EN
The aim of the study was to estimate some of the microelements (Cu, Zn, Mn, Pb and Cd) in the form available to plants and extracted from the soils of the Bellsund seaboard with DTPA-TEA and to estimate the level of connection between these metals and the soil properties. The study of the microelements was conducted during the polar expeditions of the Institute of Earth Sciences (UMCS, Lublin) to Spitsbergen in the years 1987-2002. The research embraced Gelic Leptosols, Gelic Regosols, Gelic Gleysols, Gelic Cambisols, Gelic Histosols soils occurring in the major physio-graphic units (Dunderdalen, Logne, Dyrstaddalen, Työrndalen, Blomlidalen, Lyellstranda, Calypso-stranda, Tomtoden, Chamberlindalen) of the Bellsund area. The research enables us to draw some general conclusions: (i) the contents of the analysed heavy metals (Cu, Zn, Mn, Pb, Cd) as well as the properties of Bellsund soils are diversified; (ii) statistical analysis shows a negative correlation between the Pb and Cu content with the content of sand ɸ 1-0.1 mm fraction, positive correlation of the Cd and Mn contents with the fine fraction, and of the Pb and Zn contents with organic carbon; (iii) the tested soils are not contaminated with any DTPA-TEA extractable microelemets.
PL
Celem badań było oznaczenie niektórych mikroskładników (Cu, Zn, Mn, Pb i Cd) w formie dostępnej dla roślin, ekstrahowanej z gleb pobrzeża Bellsundu przy pomocy DTPA-TEA oraz stwierdzenie stopnia powiązania tych metali z podstawowymi właściwościami glebowymi. Badania zawartości pierwiastków śladowych przeprowadzono w latach 1987-2002, w ramach ekspedycji naukowych Instytutu Nauk o Ziemi UMCS na Spitsbergenie. Objęto nimi ważniejsze gleby Gelic Leptosols, Gelic Regosols, Gelic Gleysols, Gelic Cambisols, Gelic Histosols występujące w głównych jednostkach fizjograficznych Dunderdalen, Logne, Dyrstaddalen, Työrndalen, Blomlidalen, Lyellstranda, Calypsostranda, Tomtoden, Chamberlindalen Pobrzeża Bellsundu. Przeprowadzone badania pozwalają na następujące uogólnienia: (i) zawartość analizowanych metali ciężkich (Cu, Zn, Mn, Pb, Cd) podobnie jak i kształtowanie się podstawowych właściwości gleb Pobrzeża Bellsundu jest bardzo silnie zróżnicowane; (ii) analiza statystyczna wskazuje na ujemną korelację między zawartością Pb i Cu z zawartością frakcji piasku, dodatnią Cu i Mn z frakcją spławialną oraz Pb i Zn z węglem organicznym; (iii) badane gleby nie wykazują zanieczyszczenia pierwiastkami śladowymi ekstrahowanymi DTPA-TEA.