Kumulacja metali oraz rownowaga kationowa Typha latifolia L. jako wskaznik stanu zanieczyszczenia srodowiska

• Autorzy: Letachowicz B , Krawczyk J. , Klink A.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości makroelementów i metali w osadach oraz w liściach i kłączach pałki szerokolistnej z 7 stanowisk z okolic Nysy (południowo-zachodnia część województwa opolskiego). Badane osady są słabo zasobne w N, P, K, Mg i Na, jedynie zawartość Ca jest duża. Natomiast zawartości metali nie przekraczają wartości tła. Zawartości makroelementów w liściach i kłączach pałki szerokolistnej jest średnia lub mała (P i Mg), jedynie zawartość Na przekracza zazwyczaj górny zakres. Większość metali (Fe, Zn, Cd i Cu) charakteryzuje podobny sposób rozmieszczenia w roślinie, najwięcej jest ich w kłączu, mniej w szczytowej części liścia, a najmniej w jego dolnej części. Wartości sum ważonych wyliczone dla części dolnych i szczytowych liści pałki szerokolistnej przekroczyły wartość 12,5, co spowodowane jest głównie podwyższoną zawartością sodu i wapnia w liściach. Istotne dodatnie korelacje pomiędzy zawartością metali w organach palki szerokolistnej a ich zawartością w osadach dennych świadczą o możliwości wykorzystania badanego gatunku w bioindykacji skażeń środowiska metalami ciężkimi.

EN

The contents of macroelements (N, P, K, Ca, Mg, Na) and heavy metals (Cd, Pb, Ni, Mn, Zn, Fe) in bottom sediments as well as in leaves and rhizomes of Typha latifolia from seven water bodies in the Nysa region (south-western part of Opole Province) were determined. Examined bottom sediments contained low amounts of N, P, K, Mg and Na, while the concentration of Ca was very high. Also Na content in leaves and rhizomes of Typha latifolia exceed the upper limit, but concentrations of the rest nutrients were median or low (P and Mg). The highest level for majority of studied metals (Fe, Zn, Cd, and Cu) was found in rhizomes, less in the tip of leaf and the least in lower part of leaf. The weighed sums of square roots for relative cation concentrations in both parts of leaves were higher than 12.5 given by Czarnowski, mostly because of high Ca and Na concentrations. Significant, positive correlations found between the content of heavy metals in Typha latifolia and the levels of these elements in bottom sediments indicate a possibility of using examined plant in biomonitoring of environmental contamination with heavy metals.

Słowa kluczowe

PL

metale ciezkie; osady; kumulacja; palka szerokolistna; bioindykatory; Typha latifolia; zawartosc makroelementow; rownowaga kationowa; zanieczyszczenia srodowiska; rosliny

EN

heavy metal; sediment; accumulation; cattail; Typha latifolia; macroelement content; environment pollution; plant

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 515
• Opis fizyczny: s.241-249,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Letachowicz B

• Uniwersytet Wroclawski, ul.Kanonia 6/8, 50-328 Wroclaw

autor

Krawczyk J.

autor

Klink A.

Bibliografia

• Aksoy A., Duman F., Sezen G. 2005. Heavy metal accumulation and distribution in narrow-leaved cattail (Typha angustifolia) and common reed (Phragmites australis). Journal of Freshwater Ecology 20: 783 - 785.
• Bednarek R., DZiadowiec H., Pokojska U., Prusinkiewicz Z. 2004. Badania ekologiczno-gleboznawcze. Wydawn. Nauk. PWN, Warszawa: 344 ss.
• Czarnowski M. S. 1977. Równowaga kationowa w liściach roślin lądowych. Archiwum Ochrony Środowiska 2: 49 - 59.
• Frazin W. G., McFarlane A. 1980. An analysis of the aquatic macrophyte, Myriophyllum exalbescens, as an indicator of metal contamination of aquatic ecosystems near a base metal smelter. Bull Environm. Toxicol. 24: 597 - 605.
• Grosbois C. A., Horowitz A. J., Smith J. J., Elrick K. A. 2001. The effect of mining and related activities on the sediment-trace element geochemistiy of Lake Coeur d'Alene, Idaho, USA. Part III. Downstream effects: the Spokane river basin. Hydrol. Process. 15: 855 - 875.
• Jones K. C. 1985. Gold, silver and other elements in aquatic biyophytes from mineralized area of North Wales UK. J. Geochem. Explor. 24: 237 - 246.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1993. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wydawn. Nauk. PWN, Warszawa: 364 ss.
• Klink A. 2004. Równowaga kationowa w liściach wybranych gatunków makrohydrofitów. Archiwum Ochrony Środowiska 30(4): 111 - 118.
• Letachowicz B., Krawczyk J., Klink A. 2006. Accumulation of metals in organs of Typha latifolia L. Polish Journal of Environmental Studies 15(2a): 407 - 409.
• Lityński T., Jurkowska H. 1982. Żyzność gleby i odżywianie się roślin. Wydawn. Nauk. PWN, Warszawa: 642 ss.
• Markert B. 1992. Presence and significance of naturally occurring chemical elements of the periodic system in the plant organism and consequences for future investigations on inorganic environmental chemistiy in ecosystems. Vegetatio 103: 1 - 30.
• Page V., Feller U. 2005. Selective transsport of zinc, manganese, nickel, cobalt and cadmium in the root system and transfer to the leaves in young wheat plants. Annals of Botany 96: 425 - 434.
• Parker R. E. 1983 Introductory statistics for biology. Edward Arnold Publishers Ltd., London: 163 ss.
• Pip E. 1990. Cadmium, copper and lead in aquatic macrophytes in Shoal Lake (Manitoba-Ontario). Hydrobiologia 208: 253 - 260.
• Podbielkowski Z., Tomaszewicz H. 1982. Zaiys hydrobotaniki: PWN, Warszawa: 532 ss.
• StatSoft 2005. StatSoft Inc. Statistica for Windows 2005. (data analysis software system), version 7. www.statsoft.com.
• Weis J. S., Weis P. 2004. Metal uptake, transport and release by wetland plants: implications for phytoremediation and restoration. Environment International 30: 685 - 700.
• Woitke P., Wellmitz J., Helm D., Kube P., Lepom P., Litheraty P. 2003. Analysis and assessment of heavy metal pollution in suspended soils and sediments of the River Dunabe. Chemosphere 51: 633 - 642.