Pobieranie składników chemicznych przez liście drzew z gleb w warunkach miejskich

• Autorzy: Wojcieszczuk T. , Niedzwiecki E.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Związki chemiczne, które przenikają do gleb miejskich powstają jako produkty uboczne podczas funkcjonowania miasta i charakteryzują się znaczną różnorodnością. Są to przede wszystkim spaliny samochodowe, mieszanina stosowana do odśnieżania ulic oraz pyły różnego pochodzenia. Zanieczyszczenia te oddziaływają na właściwości gleb i skład chemiczny gleb i roślin. Dla ilościowego określenia zachodzących zmian w chemiźmie gleb i roślin drzewiastych wytypowano 8 punktów badawczych w centrum Szczecina i w lipcu 1992r. pobrano próbki zbiorcze liści drzew i próbki zbiorcze gleb z warstw o miąższości: 0 - 10; 10-20 cm. W pobranym materiale oznaczono ważniejsze makro- i mikroelementy rozpuszczalne w wodzie i w 0,1 M HCl oraz podstawowe właściwości chemiczne gleb. W roztworze glebowym badanych gleb jest więcej sodu w stosunku do ilości wapnia, magnezu, potasu i kationy jedno wartościowe (Na, K) dominują ilościowo nad dwuwartościowymi (Ca, Mg). W kompleksie sorpcyjnym gleby gromadzą więcej sodu niż potasu a niejednokrotnie i magnezu (np. przy ul. Traugutta 72% Ca++, 20%Na+, 5% Mg++, 1%K). Obserwuje się wzrost zawartości ogólnych form węgla i azotu. W takich warunkach glebowych rośliny wykazują nieprawidłowości w pobieraniu składników chemicznych: są to np. niedobory potasu, magnezu lub wzmożone pobieranie sodu, chloru a niekiedy gromadzenie azotu. Ponadto ilość ołowiu i cynku w glebie przekracza dopuszczalne normy co ma odbicie w gromadzeniu się tych pierwiastków w liściach drzew. Dodatkowo liście drzew charakteryzują się podwyższoną ilością miedzi.

EN

The chemical compounds byproducts of municipal activities, which infiltrated the urban soils are different orgin. Among them following pollu- tants are the most important: car exhaust, the salts deicering mixture and dust. These pollutants affected soil properties and soils and trees chemical composition. For quantitative evaluation the changes of chemical composition of soils and tree leaves the 8 sampling sites in Szczecin down town were selected. The composite samples of tree leaves and soils from 0-10 and 10 - 20 cm layers were sampled in July 1992. In soil and plant samples selected macro and microelements soluble in water and 0,1 M HCl as well as the most important chemical properties were determined. In soil solution monovalent (Na, K) cations dominated over divalent (Ca, Mg) cations and more sodium than calcium, magnesium and potas- sium were found. Also the soil absorbing complex accumulated more sodium than potassium and sometimes magnesium (e.g. on Traugutta street the following base saturation of soil was found: Ca - 72%, Na - 20%, Mg - 5% and K - 1%. The increase of total carbon and nitrogen content was also observed. In such soil conditions the plants showed disturbance in uptaking the chemical compounds what manifested as deficiency of potassium and magnesium, intensive uptake of sodium and chlorine and sometimes the nitrogen accumulation. Moreover contents of soil lead and zinc exceeded the permissible standards what is demonstrated as accumulation of these elements in tree leaves. The elevated level of copper content in tree leaves was also observed.

Słowa kluczowe

PL

miasta; sklad chemiczny; gleby; liscie; zawartosc mikroelementow; drzewa; zwiazki chemiczne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Biuletyn Magnezologiczny
• Rocznik: 1997
• Tom: 02
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.206-211,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wojcieszczuk T.

• Akademia Rolnicza, 71-424 Szczecin, ul.Janosika 8

autor

Niedzwiecki E.

Bibliografia

• Bereśniewicz A., (1971): Zasolenie gleb ogrodniczych a produkcja warzyw. Ogrodnictwo 8, (242 - 243).
• Czerwiński Z., (1978): Wpływ chemicznej technologii odśnieżania ulic na gleby i roślinność drzewiastą aglomeracji miejskich. Rozpr. Nauk. nr 104, SGGW-AR Warszawa.
• Filipek T., Badora A., (1990): Stan jonowy w kupkówce w warunkach zróżnicowanej zawartości azotu mineralnego w glebie zanieczyszczonej środkami do zwalczania śliskości pośniegowej. Mat. Sesji Nauk. 26, AR Lublin.
• Kusińska A., (1991): Przemiany substancji organicznej w glebach zieleńców i parków miasta Łodzi. Rocz. Gleb. 41,1.1 -2, (101-107).
• Nowosielski O., (1974): Metody oznaczania potrzeb nawożenia. Wyd. 2. PWRiL Warszawa.
• Wojcieszczuk T., (1977): Wpływ soli stosowanych do odśnieżania jezdni na che- mizm gleb i roślin zieleńców Szczecina. Praca dokt. AR Szczecin.