Zagadnienie potasu w swietle oddzialywania rolnictwa na srodowisko

• Autorzy: Sapek B
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Stwierdzane obecnie zmiany chemizmu środowiska przyrodniczego w wyniku działalności człowieka oraz występowanie zarówno nadmiaru jak i niedoboru potasu w glebie i wodzie, skłaniają do rozważenia zagadnienia potasu na nowo. W pracy podano ocenę zachowania się potasu w glebie i wodzie gruntowej w świetle oddziaływania na te zjawiska rolnictwa. Przedstawiono i przedyskutowano wyniki bilansu potasu w różnej skali, jego zawartość w glebie i stężenia w wodzie gruntowej z różnych miejsc w zagrodzie wiejskiej i jej otoczenia. Stwierdzany w bilansach w skali kraju niewielki nadmiar tego składnika w środowisku, ujemne bilanse w skali pola i jednocześnie pojawiające się duże stężenia potasu w wodach gruntowych, wskazują na możliwość silnego wymywania tego składnika, co potwierdzają ładunki potasu, dopływające do Bałtyku z dorzecza Odry, Wisły i rzek Przymorza. Ujemne bilanse w skali pola, skłaniają do zastanowienia się czy, w jakim zakresie i jak długo można uzupełniać niedobór potasu z zapasu gleby, a ponadto czy zwiększanie dawek nawozów potasowych jest właściwym rozwiązaniem problemu zwłaszcza, że te ostatnie są nieodnawialnymi zasobami naturalnymi. Nadmierna eksploatacja zapasu potasu w glebie może prowadzić z kolei do jej fizycznej degradacji. Badań wymaga mało poznany, jak dotąd, wpływ potasu na proces eutrofizacji środowiska, w tym wód. W badaniach należało by zwrócić szczególną uwagę na wpływ działalności rolniczej, której skutkiem nierzadko jest nadmierna podaż potasu w środowisku gleby i wody gruntowej.

EN

The observed changes in chemical properties of the environmental as a result of antropopression and potassium surplus or deficiency in the soils and water, inspire to considering the potassium problem as a new. Potassium behaviour in soil and groundwater was considered in view of agricultural impact on natural environment. Potassium balance on different scale, its content in the soil and the concentration in groundwater from different sites of the farmstead and its vicinity presented and discussed. Slight potassium surplus determined in the national scale, its negative balances in the field scale and at - the same time - high potassium concentrations appearing in the groundwater, indicate some possibilities of strong leaching of this element. Potassium loads flowing into Baltic sea from the basins of Odra, Wisła and maritime rivers confirmed this process. The negative balances in scale of a field inspire to considering if to what extent, and how long the potassium deficiency could be made up from the soil. Moreover, if increasing of potassium fertilizer rates is really reasonable solution of potassium problem, especially when these fertilizers are not renewable natural resources. Excessive exploitation of soil potassium may conduct to physical soils degradation. Till now, little known potassium effect on eutrophication process of the environment, including the water, demands further investigations. The investigations should put a special emphasis on the effect of agricultural activities on this processes because thay are very often the source of excessive potassium supply to the soil and groundwater.

Słowa kluczowe

PL

bilans potasu; ochrona srodowiska; wymywanie; eutrofizacja; zanieczyszczenia gleb; potas; zanieczyszczenia rolnicze; pierwiastki chemiczne; ksztaltowanie srodowiska; srodowisko; zagrozenia srodowiska; zanieczyszczenia wod

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2001
• Tom: 476
• Opis fizyczny: s.281-292,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sapek B

• Instytut Melioracji i Uzytkow Zielonych Falenty, 05-090 Raszyn

Bibliografia

• BARSZCZEWSKI J. 2000. Bilans potasu, wapnia i magnezu na łące trwałej deszczowanej. Wiad. IMUZ XXI(1): 51-66.
• FALK OGAARD A. 2000. Ability of some Noivegian soils to supply grass with potassium, w: Potassium and phosphorus: fertilization effect on soil and crops. Proceedings of the Regional IPI Workshop. October 23-24, 2000. Dotnuva-Akademija: 77-80.
• FALK OGAARD A. 2001. K balances versus soil testing as a tool for optimal K fertilization of grass, w: Element balances as a sustainability tool. Workshop in Uppsala March 16-17, 2001. JTI-rappport Lantbruk & Industri 281: 63-64.
• GOSEK ST., FOTYMA M. 1998. Long term potassium balance in Poland. Bibliotheca Fragm. Agron. Proceedings Intarnational Symposium CIEC, PFS and Workshops IMPHOS, IPI, September 27-30, 1998, Puławy: 3/98: 443-453.
• HAMKALO Z. 2000. Soil potassium availability in agrophytocenosis under conditions of long-standing application of mineral fertility. Naukovy Visnyk Chernivetskogo Universitetu: Zbirnyk Naukovych Prats. Vyp. 80 - Chernivtsi: 35-46 (w j. ukraińskim).
• KEMP A., T'HART M.L. 1957. Grass tetani in grazing milking cows. Netherl. Jour. Agric. Sci. 5: 4-17.
• KRAUS A. 2000. Potassium, integral part for sustained soil fertility, w: Potassium and phosphonts: fertilization effect on soil and crops. Proceedings of the Regional IPI Workshop. October 23-24, 2000, Dotnuva-Akademija: 7-19.
• OKRUSZKO H., GOTKIEWICZ J., SZUNIEWICZ J. 1993. Zmiany zawartości mineralnych składników gleby torfowej pod wpływem wieloletniego użytkowania łąkowego. Wiad. IMUZ 17(3): 139-152.
• PIOŚ 1996. Stan czystości rzek, jezior i Bałtyku na podstawie wyników badań wykonywanych w ramach monitoringu środowiska w latach 1994-1995. Biblioteka Monit. Środ.
• PIOŚ 1997. Stan czystości rzek, jezior i Bałtyku na podstawie wyników badań wykonywanych w ramach monitoringu środowiska w latach 1995-1996. Biblioteka Monit. Środ.
• POKOJSKA U., DOPIERAŁA W. 2000. Dynamika składu chemicznego wody z wybranych studni w gminie Kościelec, w: Stan i antropogeniczne zmiany jakości wód w Polsce. Pod red. J. Burcharda. Wyd. Uniwersytetu Łódzkiego Łódź 2000: 239-247.
• ROMAN M. 1995. Ochrona wód przez zanieczyszczeniami obszarowymi pochodzenia rolniczego, w: Zanieczyszczenia obszarowe pochodzące z rolnictwa i możliwości ich ograniczenia. Michna W. (red.) Biuro Programu UNEP/WHO, MOŚZNiL: 8-22.
• ROZPORZĄDZENIE Ministra Zdrowia w sprawie warunków, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze. Dz. U. nr 82, poz. 937.
• SAPEK A., PIETRZAK S. 2000. Potassium and phosphorus Farm-gate balance in livestock farms as basis for fertilizer recomendation, w: Potassin/n and phosphorus: fertilizcition effect on soil and crops. Proceedings of the Regional IPI Workshop. October 23-24, 2000. Dotnuva-Akademija: 56-60.
• SAPEK В., KALIŃSKA D., SAPEK A., PIETRZAK S. 1997. Ocena stanu zagrożenia zanieczyszczenia wody potasem ze źródeł rolniczych na podstawie wybranych danych produkcyjnych. Mat. konf. nauk. „Ochrona i wykorzystanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej Polski", Puławy 30 VI 1997. Sesja I i II: 261-268.
• SAPEK В., SAPEK A. 1998. Monitoring jakości wody gruntowej w zagrodzie wiejskiej i jej otoczeniu. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 458: 495-504.
• SAPEK B. 2000. Potassium and phosphoms balance in a long-term grassland experiment, w: Potassium and phosphorus: fertilization effect on soil and crops. Proceedings of the Regional IPI Workshop. October 23-24, 2000. Dotnuva-Akademija: 61-68.
• SAPEK В., KALIŃSKA D. 2000. Wpływ zróżnicowanego odczynu gleby i dawki azotu na bilans azotu, fosforu i potasu w długoletnich doświadczeniach łąkowych. Wiad. IMUZ XXI(1): 31-50.
• SZPONAR L., PAWLIK-DOBROWOLSKI J., DOMAGAŁA R, TWARDY S., TRACZYK I. 1996. Bilans azotu, foforu i potasu w rolnictwie polskim. Prace Instytutu Żywności i Żywienia 80: 5-102.