PL
Artykuł zawiera fragment „Raportu" z pierwszej edycji monitoringu planowania przestrzennego wykonanego w roku 2001/ 2002 w IGPiK. W części wprowadzającej tekst koncentruje się na opisie systemu planowania przestrzennego począwszy od skali planowania krajowego poprzez planowanie regionalne, studia powiatowe do skali planowania miejscowego. Tło dla opisu systemu stanowią założenia ustrojowe kształtujące planowanie przestrzenne po 1994 r. Część zasadnicza artykułu została ograniczona do analizy wykonanej dla planowania w gminach. Składa się ona z wzoru ankiety rozesłanej do wszystkich miast i gmin w Polsce oraz omówienia wyników odpowiedzi. Ostatecznie monitoring bazuje na danych nadesłanych przez 931 gminy, co stanowi 37,4% wszystkich gmin w Polsce. Analiza zawiera porównanie parametrów planowania miejscowego sprzed i po 1994 r. oraz szczegółową charakterystykę wykonanych w gminach strategii rozwoju i studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz planów miejscowych i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, wydanych na podstawie obowiązującego planu i w przypadku jego braku. Przedmiot charakterystyki stanowi dynamika procesu planowania w latach 1994-2001, koszty opracowań oraz powierzchnie objęte planowaniem. Główne wnioski są następujące: - Planowanie miejscowe charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem międzyregionalnym, dotyczącym liczby opracowań w gminach, ich kosztów oraz długości procedur planistycznych. - Intensywność planowania miejscowego zależy od zapotrzebowania inwestorskiego i możliwości wykonawczych kadry planistycznej oraz zamożności gmin. Przeważa więc bierna funkcja rejestrowania zamiarów inwestorskich podmiotów gospodarczych. Natomiast aktywna funkcja planowania, polegająca na kreowaniu i stymulowaniu rozwoju planu, znajduje się w defensywie. - Występuje brak spójności pomiędzy opracowanymi studiami uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin a strategiami rozwoju. - Odnotować można zjawisko hermetyzowania się poszczególnych poziomów planowania, co zagraża poprawnemu realizowaniu funkcji pomocniczej państwa w procesie racjonalizacji gospodarowania zasobami. - Planowanie przestrzenne znajduje się na etapie rozpoznawania możliwości zaangażowania technik informatycznych, przy zaobserwowanym większym stopniu zaawansowania procesu wdrażania technik GIS- owskich na poziomie regionalnym. - Niezbędne jest, aby zmiany legislacyjne dotyczące gospodarki przestrzennej uwzględniały wyniki badań monitoringu systemu planowania, jak i zachodzących zmian w zagospodarowaniu przestrzennym.
EN
The paper contains a fragment of the Report from the first edition of spatial planning / monitoring that was performed in the period 2001/2002 in the Institute for Spatial Mana- gement and Landscape (IGPIK). Introduction focuses on a description of the a spatial planning system, starting from the scale of country-level planning, through regional planning, poviat (county) studies, to the scale of local planning. State approach to spatial ; planning after 1994 forms a background for the system's description. The main part of the paper is limited to the a analysis carried out for planning in gminas local communities). It consists of the questionnaire that was sent to all towns and gminas in Poland, and of the description of its results. Finally, monitoring is based on data sent by 'o 931 gminas, which constitute 37.4% of all gminas in Poland. The analysis contains a comparison of the parameters of local planning before and after 1994. A detailed characteristics is given related to the development stra-tegies, studies of conditions and directions of spatial management, and to local plans and decisions on building conditions and spatial management, both issued on the basis of the prepared plan and in cases when the plan did not exist. The description covers the dynamics of the planning process during the period 1994-2001, costs of studies, and the locations covered with planning. The main conclusions are as follows: - Local planning is highly diversified between the regions, which relates to the number of studies, their costs, and duration of the planning procedures; - Intensity of local planning depends on the needs of investors, on execution possibilities of the planning specialists, and on gmina budgets. The dominating functions of planning are registration and accompanying the investment ideas of the economic actors, while the functions of creation and stimulation of gminas' development are limited; - Lack of consistency can be observed between the prepared studies of conditions or directions of spatial planning and development strategies of gminas; - It can be noted that the individual levels of planning are becoming more and more separate, which constitutes a danger for implementation of subsidiary function of the state in the process of more rational resource management; - Spatial planning is at the stage of recognising the possibilities of engaging computer techniques, with the observed higher level of advancement of GIS techniques at the regional level; - It is necessary that legislation changes related to spatial management envisage using computer techniques and digital systems of spatial information in the planning process. Updates of the Act on spatial management carried out so far did not use support of a regular system of spatial planning monitoring.