PL
Celem badań było określenie wpływu ryzosfery mniszka lekarskiego na zawartość metali ciężkich i aktywność enzymatyczną gleb w sześciu śródmiejskich parkach usytuowanych na obszarze Górnego Śląska i miast wschodniej Polski. Badaniami obj ęto gleby strefy ryzosferowej i pozaryzosferowej mniszka lekarskiego. Zawartość metali ciężkich (Zn, Pb, Cd, Cu) i aktywność wszystkich badanych enzymów (dehydrogenaz, fosfataz, ureazy i proteazy) wykazywała duże zróżnicowanie w glebie strefy ryzosferowej i pozaryzosferowej, jak również w poszczególnych obiektach badawczych, jednak wyraźnie zależała od intensywności presji antropogenicznej. Wysoka inaktywacja badanych enzymów w glebach podlegających silnym wpływom antropogenicznym (obszar Górnego Ślaska) wskazuje, że zanieczyszczenie środowiska glebowego metalami ciężkimi osiągnęło poziom, który zagraża organizmom żywym. Obserwowana stymulacja aktywności enzymatycznej gleby w bezpośrednim sąsiedztwie korzeni mniszka wskazuje, że strefa ryzosferowa stanowi naturalny filtr czyszczący środowisko glebowe z zanieczyszczeń dopływających z obszarów miasta.
EN
The research was carried out in order to determine the influence of common dandelion rhizosphere on heavy metal content and enzymatic activity of soils in 6 parks situated in the city center of the Upper Silesia and towns of the eastern part of Poland. The research covered soils of the common dandelion rizosphere and non-rizosphere zones. The contents of heavy metals (Zn, Pb, Cd, Cu) and the enzymatic activity of all enzymes studied (dehydrogenases, phosphateses, urease and protease) showed a considerable differentiation of both rhizosphere and non-rhizosphere soils, as well as in individual research objects, however, it was distinctly related to the anthropogenic pressure intensity. The high inactivity of enzymes tested in the soils being subject to strong anthropogenic influences (the Upper Silesian region) indicates that the environmental pollution of soil with heavy metals has reached a level that forms a danger to living organisms. The observed enzymatic activity stimulation of soil in the direct vicinity of dandelion roots indicates that the rhizosphere zone is a natural filter cleaning the soil environment from impurities inflowing from urban areas.