Rola przeciwutleniaczy w zmniejszaniu ryzyka wystąpienia nowotworów i chorób krążenia

• Autorzy: Grajek W
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy omówiono aktywność biologiczną poszczególnych grup przeciwutleniaczy, wskazując na ich rolę w zmniejszaniu częstotliwości występowania nowotworów i chorób układu krążenia. Wskazano, że etiologia chorób nowotworowych obejmuje uszkodzenia oksydacyjne w DNA oraz uaktywnienie prokancerogenów pod wpływem aktywnych rodników. Przyczyną chorób krążenia jest proces miażdżycowy wywoływany przez oksydację frakcji LD-cholesterolu. Oba rodzaje chorób mogą by monitorowane przez szereg biomarkerów przydatnych w ocenie szybkości rozwoju zmian chorobowych. Ocena aktywności prozdrowotnej żywności przenosi się wyraźnie na poziom molekularny. Wyrazem tego są narodziny nutrigenomiki, nauki badającej wpływ żywienia człowieka na funkcjonowanie jego genomu.

EN

In this paper, the biological activity of individual groups of antioxidants is discussed with regard to the prevention of two chronic diseases: cancer and cardiac vascular disease. It is pointed out that the cancer etiology is related to oxidative damages of DNA and to activation of pro-carcinogenic factors by free radicals whereas the cardiac vascular disease is initiated by LDL oxidation. The development of both diseases can be monitored by specific biomarkers that appear useful while estimating the developmental rate of pathogenic changes. For the purpose of appraising biological activity of functional foods, molecular analysis of antioxidative effects is employed. A new science has been established: nutrigenomics, which is the study of the effect of human nutrition on his genome functioning.

Słowa kluczowe

PL

fitoestrogeny; przeciwutleniacze; aktywnosc biologiczna; biomarkery; flawonoidy; nowotwory; choroby czlowieka; tokoferole; zalecenia zywieniowe; choroby ukladu krazenia; funkcje ochronne; karotenoidy; zywienie czlowieka

EN

phytoestrogen; antioxidant; biological activity; biomarker; flavonoids; cancer; human disease; tocopherol; nutritional recommendation; circulatory system disease; protective function; carotenoid; human nutrition

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywność Nauka Technologia Jakość
• Rocznik: 2004
• Tom: 11
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.3-11,bibliogr.

Twórcy

autor

Grajek W

• Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu, 60-627 Poznań, ul. Wojska Polskiego 48

Bibliografia

• [1] Bast A., Haenen G.R.M.M.: The toxicity of antioxidants and their metabolites. Environ Toxicol.
• Pharmacol., 2002, 11, 251-258.
• [2] Bravo L.: Polyphenoles: chemistry, dietary sources, metabolism, and nutritional significance. Nutr. Rev., 1998, 56, 317-333.
• [3] Czeczot H.: Biological activities of flavonoids – a review. Pol. J. Food Nutr. Sci., 2000, 9/50, 3-13.
• [4] Diplock A.T., Aggett P.J., Ashwell M., Bornet F., Fern E.B., Roberfriod M.B.: Scientific concepts of functional foods in Europe: consensus document. Brit. J. Nutr., 1999, 18(supl. 1), 1-27.
• [5] Einspahr J.G., Alberts D.S., Gapstur S.M.: Surrogate end-point biomarkers as measure of colon risk and their use in cancer chemo-prevention trials. Cancer Epidemiol. Biomarkers Prev., 1997, 6, 37-48.
• [6] Ferguson L.R.: Role of plant polyphenoles in genomic stability. Mutation Res., 2001, 475, 89-111.
• [7] Frankel E.N., Kanner J., German J.B., Parks E., Kinsella J.: Inhibition of oxidation of human low-density lipoprotein by phenolic substances in red wine. Lancet, 1993, 341, 454-457.
• [8] Gey K.F.: Ten-years retrospective on the antioxidant hypothesis of arteriosclerosis: threshold plasma levels of antioxidant micronutrients related to minimum cardiovascular risk. J. Nutr. Biochem., 1995, 6, 206-236.
• [9] Griffith H.R., Moller L., Bartosz G., Bast A., Bertoni-Freddari C., Collins A., Cooke M., Coolen S., Haenen G., Hoberg A.M., Loft S., Lunec J. Oliński R., Parry J., Pompella A., Poulsen H., Verhagen H., Astley S.B.: Biomarkers. Mol. Aspects Med., 2002, 23(1-3), 101-208.
• [10] Knight D.C., Eden J.A.: Phytoestrogens – a short review. Maturitas, 1995, 22, 167-175.
• [11] Kris-Etherton P.M., Hecker K.D., Bonanome A., Coval S.M., Binkoski A.E., Hilpert K.F., Griel A.E.: Bioactive compounds in foods: their role in the prevention of cardiovascular disease and cancer. Am. J. Med., 2002, 113, 71-88.
• [12] Nguyen M.L., Schwatz S.J.: Lycopene: chemical and biological properties. Food Technol., 1999, 53, 38-45.
• [13] Niinkoski H., Vikari J., Palmmu T.: Cholesterol-lowering effect and sensory properties of sitostanol ester margarine in normocholesterolemic adults. Scand J. Nutr., 1997, 41, 9-12.
• [14] Oliński R., Gackowski D., Foksiński M., Rozalski R., Roszkowski K., Jaruga P.: Oxidative DNA damage: assessment of the role in carcinogenesis, arteriosclerosis, and acquired immunodeficiency syndrome (1). Free Radic. Biol. Med., 2002, 15, 192-200.
• [15] Ommen van B., Stierum R.: Nutrigenomics: exploiting systems biology in the nutrition and health arena. Curr. Opiniom Biotechnol., 2002, 13, 517-521.
• [16] Shur Y-J.: Molecular mechanisms of chemo-preventive effects of selected dietary and medicinal phenolic substances. Mutation Res., 1999, 428, 305-327.