A boreal ostracod assemblage from the Callovian of the Lukow area, Poland

• Autorzy: Olempska E , Blaszyk J.
• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Excellently preserved ostracods from large blocks of the late Callovian (Quenstedtoceras lamberti Zone) black clays occurring within glacial drift near Łuków, eastern Poland, are described. Unlike coeval faunas from other localities in Poland, the Łuków ammonite assemblage exhibits boreal affinities. The ostracod fauna broadly resembles those of the British Isles and northwestern Germany, there are also some similarites to Central Russia and northwestern Poland. Seventeen ostracod species are reported, and Schuleridea (Eoschuleridea) lukoviensis sp. n. is proposed. The ostracod assemblage is dominated by large number of specimens of Nophrecythere and Schuleridea (Eoschuleridea). The ostracods are of late Callovian age as indicated by the presence of Nophrecythere triebeli, Progonocythere callovica and advanced evolutionary forms of Nophrecythere intermedia and Terquemula lutzei. The most probable source of the Łuków clay blocks seems to be from the bed of the Baltic Sea north of Gdańsk.

PL

Kelowejskie kry glacjalne z okolic Łukowa są słynne z wyjątkowo pięknie zachowanych amonitów o aragonitowych ściankach muszli i pustych fragmokonach (Makowski 1952, 1962; Kulicki 1974, 1979; Dzik 1990) oraz wielu innych grup skamieniałości o niespotykanym stanie zachowania. Makrofauna ta zachowana jest w wapiennych konkrecjach występujących wśród czarnych iłów. W iłach z obrzeża konkrecji oraz w próbkach iłów pobranych z płytkich wierceń (Mizerski & Szamałek 1985), stwierdzono występowanie zespołu małżoraczków liczącego 17 gatunków naleążcych do 16 rodzajów. Utworzono jeden nowy gatunek Schuleridea (Eoschuleridea) lukoviensis. Zespół ten potwierdzający późno kelowejski wiek osadów z których zbudowane są kry łukowskie (poziom Quenstedtoceras lamberti) wykazuje duże podobieństwo do późnokelowejskich zespołów małżoraczkowych z północno-zachodnich Niemiec i Wielkiej Brytanii, w mniejszym stopniu do zespołów małżoraczkowych keloweju Centralnej Rosji i północno-zachodniej Polski. Obszarem źródłowym dla kier łukowskich było prawdopodobnie dno Bałtyku na północ od Gdańska: Skorupki małżoraczków cechują się wyjątkowo dobrym stanem zachowania, pozwalającym na obserwacje wielu cech morfologicznych dotychczas słabo poznanych u kelowejskich małżoraczków z innych obszarów Europy. Zespół małżoraczków z kier łukowskich zdominowany jest przez okazy gatunków rodzaju Nopherythere i Schuleridea (Eoschuleridea).

Słowa kluczowe

EN

Nophrecythere intermedia; Terquemula lutzei; ostracod; locality; Poland; Progonocythere callovica; Ostracoda; Baltic Sea; taxonomy; Jurassic; Callovian; Nophrecythere triebeli; Quenstedtoceras lamberti; boreal ostracod; zoogeography; paleontology; ostracod fauna; Lukow area

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Palaeontologica Polonica
• Rocznik: 2001
• Tom: 46
• Numer: 4
• Opis fizyczny: p.553-582,fig.,ref.

Twórcy

autor

Olempska E

• Polish Academy of Sciences, Twarda 51-55, 00-818 Warsaw, Poland

autor

Blaszyk J.

Bibliografia

• Bandel, K. & Kulicki, C. 1988, Belemnoteuthis polonica: a belemnite with an aragonitic rostrum. In: J. Wiedmann & J. Kullmann (eds.), Cephalopods - Present and Past, 303-316, Schweizerbartische Verlagsbuchhandlung, Stuttgart.
• Bate, R.H. 1967. The Bathonian Upper Estuarine Series of Eastern England, Part I: Ostracoda. - Bulletin of the British Museum (Natural History) Geology 14, 23-66.
• Bielecka W., Styk, O., & Błaszyk J. 1980. Jura górna. Gromada Ostracoda Latreille, 1806. In: E. Malinowska (ed.), Budowa geologiczna Polski, tom 3, Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, część 2b, Mezozoik, Jura, 502-527, Wydawnictwa Geologiczne Warszawa.
• Bielecka,W., Styk, O., & Błaszyk J. 1988. Upper Jurassic. Class Ostracoda Latreille, 1806. In: L. Malinowska (ed.), Geology of Poland, vol. 3, Atlas of guide and characteristic fossils, part 2b, Mesozoic, Jurassic, 359-375. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Bielecka, W., Sstyk, O., Błaszyk, J., & Kopik, J. 1980. Jura środkowa. Gromada Ostracoda Latreille, 1806. In: L. Malinowska (ed.), Budowa geologiczna Polski, tom 3, Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych, część 2b, Mezozoik, Jura, 226-249. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Bielecka, W., Styk, O., Błaszyk, J., & Kopik, J. 1988. Middle Jurassic Class Ostracoda Latreille, 1806. In: L. Malinowska (ed.), Geology of Poland, vol.3, Atlas of guide and characteristic fossils, part 2b, Mesozoic, Jurassic, 165 -178. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Bizon, J.J. 1958. Foraminiféres et ostracodes de l'Oxfordien de Villers-sur-Mer (Calvados). - Rèvue de l'Institut français du Pétrole 13, 3-45.
• Bodergat, A.M. 1997. Ostracodes marins. In: E. Cariou & P.Hantzpergue (eds.), Biostratigraphie du Jurassique Ouest-Européen et Méditenanéen. - Bulletin Centre Rech. Elf Exploration Production, Mémoire 17, 197-223.
• Brand, E. 1990. Biostratigraphische Untergliederung des Ober-Bathonium im Raum Hildesheim, Nordwest-Deutschland mittels Ostracoden und Korrelation ihrer Vertikalreichweiten mit Ammoniten- Zonen.- Geologisches Jahrbuch A 121, 119-273.
• Brand, E. & Fahrion, H. 1962, Dogger NW-Deutschland. In: Leitfossilien der Mikropaläontologie, 123 -158. Gebrüder Borntraeger, Berlin-Nikolassee.
• Brand, E. & Malz, H. 1962. Fuhrbergiella n. g. - Senckenbergiana Leathaea 43, 1-39.
• Brand, U. 1986. Paleoenvironrnental analysis of Middle Jurassic (Callovian) ammonoids from Poland: trace elements and stable isotopes. -Journal of Paleontology 60, 293-301.
• Dayczak-Calikowska, K. & Kopik, J. 1976. Middle Jurassic. In: L. Malinowska (ed.), Geology of Poland, vol. 1, Stratigraphy part 2, Mesozoic, 241-333. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• Dépeche, F. 1985. Lias supérieur, Dogger, Malm. In: H.J. Oertli (ed.), Atlas des ostracodes de France. - Bulletin des Centres de Recherches Exploration-Production Elf-Aquitaine, Mémoires 9, 119-125.
• Dzik, J. 1984. Phylogeny of the Nautiloidea. - Palaeontologia Polonica 45, 3-203.
• Dzik, J. 1986. Uncalcified cephalopod jaws from the Middle Jurassic of Poland. - Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Monatshefte 7,405-417.
• Dzik, J. 1990. The concept of chronospecies in ammonites. In: G. Pallini, F. Cecca, S. Cresta & M. Santantonio (eds.), Fossili, Evoluzione, Ambiente. Atti del II Covegno Internazionale, Pergola 1987, 273-289.
• Fischer, W. 1962. Ostracoden der Gattungen Monoceratina Roth 1928, Cytheropteron G.O. Sars 1865 und andere im Lias Zeta Schwabens. - Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie Abhandlungen 114, 333-345.
• Gerasimov, P.A., Mitta, V.V., Kochanova, M.D. (Kohanova, M.D.), & Tesakova, E.M. 1996. The Callovian Fossils of the Central Russia [in Russian]. 127 pp. Vsevossijskij Naučno-issledovatelskij Geologičeskij Neftânoj Institut, Moskva.
• Górka, H. 1970. Dinoflagellate cysts from Callovian of Łuków. - Acta Palaeontologica Polonica 15, 479-498.
• Grigelis A. & Norling, E. 1999. Jurassic geology and foraminiferal faunas in the NW part of the East European Platform. Research papers SGU series Ca 89, Forskningsrapporter, 1-101. Uppsala.
• Gründel, J. 1975. Zur Entwicklung der Trachyleberididae (Ostracoda) im Jura. - Zeitschrift Geologische Wissenschaften 3,363-374.
• Gründel, J. & Kozur, H. 1971. Zur Taxonomie der Bythocytheridae und Tricorninidae (Podocopida, Ostracoda). - Monatsberichte der Deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin 13, 907-937.
• Hallam, A. 1975. Jurassic Environments. 269 pp., Cambridge University Press, Cambridge.
• Hallam, A. 1994. An Outline of Phanerozoic Biogeography. 246 pp. Oxford University Press, Oxford.
• Haq, B.U., Hardenbol, J., & Vail, P.R. 1987. Chronology of fluctuating sea-levels since the Triassic. - Science 235, 1156-1167.
• Herngreen, G.F., De Boer, K.F., Romein, B.J., Lissenberg, Th., & Wijker, N.C. 1984. Middle Callovian beds in the Achterhoek, eastern Netherlands. - Mededelingen Rijks Geologische Dienst 37, 95-123.
• Herrig, E. 1981. Ostracoden aus dem Lias von Thüringen. Die Familien Bythocytheridae, Glorianellidae und Cytheruridae. - Zeitschrift Geologische Wissenschaften 9, 871-887.
• Jahn, A. 1949. Nowe dane o położeniu kry jurajskiej w Łukowie. - Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 19, 371-385.
• Jendryka-Fuglewicz, B. 1975. Evolution of the Jurassic and Cretaceous smooth-walled Lenticulina (Foraminiferida) of Poland. - Acta Palaeontologica Polonica 20, 99-197.
• Kaever, M., Oekentorp, K., & Siegfried, P. 1978. Fossilien Westfalens. Invertebraten des Jura. - Münstersche Forschungen zur Geologie und Paläontologie 40/41, pp. 360.
• Kilenyi, T.I. 1969. The Ostracoda of the Dorset Kimmeridge Clay. - Palaeontology 12, 112-160.
• Kilenyi, T.I. 1978. The Jurassic Part III Callovian-Portlandian. In: R. Bate & E. Robinson (eds.), A Stratigraphical Index of British Ostracoda, 259-298. - Geological Journal Special Issue 8 (1978). See1 House Press, Liverpool.
• Klingler, W., Malz, H., & Martin, G. 1962. Malm NW-Deutschlands. In: Leitfossilien der Mikropaläontologie, 159-190. Gebrüder Borntraeger, Berlin-Nikolassee.
• Knitter, H. 1983. Biostratigraphische Untersuchungen mit Ostracoden im Toacien Süddeutschlands. -Facies 8, 213-262.
• Kosmulska, R. 1973. Dane o nieznanych dotychczas wystąpieniach iłów jurajskich w rejonie Łukowa. - Przegląd Geologiczny 8-9, 440-441.
• Kulicki, C. 1969. The discovery of Rhabdopleura (Pterobranchia) in the Jurassic of Poland. - Acta Palaeontologica Polonica 14, 537-551.
• Kulicki, C. 1974. Remarks on the embryogeny and postembryonal development of ammonites. - Acta Palaeontologica Polonica 19, 201-224.
• Kulicki, C. 1979. The ammonite shell: its structure, development, and biological significance. - Palaeontologia Polonica 39, 97-142.
• Kulicki, C. & Szaniawski, H. 1972. Cephalopod arm hooks from the Jurassic of Poland. -Acta Palaeontologica Polonica 17, 379-419.
• Lehmann, U. 1972. Aptychen als Kieferelemente der Ammoniten. - Paläontologische Zeitschrift 46, 34-48.
• Lord, A. 1972. The ostracod genera Ogmoconcha and Procytheridea in the Lower Jurassic. -Bulletin of the Geological Society of Denmark 21, 319-336.
• Lutze, G. 1960. Zur Stratigraphie und Paläontologie des Callovien und Oxfordien in Nordwest-Deutschland. - Geologisches Jahrbuch 77, 391-532.
• Lubimova, P.S. 1955. Ostracoda from Mesozoic deposits of Middle Volga area and Obshchiy Syrt [in Russian]. - Vsesoûznyj Naučno-Issledovatel'skij Geologo-Razvedočnyj Neftânoj Institut, Trudy 84, 3-189.
• Makowski, H. 1952. La faune Callovienne de Łuków en Pologne. - Palaeontologia Polonica 4, 1-62.
• Makowski, H. 1962. Problem of sexual dimorphism in ammonites. - Palaeontologia Polonica 12, l-92.
• Malz, H. 1962. Palaeocytheridea im oberen Dogger NW-Deutschlands (Ostracoda). - Senckenbergiana Lethaea 43, 235-241.
• Malz, H. 1975. Die Arten der Gattung Lophocythere, ihre stratigraphische und regionale Verbretung. - Senckenbergiana Lethaea 56, 123-145.
• Mizerski, W. & Szamałek, K. 1985. Charakterystyka geologiczno-surowcowa kelowejskich skał ilastych kry lodowcowej w rejonie Gołaszyna k. Łukowa (Geological-raw material characteristics of erratic mass of Callovian clay rocks from the vicinities of Gołaszyn, near Łuków (Podlasie region)). - Kwartalnik Geologiczny 29, 369-392.
• Morawski, J. 1954. Materiały do znajomości kry jurajskiej pod Łukowem. -Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin - Polonia 9, 1-45.
• Neale, J.W. 1982. Aspects of the Subfamily Schulerideinae. In: R.H. Bate, E. Robinson, & L.M. Sheppard (eds.), Fossil and Recent Ostracods, 178-192. British Micropalaeontological Society Series, Ellis Honvood Limited, Chichester.
• Oertli, H.J. 1959. Malm-Ostrakoden aus dem schweizerischen Juragebirge. - Denkschriften der Schweizerischen Naturforschenden Gesellschaft 83, 1-44.
• Oertli, H.J. 1963. Faunes d'ostracodes du Mésozoique de France. 57 pp. Brill, Leiden.
• Pazdro, O. 1969. Middle Jurassic Epistominidae (Foraminifera) of Poland [in Polish]. - Studia Geologica Polonica 27, 1-92.
• Pugaczewska, H. 1986. Bivalvia of the Polish Middle Jurassic and remarks on their paleoecology. -Acta Palaeontologica Polonica 31, 27-83.
• Reyment, R.A. 1971. Callovian ammonites (Lamberti-Zone) found in an erratic concretions near Svedala, Scania. -Bulletin of the Geological Institute of Uppsala University 3, 19-25.
• Rosenfeld, A., Gerry, E., & Honigstein, A. 1987. Jurassic ostracodes from Gebel Maghara, Sinai, Egypt. - Revista Espanola de Micropaleontologia 19, 251-280.
• Rotkyté, L. 1987. Upper Jurassic Ammonites and Zonal Stratigraphy in the Baltic Area [in Russian], 1-119. Mosklas Publishers, Vilnius.
• Schudack, U. 1994. Revision, Dokumentation und Stratigraphie der Ostracoden des nordwestdeutschen Oberjura und Unter-Berriasium. - Berliner Geowissenschaftliche Abhandlungen E 11, 1-193.
• Sharapova, E.G. (Šarapova, E.G.) 1939. Data to the study of Upper Jurassic and Cretaceous Ostracoda from the region of Ozinki station (Middle Volga area) [in Russian]. - Neftânoj Geologo-Razvedočnyj Institut (NGRI), Seria A, Trudy 126, 1-52.
• Sheppard, L. 1979. On Monoceratina scrobiculata Triebel & Bartenstein. - Stereo-Atlas of Ostracod Shells 6 (21), 113-116.
• Szaniawski, H. 1974. Some Mesozoic scolecodonts congeneric with Recent forms. - Acta Palaeontologica Polonica 19, 179-199.
• Szczechura, J. & Błaszyk, J. 1968. Cardobairdia inflata n. sp. from the Middle Jurassic of Poland and its taxonomic position within Ostracoda. - Acta Palaeontologica Polonica 13, 185-197.
• Triebel, E. 1951. Einige stratigraphisch wertrolle Ostracoden aus dem höheren Dogger Deutschlands. - Abhandlungen der Senckenbergischen Naturforschenden Gesellschaft 485,87-101.
• Triebel, E. & Bartenstein, H. 1938. Die Ostracoden des deutschen Juras, I. Monoceratina - Arten aus dem Lias und Dogger. - Senckenbergiana 20, 502-518.
• Ware, M. & Whatley, R. 1980. New genera and species of Ostracoda from the Bathonian of Oxfordshire, England. - Revista Española de Micropaleontologia 12, 199-230.
• Whatley, R.C. 1970. Scottish Callovian and Oxfordian Ostracoda. -Bulletin of the British Museum (Natural History), Geology 19, 297-358.
• Whatley, R.C. & Ballent, S. 1996. A review of the Mesozoic ostracod genus Progonocythere and its close allies. - Palaeontology 39, 919-939.
• Wienholz, E. 1967. Neue Ostracoden aus dem norddeutschen Callov. - Freiberger Forschungshefte C 213, 23-51.
• Witte, L.J. & Lissenberg, Th. 1994. Ostracods from Callovian to Ryazanian strata ('Upper Jurassic') in the Central North Sea Graben (Netherlands offshore). - Mededelingen Rijks Geologische Dienst 51, 1-69.
• Wu Shunbao & Tong Jinnan 1994. Jurassic. In: Yin Hongfu (ed.), The Palaeobiogeography of China, 219-245. Clarendon Press, Oxford.
• Ziegler, P. 1990. Geological Atlas of Western and Central Europe. 239 pp. Shell Internationale Petroleum Maatschappij B.V., The Hague, The Netherlands.