Dlugookresowe zmiany w spozyciu zywnosci w Polsce i ich skutki zywieniowe i zdrowotne

• Autorzy: Sekula W , Figurska K , Jutrowska I , Barysz A

Warianty tytułu

EN

Long-term trends in food consumption in Poland and their nutritional and health effects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbadano przeciętne spożycie artykułów żywnościowych na 1 mieszkańca w kilkunastu ostatnich latach oceniając kierunek i dynamikę zmian przez porównanie spożycia w 2003 r. i w 1989 r., w którym zainicjowano transformację gospodarki polskiej z centralnie planowanej do rynkowej. Zbadano także wartość energetyczną i odżywczą przeciętnej dziennej diety w tym okresie wykorzystując wyniki obliczeń własnych. Wykazano, że model konsumpcji uległ znacznym przeobrażeniom, które dotyczyły szczególnie struktury łącznej masy spożywanej żywności, a w tym struktury spożycia tłuszczów jadalnych oraz mięsa. Spożycie łączne żywności było w 2003 r. o 9% niższe w stosunku do 1989 r., a jednocześnie, udział artykułów pochodzenia roślinnego w 2003 r. wynosił 63% przy 56% w 1989 r. Model spożycia żywności w 2003 r. był o 4,5% uboższy w energię ogółem w porównaniu z 1989 r., w tym jednak ilość energii z artykułów pochodzenia zwierzęcego zmniejszyła się o 1/5, a ilość energii z artykułów pochodzenia roślinnego wzrosła o 6%. Szczególną cechą tego modelu była znacznie korzystniejsza struktura zawartości kwasów tłuszczowych: stosunek P:S wynosił 0,43 przy 0,27 w 1989 r. Zbadano niektóre wskaźniki sytuacji zdrowotnej w Polsce w kilkunastu ostatnich latach, a w szczególności wskaźniki umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia wykazując, że była ona w 2003 r. o 29% niższa w porównaniu z 1989 r. Poprawę tę należy w znacznej mierze przypisać korzystnym zmianom w diecie.

EN

Average food consumption expressed per capita/year and covering the period of the last over the dozen years was examined. The direction and rate of the changes was evaluated through comparing consumption in 2003 and in 1989 in which the transformation process of the Polish economy from centrally planned to market one was initiated. Energy and nutrient content of an average diet was examined also and original calculations of the authors were used. It was shown that the food consumption pattern was subject to significant modifications, particularly with respect to the composition of the total food consumed quantity and composition of the edible fats and meat groups. Total food quantity consumed per capita in 2003 was 9% lower in comparison to 1989 and the proportion of foods of vegetable origin was 63% in 2003 against 56% in 1989. Food consumption pattern provided 4.5% lower total energy amount in 2003 in comparison to 1989 which was due to 20% reduction in animal energy and simultaneous 6% increase in vegetable energy. Considerably more beneficial composition of the fatty acids content was particular feature of this pattern: P:S ratio was 0.43 in 2003 and 0.27 in 1989. Selected indicators of the health situation were examined, particularly mortality rates due to cardiovascular diseases and 29% reduction in this rate between 1989 and 2003 was shown. Beneficial changes in the diet were in important part responsible for this improvement.

Słowa kluczowe

PL

sytuacja zdrowotna; Polska; dieta; Warszawa konferencja; produkty spozywcze; umieralnosc; choroby czlowieka; choroby ukladu krazenia; dane statystyczne; spozycie zywnosci; konferencje; wartosc odzywcza; wartosc energetyczna; struktura spozycia; zywienie czlowieka

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywienie Człowieka i Metabolizm. Suplement
• Rocznik: 2004
• Tom: 31
• Numer: 2 cz.1
• Opis fizyczny: s.55-71,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sekula W

• Instytut Żywnosci i Żywienia, Warszawa

autor

Figurska K

• Instytut Żywnosci i Żywienia, Warszawa

autor

Jutrowska I

• Instytut Żywnosci i Żywienia, Warszawa

autor

Barysz A

• Instytut Żywnosci i Żywienia, Warszawa

Bibliografia

• 1. Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases. Report of a Joint WHO/FAO Expert Consultation. WHO Technical Report Series 916. World Health Organization. Geneva 2003.
• 2. Kunachowicz H., Nadolna I., Przygoda B., Iwanow K.: Tabele wartości odżywczej produktów spożywczych. Warszawa, Prace IŻŻ 85, 1998.
• 3. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2004. Warszawa, Główny Urząd Statystyczny, 2004.
• 4. Sekuła W., Niedziałek Z., Figurska K., Morawska M., Boruc T.: Spożycie żywności w Polsce w przeliczeniu na energię i składniki odżywcze. Warszawa, Prace IŻŻ 84, 1997.
• 5. Sytuacja zdrowotna Polski. Pod red. B. Wojtyniaka i P. Goryńskiego. PZH, Warszawa, Zakład Statystyki Medycznej, 2003.
• 6. Szostak W.B., Sekuła W., Figurska K.: Zmniejszenie umieralności na choroby sercowo-naczyniowe w Polsce a zmiany w spożyciu żywności. Kardiol. Pol. 2003, 58, 177.
• 7. Szponar L., Sekuła W.: Cel operacyjny nr 2 „Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowotnej żywności. W: Monitoring oczekiwanych efektów realizacji Narodowego Programu Zdrowia. Pod red. P. Goryńskiego, B. Wojtyniaka, K. Kuszewskiego. Warszawa, PZH, 2004, 41.
• 8. The world health report 2002. Reducing risks, promoting healthy life. World Health Organization, 2002.
• 9. Trwanie życia w 2001 r. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, Główny Urząd Statystyczny, 2002.
• 10. Trwanie życia w 2002 r. Informacje i opracowania statystyczne. Warszawa, Główny Urząd Statystyczny, 2003.