Ocena przydatnosci konopi siewnych [Cannabis sativa L.] do rekultywacji gleb zanieczyszczonych metalami ciezkimi

• Autorzy: Antonkiewicz J , Jasiewicz C.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Stwierdzono istotny wpływ poziomów zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi na plonowanie konopi. Zmniejszenie plonu w zależności od obiektu wahało się od 13 do 87% w odniesieniu do kontroli. Wysokie zawartości Cd, Pb, Ni, Cu i Zn w glebie znajdują potwierdzenie w ich zawartości w roślinie testowej. Zawartość badanych metali w konopiach wzrastała wraz z poziomem zanieczyszczenia gleby metalami ciężkimi i mieściła się w zakresie: 0,22 - 23,19 mg Cd; 0,71 - 24,94 mg Pb; 0,72 - 109,21 mg Ni; 2,46 - 23,82 mg Cu; 10,18 - 817,00 mg Zn·kg⁻¹ s.m. Najmniejsze zróżnicowanie w zawartości badanych metali zarejestrowano w przypadku miedzi. Średnie zawartości makro- i mikroelementów w konopiach mieściły się w zakresie: 0,09 - 0,84 mg Cr; 30,25 - 292,50 mg Fe; 64,48 - 1400,23 mg Mn·kg⁻¹ s.m.; 1,22 - 9,67 g Mg; 4,22 - 36,46 g Ca; 0,32 - 1,01 g Na; 1,66 - 12,96 g K; 1,74 - 18,70 g P·kg⁻¹ s.m. Uzyskane wyniki pozwalają wstępnie stwierdzić, że konopie mógłby być wykorzystane do rekultywacji gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi.

EN

A significant effect of soil pollution levels on of hemp yield was determined. Depending on the treatment, the decrease in the yield ranged between 13% and 87% in comparison with the control. High soil content of Cd, Pb, Ni, Cu and Zn were confirmed by their contents in the test plant. The contents in hemp increased with the level of soil pollution with heavy metal and ranged between 0.22 - 23.19 mg Cd; 0.71 - 24.94 mg Pb; 0.72 - 109.21 mg Ni; 2.46 - 23.82 mg Cu; 10.18 - 817.00 mg Zn·kg⁻¹ soil DM. The smallest diversification of the studied metals contents was registered for copper. Mean contents of examined elements in hemp ranged as follows: 0.09 - 0.84 mg Cr; 30.25 - 292.50 mg Fe; 64.48 - 1400.23 mg Mn·kg⁻¹ s.m.; 1.22 - 9.67 g Mg; 4.22 - 36.46 g Ca; 0.32 - 1.01 g Na; 1.66 - 12.96 g K; 1.74 - 18.70 g P·kg⁻¹ DM. Obtained results allow the conclusion that hemp could be utilised for reclamation of soils contaminated with heavy metals.

Słowa kluczowe

PL

konopie siewne; gleby; metale ciezkie; plony; zanieczyszczenia gleb; rekultywacja gleb; zanieczyszczenia roslin

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2002
• Tom: 484
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.19-28,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Antonkiewicz J

• Akademia Rolnicza, Al. Mickiewicza 21, 31-120 Krakow

autor

Jasiewicz C.

Bibliografia

• Antonkiewicz J. 2001. Wykorzystanie roślin akumulujących metale ciężkie do detoksykacji gleb zanieczyszczonych. Praca doktorska (maszynopis). Wydział Rolniczy AR w Krakowie: 98 ss.
• Boratyński J., Fabiszewski J. 1983. Bioindykacja toksycznych ilości niklu. Bioindykacja skażeń przemysłowych i rolniczych. Materiały pokonferencyjne pod redakcją J. Fabiszewskiego. PAN Oddział we Wrocławiu. Komisja Nauk o Ziemi, Wrocław: 285 - 296.
• Bradshaw A. D. 1981. International Conf of Heawy Metal in the Environment. Vol. 2, Part 2: 509 - 522.
• Falkowski M., Kukułka I., Kozłowski S. 2000. Właściwości chemiczne roślin łąkowych. Wyd. AR Poznań: 132 ss.
• Gambuś F. 1997. Pobieranie metali ciężkich przez różne gatunki roślin uprawnych. Cz. I. Wrażliwość roślin na metale ciężkie. Acta Agr. et Silv., ser. Agr. 35: 21 - 29.
• Grzebisz W., Diatta J. B., Barłóg P. 1998a. Ekstrakcja metali ciężkich przez rośliny włókniste z gleb zanieczyszczonych emisjami huty miedzi. Cz. I. Konopie siewne. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 460: 685 - 695.
• Grzebisz W., Potarzycki J., Cieśla L. 1998b. Ekstrakcja metali ciężkich przez rośliny włókniste z gleb zanieczyszczonych emisjami huty miedzi. Cz. II. Len. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 460: 697 - 708.
• Jasiewicz Cz., Antonkiewicz J. 2000. Ekstrakcja metali ciężkich przez rośliny z gleb zanieczyszczonych metalami ciężkimi. Cz. II. Konopie siewne (Cannabis sativa). Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 472: 331 - 339.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak T., Piotrowska M., Terelak H., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Ramowe wytyczne dla rolnictwa. IUNG Puławy, P 53: 1 - 20.
• Kucharski R., Sas-Nowosielska A., Pogrzeba M., Kryński K., Małkowski E. 1999. Perspektywy stosowania metody fitoekstrakcji do oczyszczania gleb w warunkach polskich. Ochr. Śród. i Zasób. Natur. 18: 469 - 475.
• Kurchański M. 1982. Uprawa lnu włóknistego. PWRiL Warszawa: 156 ss.
• Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z. 1991. Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin. Katalog. Wyd. IOŚ Warszawa: 334 ss.
• Siciński J. T. 1998. Konopie i ich stosowanie. Wiad. Zielar. 9/98: 8.
• Spiak Z. 1993. Badania nad określeniem szkodliwej dla roślin uprawnych zawartości cynku w glebach. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Rozpr. habilit. 121: 88 ss.
• Strączyński St. J. 2000. Zawartość miedzi w wybranych gatunkach roślin uprawnych na glebach zanieczyszczonych miedzią. Zesz. Probl. Post. Nauk Roi. 472: 619-626.
• Szerszeń L., Chodak T., Szopka K. 2000. Całkowita zawartość pierwiastków śladowych (Pb, Cu, Zn, Cd) w glebach i roślinach na terenie zadrzewień w strefie ochronnej Huty Miedzi „Głogów”. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 471: 1151 - 1158.
• Wiśniewski J., Kołodziej B. 1999. Wpływ nawadniania ściekami komunalnymi na plonowanie i skład chemiczny konopi siewnych. Fol. Univ. Agric. Stetin. 200, Agric. 77: 379 - 386.