Can timing and synchronisation of breeding affect chick mortality in the Great Cormorant Phalacrocorax carbo?

• Autorzy: Stempniewicz L , Goc M , Bzoma S , Nitecki C , Iliszko L

Warianty tytułu

PL

Czy synchronizacja legow moze wplywac na smiertelnosc pisklat kormorana?

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

In 1996, following a relatively severe and prolonged winter, Great Cormorants started to breed at the Kąty Rybackie colony (NE Poland) one month later than in 1995 but breeding finished at the same time in both years. The estimated total food consumption of the Cormorants was lower during the shorter and more synchronised 1996 breeding season (737 tonnes) than in 1995 (805 tonnes) despite the larger population present in 1996 (5929 pairs) than in 1995 (4942). However, during the period of peak energy need in June the estimated total daily food consumption of Cormorants present in the colony was about 2 tonnes higher in 1996. In June 1996, after a couple of windy days, 24.3% of chicks died and the total fledging success was lower (2.19 fledglings/nest) than in 1995 (2.45). The observed mass chick mortality could be due to the combined effect of strong breeding synchronisation, decreased food availability, and increased costs of foraging due to strong winds. Large breeding colonies of Cormorants can only function successfully when the suitable breeding period is prolonged and breeding can start early. Long-term climate change due to global warming could have favoured the observed Cormorant population increase during the last decades and its expansion into NE Europe. Asynchrony could be adaptive towards alleviating the food requirements of both individual broods and the whole colony.

PL

W ciągu ostatnich 30 lat kormoran zwiększył w sposób spektakularny swą liczebność i zasięg w Europie. Przypuszcza się, że wpływ na to miało zaprzestanie prześladowań oraz stosowania DDT w rolnictwie, jak również objęcie kormorana ochroną gatunkową i kierunkowe zmiany w większości ekosystemów słodkowodnych Europy (van Eerden & Voslamber 1995, de Nie 1995, Stempniewicz et al. 1998). W dyskusji nad mechanizmami ekologicznymi kontrolującymi liczebność kormorana brane są pod uwagę zasoby pokarmowe i ich dostępność w czasie i przestrzeni w odniesieniu do kolonii, warunki klimatyczne, etc. Badaniami objęto kolonię w Kątach Rybackich na Mierzei Wiślanej, oddzielającej Zalew Wiślany od Bałtyku. Minimalna odległość dzieląca kolonię od morza wynosi kilkaset metrów, a od zalewu — 2.5 km (Fig. 1). Kormorany wykorzystywały albo jeden albo drugi zbiornik jako żerowisko, zależnie od aktualnej sytuacji. W ten sposób mogły one zarówno unikać niekorzystnych warunków (np. zlodzenia, falowania) jak i wykorzystywać lokalne, okresowe skupiska łatwo dostępnych ryb (np. podczas tarła). Zalew Wiślany jest jednak znacznie ważniejszym żerowiskiem niż morze, zwłaszcza wiosną. Udział lotów po pokarm w kierunku morza zwiększał się w ciągu sezonu lęgowego i osiągał ok. 50% w sierpniu. Zalew Wiślany jest bardzo podatny na falowanie wiatrowe, któremu towarzyszy drastyczne ograniczenie przezroczystości wody, nawet do 20 cm (Różańska & Więcławski 1978). Gniazda kormoranów liczone były w całej kolonii w szczytowym okresie lęgów. Fenologię i sukces lęgowy badano na powierzchniach próbnych liczących 290 gniazd w roku 1995 i 185 gniazd w roku 1996. Konsumpcję szacowano przyjmując jako zapotrzebowanie dobowe dorosłego ptaka — 400 g i pisklęcia — 300 g ryby (van Dam et al. 1995). Wartości te były mnożone przez liczbę dorosłych i młodych kormoranów obecnych w kolonii podczas kolejnych etapów sezonu lęgowego. Chociaż warunki pogodowe różniły się znacząco to silne wiatry występowały równie często w obu sezonach. Zima 1995/1996 była stosunkowo surowa i długa a Zalew Wiślany pokryty był lodem aż do połowy kwietnia, podczas gdy przez całą poprzednią zimę wolny był od lodu (Fig. 2). W konsekwencji kormorany pojawiły się i przystąpiły do lęgów ok. miesiąca później niż w roku 1995, jednak lęgi zakończyły w obu latach w tym samym czasie (15-25 sierpień). W rezultacie sezon 1996 był znacznie krótszy (ok. 150 dni, od przylotu do opuszczenia gniazd przez młode, w porównaniu do ok. 180 dni w r. 1995) i silnie zsynchronizowany. Mediana łącznej liczby dorosłych i piskląt wyniosła 10600 w 1995 i 12 600 w 1996 r., a wartość kurtozy odpowiednio 1.41 i 0.87 (Fig. 3). Konsekwencją różnic w fenologii i rozkładzie lęgów był odmienny rozkład zapotrzebowania na pokarm całej kolonii. Oszacowana łączna biomasa pokarmu zjadanego przez kormorany w ciągu całego sezonu 1996 była niższa (737 ton) niż w 1995 (805 ton) pomimo wyższej liczebności (5929 par w 1996 i 4942 pary w 1995). Podczas szczytu zapotrzebowania na energię w czerwcu (etap wyrośniętych piskląt) oszacowana konsumpcja dobowa młodych i dorosłych ptaków była o ok. 2 tony wyższa w roku 1996 niż w 1995 (Fig. 4). Sukces lęgowy (n wylotów/gniazdo) był w sezonie 1996 istotnie niższy (średnia = 2.19 ± 0.09, n = 176) w porównaniu do r. 1995 (średnia = 2.45 ± 0.07, n = 231; t-test przyjmując nierówne wariancje, dwustronny p < 0.05, df = 344). 1 czerwca 1996 po kilku wietrznych dniach zauważyliśmy wiele martwych piskląt leżących pod drzewami. Łącznie na 2 transektach (1200 m²) znaleźliśmy 66 piskląt (5.5 martwego pisklęcia/100 m² kolonii i 0.67/gniazdo). Biorąc pod uwagę średnią wielkość lęgu (2.19), liczbę gniazd na drzewach (94) i liczbę martwych piskląt znalezionych na obu transektach (66) oszacowano, że blisko 1 /4 (24.3%) piskląt kormorana padło. Wyliczenie to nie uwzględnia martwych piskląt, które mogły zostać w gniazdach, a jedynie te znalezione na ziemi. Znaleziono zaledwie 5 zrzuconych gniazd (5.1% wszystkich) na obu transektach (Tab. 1). Przypuszczamy, że masowa śmiertelność piskląt kormorana stwierdzona w czerwcu 1996 mogła być łącznym efektem silnej synchronizacji lęgów i kumulacją potrzeb energetycznych na etapie dużych piskląt, okresowym spadkiem dostępności pokarmu (spowodowanym wiatrowym zmętnieniem wód Zalewu) i podwyższonego zapotrzebowania ptaków na energię podczas wietrznej pogody. Bardzo duże kolonie lęgowe mogą funkcjonować z sukcesem tylko wówczas, gdy okres czasu umożliwiający przeprowadzenie lęgów jest wystarczająco długi i kormorany mogą przystąpić do rozrodu wystarczająco wcześnie. Długookresowe trendy klimatyczne (globalne ocieplenie) mogły sprzyjać wzrostowi liczebności kormoranów w ostatnich dekadach jak również ekspansji na północ i wschód Europy. Asynchronizacja rozrodu może być rozważana jako adaptacja obniżająca łączne, dobowe zapotrzebowanie na pokarm zarówno w obrębie jednego lęgu, jak i całej kolonii.

Słowa kluczowe

PL

Phalacrocorax carbo; ptaki; synchronizacja; kormoran; legi ptakow; smiertelnosc; piskleta; ornitologia

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 2000
• Tom: 35
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.33-39,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Stempniewicz L

• Uniwersytet Gdanski, Legionow 9, 80-441 Gdansk

autor

Goc M

• Uniwersytet Gdanski, Legionow 9, 80-441 Gdansk

autor

Bzoma S

• Uniwersytet Gdanski, Legionow 9, 80-441 Gdansk

autor

Nitecki C

• Uniwersytet Gdanski, Legionow 9, 80-441 Gdansk

autor

Iliszko L

• Uniwersytet Gdanski, Legionow 9, 80-441 Gdansk

Bibliografia

• Bohl E. 1980. Diel pattern of pelagic distribution and feeding in planktivorous fish. Oecologia 44:368-375.
• van Dam C., Buijse A. D, Dekker W., van Eerden M. R., Klein Breteler J. G. P., Veldkamp R. 1995. [Cormorants and commercial fisheries]. Rapport IKC 19, Wageningen.
• van Dobben W. H. 1995. The food of the Cormorant: an old and new research compared. Ardea 83:139-142.
• van Eerden M. R., Gregersen J. 1995. Long-term changes in the NW- European population of Cormorants Phalacrocorax carbo sinensis. Ardea 83:61-78.
• van Eerden M. R., Koffijberg K., Platteeuw M. 1995. Riding on the crest of the wave: possibilities and limitations for a thriving population of migratory Cormorants Phalacrocorax carbo in man- dominated wetlands. Ardea 83:1-10.
• van Eerden M. R., Voslamber B. 1995. Mass fishing by Cormorants Phalacrocorax carbo sinensis at lake Ijsselmeer, The Netherlands: the recent and successful adaptation to a turbid environment. Ardea 83:199-212.
• Goc M., Iliszko L., Chelkowska N. 1997. Daily foraging rhythm at a Cormorant Phalacrocorax carbo colony during the breeding season. Suppl. Ric. Biol. Selvaggina 26:445-451.
• Goc M., Nitecki C. 1997. Human activities accelerate the expansion of the Cormorant breeding colony at Kąty Rybackie, NE Poland. Suppl. Ric. Biol. Selvaggina 26:453-456.
• Gochfeld M. 1980. Mechanisms and adaptive value of reproductive synchrony in colonial seabirds. In: Burger J., Olla B. L., Winn H. E. (eds.). Behavior of marine animals. Vol. IV, Marine Birds. Plenum Press, New York-London, pp. 207-270.
• Konarzewski M. 1997. [Causes and consequences of hatching asynchrony in birds]. Wiadomości Ekologiczne 43:23-37.
• Lack D. 1968. Ecological adaptations for breeding in birds. Methuen, London.
• Lindell L., Mellin M., Musil P., Przybysz J., Zimmerman H. 1995. Status and population development of breeding Cormorants Phalacrocorax carbo sinensis of the central European flyway. Ardea 83: 81-92.
• Mock D. W., Ploger B. J. 1987. Parental manipulation of optimal hatch synchrony in cattle egrets: an experimental study. Anim. Behav. 35:150-160.
• de Nie H. 1995. Changes in the inland fish populations in Europe in relation to the increase of the Cormorant Phalacrocorax carbo sinensis. Ardea 83:115-122.
• Piersma T., Lindeboom R., van Eerden M. R. 1988. Foraging rhythm of Great Crested Grebes Podiceps cristatus adjusted to diel variation in the vertical distribution of their prey Osmerus eperlanus in a shallow eutrophic lake in The Netherlands. Oecologia 76:481-486.
• Platteeuw M., van Eerden M. R. 1995. Time and energy constraints of fishing behaviour in breeding cormorants Phalacrocorax carbo sinensis at lake Ijsselmeer, The Netherlands. Ardea 83:223-234.
• Platteeuw M., Koffijberg K., Dubbeldam W. 1995. Growth of Cormorant Phalacrocorax carbo sinensis chicks in relation to brood size, age ranking and parental fishing effort. Ardea 83:235-245.
• van Rijn S., Platteeuw M. 1996. Remarkable fledging mortality at the largest Great Cormorant Phalacrocorax carbo sinensis colony in The Netherlands. Cormorant Research Group Bull. 2:30-35.
• Różańska Z., Więcławski F. 1978. [Studies on environmental factors in the Vistula Lagoon under the conditions of human pressure]. Studia i Materiały Oceanologiczne 21:9-36.
• Sjöberg K. 1985. Foraging activity patterns in the Goosander (Mergus merganser) and the Red-breasted Merganser (M. serrator) in relation to patterns of activity in their major prey species Oecologia 67:35-39.
• Stempniewicz L., Goc M., Nitecki C. 1998. [The need to conduct ecological studies on the Cormorant Phalacrocorax carbo in Poland]. Notatki Ornitologiczne 39:33-45.
• Temme D. H., Chamov E. L. 1987. Brood size adjustment in birds: economical tracking in a temporally varying environment. J. Theor. Biol. 126:137-147.
• Thorpe J. E. 1978. Rhythmic activity of fishes. Academic Press, London.
• Vessem J., Draulans D. 1986. The adaptive significance of colonial breeding in the Grey Heron Ardea cinerea: inter- and intra-colony variability in breeding success. Ornis Scand. 17:356-362.