PL
Podjęte badania miały na celu określenie możliwości wykorzystania pszenperzu do poprawy wartości użytkowej ziarna pszenżyta. Materiałem badawczym były dwa mieszańce pszenperzu z pszenżytem Presto i rodem [(Lanca × L506/79) × CZR 142/79] oraz ich formy rodzicielskie. Ziarno oceniano pod względem cech fizyko-chemicznych: masy 1000 ziarniaków, masy objętościowej (MHL), zawartości białka, popiołu, włókna pokarmowego i jego frakcji jak również lepkości wodnego ekstraktu. Określono także ich wartość biologiczną w warunkach laboratoryjnych. Spośród testowanych prób ziarna pszenperz cechował się największą zawartością białka (15%) i MHL (78) oraz najniższą MTZ (42). Pozostałe analizowane cechy były na poziomie zbliżonym do rodzicielskich form pszenżyta. Mieszańcowe rody pszenżyta z pszenperzem charakteryzowały się podwyższoną zawartością włókna pokarmowego i jego frakcji składowych. Największe różnice stwierdzono między ilością NSP i arabinoksylanów w mieszańcu z rodem [(Lanca × L506/79) × CZR 142/79]. Zawartość białka była natomiast zwiększona w ziarnie mieszańca z odmianą Presto. Nie stwierdzono wyraźnego wpływu pszenperzu na strawność białka i suchej masy badanych rodów mieszańcowych, jednakże istotny na wartość biologiczną zależną prawdopodobnie od koncentracji białka. Uzyskane wstępne wyniki badań wykazały przydatność pszenperzu do poprawy cech użytkowych pszenżyta. Rekombinacja genów pszenżyta z pszenperzem zwiększyła zakres zmienności zawartości białka i włókna pokarmowego.
EN
The study was undertaken to determine the possibility of exploiting Agrotriticum for improving end-use quality of triticale. Experimental materials consisted of two hybrids derived from Agrotriticum and triticale, variety Presto and line [(Lanca × L506/79) × CZR 142/79], as well as their parental forms. The following physico-chemical features were analyzed: thousand-kernel weight (TKW), mass of hectoliter (MHL), content of: protein, ash, dietary fibre (TDF) and its constituent polysaccharides and viscosity of water extract. Biological value on a laboratory scale was also examined. Agrotriticum showed the highest content of protein (15%) and MHL (78) but the lowest TKW (42) within tested grains. The remaining features were at a level similar to triticale parental forms. Hybrids of Agrotriticum and triticale characterized by increased content of dietary fibre and its fractions as compared to triticale. The greatest differences were found in nonstarch polysaccharides (31%) and arabinoxylans (43%) in the hybrid derived from line [(Lanca × L506/79) × CZR 142/79], whereas the content of protein was increased in the highest degree in the hybrid with variety Presto. Agrotriticum did not have any impact on digestibility of protein and dry matter in the hybrids but significant one on biological value, which seems to be related to the concentration of protein. The preliminary results indicate usefulness of Agrotriticum to improve quality of triticale and possibly other cereals. Recombination of triticale and Agrotriticum genes increased the range of variability of protein and dietary fibre contents.