PL
Zachowanie zasobów genowych w warunkach kolekcji ex situ jest jedną z najpowszechniej wykorzystywanych obecnie metod ochrony starych odmian i form lokalnych roślin uprawnych. W przypadku jabłoni i innych gatunków drzew i krzewów owocowych strefy umiarkowanej alternatywną metodą jest kriokonserwacja pąków spoczynkowych. Zaletami tej metody jest jej prostota i niskie koszty. Żywotność i zdolności regeneracyjne pąków spoczynkowych jabłoni zamrażanych w LN₂ determinowane są stopniem mrozoodporności odmian, szybkością zamrażania i warunkami przechowywania. Optymalne jest wolne zamrażanie i przechowywanie pąków w fazie gazowej ciekłego azotu. Istotny jest również termin zbioru, który determinuje stan fizjologiczny pąków. Dla uzyskania wysokiej odporności pąków na częściowe odwodnienie i zamrażanie konieczny jest kilkunastodniowy okres stabilnych temperatur ujemnych. Obserwowano wyraźne zróżnicowanie międzyodmianowe w odniesieniu do wrażliwości na zamrażanie w ciekłym azocie. W przypadku odmian wrażliwych wstępne traktowanie pąków substancjami krioochronnymi pozwala podwyższyć oporność pąków.
EN
Conservation of genetic resources ex-situ has, up to now, been the most popular method of protection of old varieties and local landraces collections. In the case of apple and other orchard species of temperate climatic zone a cryopreservation of dormant winter buds might be an alternative method of genetic resources conservation. It is a simple and low-cost method. Viability and regeneration ability of buds after freezing in liquid nitrogen depends on the cultivar frost resistance, low freezing rate and storage in LN₂ vapour phase. Physiological state of buds, strongly affected by environmental factors, mainly temeperature, is also important for the maintenance of a high viability after dehydration and freezing. A few day period of constant negative temperature is essential for a high regeneration rate after freezing. A substantial intervarietal variability has been observed. In the case of LN₂-tender cultivars pretreatment with cryoprotectants might be helpful for maintenance of buds viability after freezing.