction on root development. Soil Tillage Res. 19: 111-119.
• [49] Voorhees W.B., Nelson W.W., Randall G.W. 1986. Extend and persistence of subsoil compaction caused by heavy axle loads Soil Sci. Soc. Am. J. 50: 428-433.
• [50] Wadington D.U., Baker J.M.1965. Influence of soil aeration on the growth and chemical composition of three grass species. Agron. J. 57: 253-258.