Zawartosc metali ciezkich w glebach i roslinach lakowych polnocno-zachodnich rejonow wojewodztwa krakowskiego sasiadujacych z terenami eksploatacji gorniczej i przerobki rud cynku i olowiu

• Autorzy: Gorlach E , Gambus F.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dokonano oceny poziomu zawartości metali ciężkich w glebach i runi łąkowej północno-zachodnich rejonów województwa krakowskiego przyległych do terenów eksploatacji górniczej i przeróbki rud cynku i ołowiu w województwie katowickim. Stwierdzono, że z oznaczonych metali ciężkich zawartość kadmu, ołowiu i cynku niemal z reguły przekracza górne wartości przyjmowane dla gleb nieskażonych, a niektóre z badanych gleb wykazują duży bądź nawet niebezpieczny stopień zanieczyszczenia. Natomiast w przypadku runi łąkowej jedynie zawartość kadmu w większości zebranych próbek przekracza dopuszczalną normę dla pasz wynoszącą 0,5 mg/kg s.m.

EN

The aim of the paper was to investigate if and to what extent mining and treating of zinc-lead ores (Bukowno Olkusz, Trzebinia) and emissions from other factories localized within Katowice province (Jaworzno, Dąbrowa Górnicza) influenced the level of heavy metals contents in soils and meadow plants of north-western regions of Krakow province. Samples of soil and meadow sward were collected in 1592 at twenty points located along die north-western boundary of Krakow province (Fig. 1). One sample of meadow sward and three samples of soil, from 0-10, 10-20 and 10-50 cm layers were collected at each point. Total contents of Cd, Cu, Ni, Pb and Zn were determined in each sample. Apart Front heavy metals, also basic soil properties were assayed in the soil samples. A majority of examined soils have shown increased contents of Cd, Pb and Zn, but only in single cases the pollution may be considered dangerous (Tab. I and 3). On the other hand, concentrations of Cu and Ni, with few exceptions, fall within the range of „natural" contents. The following top values have been accepted for soils with natural contents: Cd - 1, Cu - 20. Ni - 20, Pb - 30 and Zn - 100 mg/kg. In respect of their vertical distribution in the soil profile, the examined metals fall into two groups: one included Cu and Ni, which do not show differentiation within the soil profile; the second is composed of Cd, Pb and Zn whose contents decrease markedly along with depth (Fig. 2 and 3). Such distribution of those three metals shows an influence of factors of anthropogenic origin which are not connected with subsoil The assayed contents of heavy metals in meadow sward, except for cadmium, is within the norm assumed for fodder plants (Tab. 4). Cadmium contents in sward exceed the lop permissible limit - 0.5 mg/kg d.m. - in 65% of samples.

Słowa kluczowe

PL

woj.krakowskie; gleby; roslinnosc lakowa; zanieczyszczenia przemyslowe; metale ciezkie; zawartosc metali ciezkich; kadm; olow; cynk

EN

Krakow voivodship; soil; meadow plant; industrial pollutant; heavy metal; heavy metal content; cadmium; lead; zinc

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agraria et Silvestria. Series Agraria
• Rocznik: 1995
• Tom: 33
• Opis fizyczny: s.61-72,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Gorlach E

• Akademia Rolnicza, Krakow

autor

Gambus F.

Bibliografia

• [1] Faber A., Niezgoda J.: Zanieczyszczenie gleb i roślin uprawnych w pobliżu huty cynku i ołowiu. Cz. I. Gleby. Cz. II. Rośliny. Rocz. Glebozn. XXXIII/1-2, 93-120. 1982.
• [2] Gambuś F.: Metale ciężkie w wierzchniej warstwie gleb i roślinach regionu krakowskiego. Zesz. Nauk. AR w Krakowie, rozpr. habil. nr 176, 1 -81. 1993.
• [3] Gorlach E.: Wskaźniki zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi. Biul. Region. ZUP AR w Krukowie 295. 29-39. 1991.
• [4] Gorlach E., Brydak K., Gambuś F.: Distribution af heavy metals in soil profiles of the Cracov region, Pol. J. of Soil Sci., XXVI/2, 97-104, 1993.
• [5] Gorlach E., Gambuś F., Brydak K : Zawartość metali ciężkich w glebach i roślinach łąkowych wokół Huty im. T. Sendzimira. Acta Agr. et Silv. ser. Agr. XXXII, 11- 22, 1994.
• [6] Grün M, et al.: Kontrolle der Schwermetallbelastung des Bodens. Kolloqien IPE, Jena 1987 „Schwermetalle in der Umwelt", 2, 13-29.
• [7] Kabata-Pendias A. et al.: Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. IUNG, Puławy 1993.
• [8] Kucharski R., Marchwicka E.: Problemy zagrożenia terenów rolnych metalami ciężkimi w rejonie Olkuszu. Zesz. Nauk. AGH 1368. Sozologia i Sozotechnika, Zesz. 32, 123-140, 1990.
• [9] Ostrowska A., Gawliński K., Szczubiałka Z.: Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin — katalog..Wyd, Inst. Ochr. Środ., Warszawa 1991.
• [10] Sawicka-Kapusia K., Świergosz R., Zając K. P.. Koczańśka W.: Ocena skażenia rejonu olkuskiego na podstawie badań roślinności użytków rolnych. Zesz. Nauk. AGH 1368, Sozolgia i Sozotechnika, Zesz. 32, 18.1- 199, 1990.
• [11] Świeboda M.: Zawartość siarki, cynku i ołowiu w glebie oraz w igliwiu drzewostanów sosny zwyczajnej i Pinus silvestris L.) znajdujących się w zasięgu oddziaływania emisji huty „Bolesław" koło Olkusza. Acta Agr. et Silv. ser. Silv. XVII, 137-151, 1977.
• [12] Trafas M., Gruszczyński S.. Gruszczyńska J. Zawodny Z.: Zmiany właściwości gleb wywołane wpływami przemysłu w rejonie olkuskim. Zesz Nauk. ACH 1368, Sozologiu i Sozotechnika, Zesz. 32, 143-161, 1990.
• [13] Warunki przyrodnicze produkcji rolnej woj. krakowskiego. IUNG, Puławy 1979.
• [14] Wąchalewski T.: Charakterystyka zagrożenia środowiska przyrodniczego w regionie wzmożonej emisji związków cynku i ołowiu Arch. Ochr. Środ. 2, 115-134, 1978.