Bioakumulacja miedzi i olowiu w mozdze trzcinowatej [Phalaris arundinacea L.] uprawianej w rejonie zanieczyszczonym przez hutnictwo miedzi

• Autorzy: Straczynski S , Straczynska S.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W latach 1994 - 1998 podjęto badania, których celem była modyfikacja produkcji rolniczej na terenach już zanieczyszczonych lub zagrożonych emisjami metali ciężkich przez huty miedzi zlokalizowane w Głogowie. Założono, że racjonalny system uprawy roślin na tym terenie powinien minimalizować ryzyko wchodzenia metali ciężkich do łańcucha pokarmowego. Wymagania te mogłaby spełniać uprawa roślin niekonsumpcyjnych, a wśród nich mozga trzcinowata. Podstawowym wskaźnikiem stanu zanieczyszczenia i przeznaczenia użytkowego uprawianych roślin była zawartość w nich miedzi i ołowiu. Przeprowadzone doświadczenia wykazały, że spośród analizowanych pierwiastków z reguły tylko miedź gromadziła się w nich w znaczących ilościach. Najwyższe zawartości miedzi i ołowiu stwierdzano w roślinach uprawianych na glebach średnio i silnie zanieczyszczonych. Stężenie pierwiastków w roślinach było zróżnicowane i zależało od stopnia zanieczyszczenia gleby. Najwyższy wskaźnik bioakumulacji i indeks koncentracji obliczono dla miedzi. Uprawa mozgi trzcinowatej w rejonach zanieczyszczonych może przyczynić się do optymalizacji regionalnej struktury zasiewów.

EN

In the years 1994 - 1998 comprehensive studies were undertaken with the aim to change the profile of agricultural production on areas already contaminated or threatened by heavy metal contamination emitted from the coppersmelters located near Głogów. It was assumed that the rational system of crop cultivation should ensure that the risk of heavy metal entering into food chain must be reduced to minimum. This requirement could be realized by cultivation of nonconsumable crops such as canary grass. Copper and lead content in the test plants was the basic indicator of the crops contamination state and thereby their usable appropriaton. The experiments showed that from among the elements under investigation, as a rule only copper accumulated in plants in considerable amounts. The highest content of copper and lead was found in plants cultivated on medium and heavy polluted soils. Concentration of elements in plants was differentiated according to pollution grade. The highest bioaccumulation index was and concentration index calculated for copper. Cultivation of canary grass on areas contaminated by copper may contribute to the optimalization of the region cropping pattern.

Słowa kluczowe

PL

olow; hutnictwo miedzi; uprawa roslin; metale ciezkie; bioakumulacja; zanieczyszczenia gleb; emisja zanieczyszczen; miedz; mozga trzcinowata

EN

lead; copper industry; plant cultivation; heavy metal; bioaccumulation; soil pollutant; pollutant emission; copper; reed canary grass; Phalaridetum arundinaceae

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 515
• Opis fizyczny: s.389-394,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Straczynski S

• Zaklad Technik Uprawy Roli i Nawozenia, Instytut Uprawy, Nawozenia i Gleboznawstwa, ul.Lakowa 2, 55-230 Jecz-Laskowice

autor

Straczynska S.

Bibliografia

• Gorlach E. 1994. Phytoavailabity of heavy metals as affected by liming and plant species. Pol. J. Soil. Sci. XXVII(l): 59 - 67.
• Gorlach E., Gambuś F. 1992. A companion of sensitivity to the toxic action of heavy metals by various plant species. Pol. J. Soil. Sci. XXV(2): 207 - 213.
• Grzebisz W., Diatta B. J., Barłóg P. 1998. Ekstrakcja metali ciężkich przez rośliny włókniste z gleb zanieczyszczonych emisjami hut miedzi. Cz. 1. Konopie siewne. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 460: 685 - 695.
• Huczyński B. 1983. Warunki przyrodnicze produkcji rolnej woj. Legnickie. Wyd. UNG Puławy: 46 ss.
• Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak H., Piotrowska M., Terelak M., Witek T. 1993. Ocena stanu zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. Wyd. IUNG Puławy, R 53: 1 - 20.
• Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN Warszawa: 398 ss.
• Strączyński S. 1997. Zawartość kadmu i niklu w wybranych gatunkach roślin uprawianych na glebach zanieczyszczonych miedzią i ołowiem. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 448B: 295 - 302.
• Strączyński S., Andruszczak E. 1996. Wpływ stopni zanieczyszczenia gleb miedzią i ołowiem na zawartość pierwiastków śladowych w wybranych gatunkach roślin uprawnych. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 434: 901 - 908.
• Roszyk E., Szerszeń L., Kulczycki G. 1994. Skład chemiczny roślin uprawnych na terenach oddziaływania hut miedzi. Cz. II. Miedź i ołów. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Ser. Rolnictwo 254: 93 - 101.
• Szerszeń L., Chodak T., Kabała C., Karczewska A., Bartoszewska K. 1996. Pierwiastki śladowe w glebach i roślinach w rejonie zbiornika odpadów poflotacyjnych „Żelazny Most ”. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 434: 889 - 894.