Transgraniczne, polsko-slowackie przyrodnicze obszary chronione

• Autorzy: Ptaszycka-Jackowska D
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ochrona przyrody wymaga szeroko pojętej współpracy międzynarodowej. Duże znaczenie ma ochrona obszarów granicznych między sąsiadującymi państwami, ponieważ są to często tereny o szczególnych wartościach przyrodniczych. Przykładem różnych form współpracy na tym polu jest granica czesko-słowacka; wzdłuż niej można wyróżnić 6 rejonów, z których każdy ma inne cechy przyrodnicze, różne kategorie obszarów chronionych, różne tradycje współpracy. Obecnie w niektórych przypadkach działają mechanizmy na poziomie lokalnym, w innych - głównie w rezerwatach biosfery - zaangażowane są instytucje międzynarodowe.

EN

In view of present endangerement and transformations of the natural environment in the world, the natural protection requires a large cooperation, also between the adjoining countries. This requirement is of particular importance in regions of state frontiers which frequently run through the main ridges of mountain chains, along the watersheds or rivers and divide either the natural ecosystems or those weakly transformed by man. These frontier areas are more and more often protected either by single states or in form of bilateral or trilaterial cooperation of adjoining countries, which leads to creation of protected transfrontier areas.The problem of protected transfrontier areas belongs to the activities of such international organizations, like UICN (International Union of Natural Protection) or UNESCO. The list of protected natural areas which „meet together" along the state border-lines, comprised in 1992 - on the world scale - 90 objects. To the problem of protected transfrontier areas were devoted the debates of one from among fifty workshops, namely the IVth World Congress of National Parks and Protected Areas held in 1992 in Caracas. Along the Polish-Slovakian border-lines running through the main ridges of West- Carpathian Mountains and through a small section of East-Carpathians, arose a chain of protected natural areas of frontier or transfrontier character. Within this system, six following regions (Fig. 1) may be distinguished: - West-Beskid region (having a differentiated structure and now only a weak transfrontier cooperation), - Tatra-Mountains being since 1992/93 the International Biosphere Reserve, previously characterized, for many years, by cooperation between the adjacent national parks, - Pieniny - the region of two adjacent national parks having the most ancient - in Europe and in the world - traditions of bilateral cooperation, - Poprad-River region - having, for the time being, a frontier landscape park on the Polish side, - Low-Beskid region - two adjacent areas: Polish region created in 1992 is now in the course of organization, - Bieszczady - East-Carpathian region - International Biosphere Reserve „East Carpathians", the first in the world design of the trilateral reserve, already realized in Polish and Slovakian parts; having an interesting programme of cooperation. Creation of protected areas along the frontier and transfrontier regions does not mean - even when they have a status of international biosphere reserves - that the process of protection has reached its final phase. It should be rather designed as a beginning consisting in formal establishment of the chain of natural protected areas. The analysis of environmental protection performed along the Polish-Slovakian frontier shows both strong and weak links of this protection and should be useful for determination of the strategy for Polish-Slovakian cooperation.

Słowa kluczowe

PL

obszary chronione; Rejon Beskidu Niskiego; Pieniny; Tatry; Rejon Popradzki; wspolpraca miedzynarodowa; Polska; obszary przygraniczne; Bieszczady-Karpaty Wschodnie; Zespol Zachodnio-Beskidzki; Slowacja; ochrona przyrody

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 1994
• Tom: 18
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.264-277,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Ptaszycka-Jackowska D

• Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, Oddzial w Krakowie, 30-107 Krakow, Plac na Stawach 1

Bibliografia

• Ankieta dotycząca parków narodowych 1992 Oprać. D. Ptaszycka-Jackowska, M. Baranowska- Janota, G. Korzeniak. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej O/Kraków. Maszynopis s. 10. Odpowiedzi z 17 parków narodowych poprzez Krajowy Zarząd Parków Narodowych
• Denisiuk Z. 1992 Znaczenie rezerwatów biosfery w ochronie dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. Roczniki Bieszczadzkie. T. 1. Ustrzyki Dolne: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego
• Frontier Parks in Czechoslovakia 1991 Praha: Ministerstvo Životniho Prostredi CR
• Gapiński E., Harabin Z. 1992 Międzynarodowy Rezerwat Biosfery w Karpatach Wschodnich. Aura nr 1
• Javorniky, Kysuce 1991 Letna turisticka mapa. Bratislava: Edicia turistickych map. Slovenska Kartografia. Skala 1:100 000
• Krzan Z. 1992 Tatry, polsko-słowacki rezerwat biosfery. Tatry nr 3
• List of transfrontier protected areas. IV World Parks Congress. Caracas, Venezuela 10-21 February 1992 World Conservation Monitoring Centre
• Orava - vodnà nàdrž Orava 1991 Letnà turistickà mapa. Bratislava: Edicia turistických map. Slovenská kartografia. Skala 1:100 000
• Polska - mapa ochrony przyrody 1993 Instytut Ochrony Środowiska. Warszawa-Wrocław: Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych SA. Skala 1:750 000
• Rymarowicz L. 1993 Przyrodnicza i techniczna koncepcja utworzenia międzynarodowego rezerwatu biosfery w Karpatach Wschodnich. Praca doktorska pod kier. dr hab. T. Z. Dworaka. Kraków: AGH Zakład Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska. Maszynopis
• Terray J. 1992 Strategia ochrony przyrody i wykorzystanie dla turystyki słowackiej części rezerwatu biosfery „Karpaty Wschodnie". Roczniki Bieszczadzkie. T. 1. Ustrzyki Dolne: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego
• UICN 1993 Park for life: Report of the IVth World Congress on National Parks and Protected area. UICN, Gland. Switzerland. VIII + 260 pp.
• Winnicki T. 1992 Koncepcja zagospodarowania i funkcjonowania polskiej części międzynarodowego rezerwatu biosfery „Karpaty Wschodnie". Roczniki Bieszczadzkie. T. 1. Ustrzyki Dolne: Ośrodek Naukowo-Dydaktyczny Bieszczadzkiego Parku Narodowego