PL
W niniejszej pracy określono i porównano strukturę genetyczną oraz zmienność populacji susła perełkowanego Spermophilus suslicus w dwóch różnych częściach zasięgu, charakteryzujących się różnym stopniem łączności siedliska. Dzięki temu, podjęto próbę pośredniej odpowiedzi na pytanie czy i w jakim stopniu zanik i fragmentacja siedliska wpływają na zmianę struktury genetycznej populacji susła perełkowanego. Przeprowadzone badania pozwoliły również na wyciągnięcie praktycznych wniosków, które mogą być wykorzystane w planowaniu ochrony i zarządzaniu zagrożonymi populacjami susła perełkowanego w Polsce. W analizach uwzględniono 6 populacji z terenu Polski i 4 położone za jej wschodnią granicą (region zachodni), występujące w siedlisku o wysokim stopniu fragmentacji oraz 4 populacje z okolic Odessy, występujące w siedlisku o wyższym stopniu łączności między nimi (region wschodni). Przeprowadzono analizę polimorfizmu 11 loci mikrosatelitarnych. Analiza loci mikrosatelitarnych wykazała wyjątkowo wysoki poziom zróżnicowania (Fst = 0,202; p = 0,001) międzypopulacyjnego w regionie zachodnim oraz istotnie niższy niż w regionie wschodnim poziom zmienności genetycznej. Jednocześnie silna korelacja między dystansem genetycznym i geograficznym w regionie zachodnim (r = 0,719; p = 0,0000008) wskazuje na istnienie łączności między populacjami w przeszłości i strukturę genetyczna zgodną z modelem isolation by distance. Niska zmienność genetyczna i izolacja populacji zachodnich wynika najprawdopodobniej z nakładających się efektów położenia na skraju zasięgu gatunku oraz zaniku i fragmentacji siedliska, które doprowadziły do zaniku łączności między populacjami i ograniczenia ich efektywnej wielkości. Struktura genetyczna populacji z regionu wschodniego jest zdecydowanie odmienna. Wykazano niewielkie zróżnicowanie między populacjami (Fst = 0,032; p = 0,01) oraz istotnie wyższą zmienność wewnątrzpopulacyjną. Przy użyciu bayesowskiego testu przypisania wykazano wysoki poziom migracji między populacjami, lecz brak było zależności między dystansem genetycznym i geograficznym. W oparciu o uzyskane wyniki zaproponowano działania ochronne, które przyczynią się do utrzymania różnorodności genetycznej populacji susła perełkowanego na terenie Polski
EN
Endangered species worldwide exist in remnant populations, often within fragmented landscapes. Although assessment of genetic diversity in fragmented habitats is very important for conservation purposes, it is usually impossible to evaluate the amount of diversity that has actually been lost. Here, we compared population structure and levels of genetic diversity within populations of spotted suslik Spermophilus suslicus, inhabiting two different parts of species range characterized by different levels of habitat connectivity. We used microsatellites to analyse 10 critically endangered populations located at the western part of the range, where suslik habitat have been severely devastated due to agriculture industrialization. Their genetic composition was compared with 4 populations from the eastern part of the range where the species still occupy habitat with reasonable levels of connectivity. In the western region we detected extreme population structure (FST = 0.202) and levels of genetic diversity (Allelic richness ranged from 1.454 to 3.072) characteristic for highly endangered populations. Alternatively, in the eastern region we found significantly higher allelic richness (from 5.091 to 5.815) and an insignificant population structure (FST = 0.032). As we identified a strong correlation between genetic and geographic distance and a lack of private alleles in the western region, we conclude that extreme population structure and lower genetic diversity is due to recent habitat loss. Results from this study provide guidelines for conservation and management of this highly endangered species. In summer 2009 spotted suslik was recorded only in 6 dense and 11 midfield colonies (Śmiełowski et al. 2009). Most animals (about 3221 individuals per 53 ha) were found in the “Popówka” nature reserve in pastures near the Miączyn village. The population has been stable for two years but in 2000 only 47 susliks were recorded in the area. Approximatively 714 individuals of the species were also observed in the “Śuśle Wzgórza” nature reserve in Chochłów. ThThe population in Świdnik, not far ago the biggest Polish one (approx. 12 500 ind. in 2004), has dramatically decreased for last several years: at the moment only about 175 susliks live in the area. Residual populations persist in Tyszowice village (27 ind. in 2008, 7 ind. in 2009), in the “Hubale” nature reserve near Zamość town (5 ind.) and in Grabowiec village (2 ind.). The number of susliks in dispersed colonies fluctuates between 7 and 50 animals.