Konkurencyjnosc regionow w Polsce z punktu widzenia produkcji rolniczej

• Autorzy: Anusz S
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Konkurencyjność to pojęcie robiące w Polsce od kilku lat karierę. Konieczność zajmowania się konkurencyjnością w wielu aspektach życia społeczno-gospodarczego narodziła się z chwilą nasilającej się rywalizacji o rynki zbytu wszelkiego rodzaju dóbr oraz z momentem uświadomienia przez klasę polityczną, że na całym świecie powodzeniu w tej rywalizacji pomagają swoim obywatelom rozbudowane struktury administracji państw, czy ich związków, jak chociażby unia państw europejskich. Konkurencyjność ma zatem dwa wymiary. Wymiar ekonomiczny - zależny od poziomu rozwoju gospodarczego państwa możliwości produkcyjnych i efektywności produkcji poszczególnych podmiotów gospodarczych, z której są rozliczane przez rynek lokalny i globalny. Drugi wymiar - polityczny - związany z poziomem ingerencji państw w produkcję w kraju oraz ze stosowanymi regulacjami w wymianie międzynarodowej. W artykule skoncentrowano się na rozważaniu szans konkurencyjności polskiego rolnictwa w regionach w kontekście integracji z UE, a zatem w sytuacji, gdy Polska znajduje się na etapie kandydowania. Mamy więc do czynienia z sytuacją, w której o powodzeniu na rynku żywności decydują faktyczne koszty jednostkowe produkcji przekładające się na cenową ofertę zbytu płodów rolnych i ich przetworów, oraz prawne uwarunkowania w obrocie żywnością z zagranicą. Stąd w artykule zajmujemy się najważniejszymi składowymi elementami kosztów produkcji w Polsce i ich przestrzennym zróżnicowaniem. Do podstawowych składników kosztów produkcji zaliczmy w tym przypadku koszt użycia ziemi, koszty zaangażowania kapitału i koszty pracy ludzi. Porównanie poszczególnych składowych sugeruje, że koszty bazowe produkcji rolniczej w Polsce są niższe i zróżnicowane przestrzennie. Jak wynika z dokonanej analizy czynników konkurencyjności kosztowej, najkorzystniejsze warunki kosztowe dla uzyskiwania przewag konkurencyjnych w rolnictwie mają województwa: warmińsko-mazurskie, zachodniopomorskie, lubuskie i wielkopolskie. Najmniej korzystny układ cech mają województwa: podlaskie, podkarpackie, świętokrzyskie, małopolskie i śląskie. Pozostałe jednostki znajdują się pośrodku skali. Z przeprowadzonego wywodu wynika, że gdyby tylko czynnik kosztowy decydował o szansach konkurencyjnych rolnictwa, to dzisiejsza sytuacja w rolnictwie i na wsi byłaby znacznie lepsza, a tak nie jest. Nie jest tak, ponieważ możliwości sprzedaży są ograniczone. Można za to obwiniać samych rolników, ponieważ nie zbudowali własnej infrastruktury logistycznej i nie wypracowali skutecznego lobbingu na rzecz własnych racji oraz działają w sposób niezorganizowany. Można też upatrywać przyczyn po stronie protekcyjnej polityki państw Unii, która jest obecnie naszym podstawowym partnerem gospodarczym. Należy jednak mieć nadzieję, że współczesne szanse konkurencyjne polskiego rolnictwa nie zanikną z chwilą integracji z Unią i dopiero wtedy można będzie je zdyskontować. Biorąc pod uwagę istniejące uwarunkowania i zróżnicowania przestrzenne występowania przewag konkurencyjnych rolnictwa w poszczególnych regionach, można już dzisiaj zakładać, które z nich odniosą większe korzyści z procesu integracji.

EN

The notion of competitiveness has been making a career for several years in Poland. Necessity to be dealt with the competitiveness in many aspects of social-economic life was born in a moment of intensifying rivalry of markets for a commodity of all kinds of goods and with a moment of consciousness by the political class that all over the world to the success in this rivalry is to rebuilt structures of state administration or their unions, help to their citizens, as the union of European countries. Competitiveness then has got the two dimensions. The economic dimension depends on the level of economic development in thecountry, production abilities and production effectiveness of particular economic subjects from which they are calculated by the local and global market. The second political dimension dealt with the level of states integration in the production in the country and with applied regulations in the international exchange. In the article we were focused on the consideration of chances of the Polish agriculture in regions in the context of integration with the European Union and therefore in the situation when Poland is on the stage of candidature. Then we consider the situation when in fact the unit costs of production transferred into the marketing price offer of agricultural production and their processed products and legal pre-conditions in the food turnover abroad decide about a success on the food market. Hence, in the article we are busy with the most important ingredient elements of production costs in Poland and their spatial differentiation. To the basic components of production costs we include in this case the cost of landuse, costs of capital engagement and expenditures of human labour. The comparison of particular ingredients suggest that the basic costs of agricultural production in Poland are lower and spatially differentiated. As it results from the made analysis of cost competitiveness factors, most favourable cost conditions to get competitive superiority in agriculture have got the voivodeships: Warmińsko-Mazurskie, Zachodniopomorskie, Lubuskie and Wielkopolskie. The voivodeships: Podlaskie, Podkarpackie, Świętokrzyskie, Małopolskie and Śląskie have got the least efficient layout of features. The remaining units are in the centre of the scale. From the made reasoning it results that if only the cost factor decided about the competitive chances of agriculture, today situation in agriculture and in villages would be much better and it is not so. It is not so, because the possibilities of selling are limited. We can charge the farmers themselves since they did not build their own logistic structure and they did not work out the effective lobbing on behalf of their own relations and they work in the not organized way. We can also see the reasons on the protective politics of the Union countries which is nowadays our basic economic partner. We ought to have a hope that the contemporary competitive chances of Polish agriculture will not disappear with a while of integration with the Union and only then we will be able to contest them. Taking into account the existing pre-conditions and spatial differentiations of competitive superiority in agriculture in particular regions, we can assume just today which of them will succeed more profits from the process of integration.

Słowa kluczowe

PL

Unia Europejska; konkurencyjnosc; zywnosc; wojewodztwa; Polska; produkcja rolna

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 2001
• Tom: 25
• Numer: 1
• Opis fizyczny: s.113-123,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Anusz S

• Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej, 02-078 Warszawa, ul. Krzywickiego 9

Bibliografia

• Anusz S. 1994 Zagadnienia planowania obszarów wiejskich. Człowiek i Środowisko, z. 3. IGPiK
• Anusz S. 1994 O rolnictwie przed restrukturyzacją. Człowiek i Środowisko, z. 1. IGPiK
• Hopfer A. 1999 Stan obecny i przesłanki zmian w europejskiej polityce rolnej. Zeszyt 188, Biuletyn KPZK PAN
• Informacja GUS o sytuacji społeczno-gospodarczej województw. Warszawa, marzec 2000 r.
• Klamut M. (red. pracy zbiorowej) 1999 Konkurencyjność regionów. AE Wrocław
• Majewski E„ Dalton G. (red. pracy zbiorowej) 2000 Strategiczne opcje dla polskiego sektora agrobiznesu w świetle analiz ekonomicznych. SGGW i FAPA
• Michna W. (red. pracy zbiorowej) 1997 Program działań zmierzających do zwiększenia konkurencyjności polskiego rolnictwa w przypadku integracji z unią europejską. IER i GŻ
• Poczta W. 1992 Rolnictwo polskie w aspekcie integracji ze wspólnotami europejskimi. AR w Poznaniu
• Sprawozdanie z działalności Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w 1999 r. Warszawa, kwiecień 2000 r.
• Stańko S., Anusz S. 1995 Przestrzeń rolnicza i polityka gospodarcza dla wsi. Człowiek i Środowisko, z. 3-4. IGPiK