Winter avifauna of urban parks and cemeteries in Lublin [SE Poland]

• Autorzy: Biadun W

Warianty tytułu

PL

Awifauna zimowa parkow i cmentarzy Lublina

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Bird communities of 10 parks and cemeteries in Lublin (SE Poland) were studied in the winter seasons of the years 1988/89 to 1990/91. Each season, nine census visits were made to the study areas in the period November-February. A total of 44 species were recorded (of which 10-32 occurred in particular areas). Dominant were 11 species, which accounted for 77-93% of the populations studied. Commonest in all areas, and in all years, were Corpus frugüegus and Pants major. Densities of birds ranged from 36-62 individuals/10 ha (in peripheral areas) to 619 during one census visit to a small cemetery in the central part of the City. Permanent changes in the sizes of wintering populations were not noted in the course of the different seasons. In successive years, the species compositions and dominance structures in particular areas were either identical, or distinctly similar. In comparison to that of other towns and cities, the winter avifauna of Lublin is rich, and particularly notable for the significant representation of Picidae and Strigidae.

PL

Praca przedstawia wyniki liczeń awifauny zimowej w latach 1988/89-1990/91 na 10 cmentarzach i parkach Lublina. Rozmieszczenie i charakterystykę badanych powierzchni przedstawiono w poprzedniej pracy (Biaduń 1994). Liczenia (po 9 w każdym sezonie) prowadzono w ciągu 1-3 zim od III dekady listopada do końca lutego, zawsze w godzinach przedpołudniowych. W ciągu godziny liczono ptaki na obszarze 8-20 (średnio 13) ha. W pierwszych rejestracjach na poszczególnych powierzchniach wykrywano 50% (25-62%) ilości gatunków stwierdzanych na nich w ciągu zimy. Po trzecim liczeniu wartość ta wzrastała do 75% (53-83%), a po piątym - do 85% (63-96%). W 17 przypadkach (tereny/lata) liczba gatunków wzrastała aż do ostatniego liczenia (ryc. 1). Na uzyskanym materiale przeprowadzono weryfikację stosowanej przez Luniaka (1981) w parkach Warszawy metody 2-3-krotnego liczenia w trakcie sezonu. Symulowano dwa warianty: liczenie 3-krotne w oparciu o wyniki uzyskane w liczeniach przeprowadzonych w połowie grudnia, połowie stycznia i połowie lutego oraz liczenie 2-krotne oparte na wynikach z liczeń w końcu grudnia i końcu stycznia. Tak otrzymane wartości porównano z danymi uzyskanymi w trakcie wszystkich liczeń. W wariancie pierwszym średnia wykrywalność gatunków wyniosła 75% (60-87%), w drugim - zaledwie 64% (42-83%). Obliczenia wykazały, że wyniki 2-3 liczeń nie mogą być uznane za reprezentatywne dla obrazu zimowej awifauny zieleni miejskiej. Skład awifauny przedstawiono w tabelach 1-4. Wartości liczbowe zagęszczenia podano jedynie dla gatunków, które stwierdzano co najmniej 3-krotnie w badanym okresie i stanowiły przynajmniej 0.1% ogólnej liczebności. Uznano je za gatunki stałe dla danej powierzchni. Porównania składu gatunkowego i dominacji ilościowej wykonywano stosując wskaźniki Sorensena i Renkonena w wersji zastosowanej przez Głowacińskiego (1975). Stwierdzono ogółem 44 gatunki, na poszczególnych terenach - od 10 do 32 gatunków. Najwyższe zagęszczenie stwierdzono na terenach najmniejszych (CK i PB - odpowiednio: 619 i 331 osobn./10ha/1 liczenie. Przekraczało ono kilka-kilkanaście razy wartości odnotowane na powierzchniach peryferyjnych (36-62 osobn./10 ha). 11 spośród stwierdzonych gatunków znalazło się co najmniej raz w grupie dominantów stanowiących łącznie 77.0-93.4% zimujących zgrupowań. Zdecydowanie najliczniejszym gatunkiem okazał się Corvus frugilegus, którego zagęszczenie osiągało wartości ponad 450 osobn./10ha (tab.5). Do najczęstszych gatunków należały także Parus major, P. caeruleus, Pica pica i Pyrrhula pyrrhula. W trakcie sezonu nie stwierdzano w zasadzie trwałych zmian liczebności zimujących populacji. W poszczególnych latach stwierdzono 35 (1988/89), 38 (1989/90) i 41 (1990/91) gatunków. 31 gatunków obserwowano przez wszystkie sezony. Wskaźniki QS i RE obliczone dla tych samych powierzchni w poszczególnych latach wykazały w przeważającej większości identyczność porównywanych populacji. Awifauna zimowa parków i cmentarzy Lublina wykazuje wyraźne podobieństwo (QS: 71,8-81,4%) w porównaniu do podobnych środowisk innych miast, wyróżnia się jednak bogactwem gatunków. Charakterystycznymi gatunkami dla Lublina okazały się dzięcioły (m.in. Dendrocopos syriacus i D. medias) oraz sowy (Asio otus, Strix aluco). Ilość gatunków na poszczególnych powierzchniach była stosunkowo wysoka. Wartości stwierdzone na niektórych terenach (PL, CL, CU) wyraźnie przekraczały najwyższe notowane dotychczas dla porównywalnych środowisk. Zagęszczenie stwierdzone na poszczególnych powierzchniach było bardzo zróżnicowane i zależało od wielkości oraz położenia terenu. Otrzymane wyniki są typowe dla uzyskiwanych w innych badaniach tego typu środowisk.

Słowa kluczowe

PL

parki miejskie; ptaki; awifauna; cmentarze; Lublin; liczebnosc populacji; sklad gatunkowy; zimowanie zwierzat

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Ornithologica
• Rocznik: 1994
• Tom: 29
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.15-27, rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Biadun W

• Akademia Medyczna, Staszica 4, 20-081 Lublin

Bibliografia

• Biaduń W. 1994. The breeding avifauna of the parks and cemeteries of Lublin (SE Poland). Acta orn. 29.
• Böhmer A. 1973. Zur Überwinterung der Saatkrähe Corvus frugilegus bei Basel. Orn. Beob., 70: 103-112.
• Brewer R. 1978. A comparison of three methods of estimating winter birds populations. J. Field Ornithol., 49: 252-261.
• Ciosek H., Tomiałojć L. 1982. [Syrian Woodpecker breeding in Poland]. Prz. Zool., 26: 101-109.
• Creutz G. 1979. Winterliche Ansammlung von Waldohreulen (Asia otus). Abh. Ber. Naturkundesmus. Görlitz, 53: 27-29.
• Dannenburg F. 1977. Fehler bei der quantitativen Ermittlung von Vogelartengemeinschaften durch Wochenend -und Eizelbege- hungen (am Beispiel des Münchner Olympiaparks). Verh. orn. Ges. Bayern, 23: 19-59.
• Głowaciński Z. 1975. [Birds of the Niepołomice Forest (A faunisticecological study)]. Acta zool. Cracov., 20: 1-87.
• Górska E., Górski W. 1980. [Birds wintering in Poznań], Acta orn., 17: 271-295.
• Górski W. 1981. [Species composition, number and biomass of the birds community of town Słupsk and its surroundings in the different phenological periods of the year]. Słupskie Pr. mat. Przyr., 2: 199-235.
• Grossu A., Radu D. 1970. Observations ecologiques concemant les oiseaux de Bucarest en hiver. Comun, zool., 267-271.
• Grüll A. 1981. Das räumliche Aktivitätsmuster der Saatkrähe (Corvus frugilegus) im Laufe des Winters in Wien und Umgebung. Egretta, 24: 39-63.
• Herzig L., Konig J. 1980. Beobachtungen an einer Waldohreulen (Asio otus) Geselischaft im Fuldaer Stadtgebiet während der Wintermonate 1978/79 nebst Ergebnissen von Gewöllananalysen. Beitr. Naturk. Osthessen, 16: 127-132.
• Hudec K. 1976. Der Vogelbestand in der Städtischen Umwelt von Brno (CSSR) und Seine Veranderungen. Acta Sc. Na. Brno, 10: 1-54.
• Luniak M. 1981. The birds of the park habitats in Warsaw. Acta orn., 18: 335-374.
• Luniak M. 1983. The avifauna of urban green areas in Poland and possibilities of managing it. Acta orn., 19: 3-61.
• Newton I. (ed.). 1968. Bullfinch and fruit buds. Probl. Birds as Pests, London-New York: 199-209.
• Oelke H. 1977. Bisher angewandte Methoden der Wintervogelbestand saufnahmen, ein Überblick. Vogelwelt, 98: 66-75.
• Okulewicz J. 1971. [Birds of Olsztyn and its vicinity]. Acta orn., 13: 127-171.
• Riabinin S., Olearnik M. 1985. [From observations on bioecology of birds of Lublin during winter season]. Ann. UMCS, Sect. C., 40: 133-143.
• Rollfinke B. F., Yahner R. H. 1990. Effects of time of day and season on winter bird counts. Condor, 92: 215-219.
• Sasvari L. 1981. Birds communities in the parks and squares of Budapest. Opuse, zool., 17-18: 121-143.
• Summers D. D. B. 1982. The survival of bullfinches on cultivated fruit buds. J. Appl. Ecol., 19: 813-819.
• Strawiński S. 1963. [The birds of the town of Toruń]. Acta orn., 7: 115-156.
• Szczepanowski R. 1984. Zimowanie ptaków w parkach Warszawy (próba analizy). M. Sc. thesis, Warsaw Univ.
• Tomiałojć L. 1977. [Birds census work in Poland-a progress raport. Prz. Zool., 21: 244-252.