EN
Septoria leaf blotch caused by Septoria tritici, is one of the most important diseases of wheat worldwide including Iran. To determine yield reduction caused by this disease in Golestan province, field experiments were carried out in randomized complete block design with four replications and five wheat cvs. Tajan, Zagros, Shiroodi, Koohdasht, Shanghai and two lines N-80-6 and N-80-19 at Gorgan Research Station. Artificial inoculation was performed using spore suspension at three growth stages (Zadoks scale) including tillering (GS 37), stem elongation (GS 45) and flag leaf opening (GS 53). Control plots were sprayed with water. In this study, the 1 000 kernel weight (TKW), grain yield and area under disease progress curve (AUDPC) during growth season were measured. Statistical analysis showed that the levels of yield reduction was different in various studied wheat cultivars and lines and was reduced by 30 to 50%. The highest losses were observed for cvs. Zagros and Tajan with 48.86% and 47.41% of grain yield reduction, respectively. There was a positive correlation between grain yield reduction and AUDPC. The results of crop loss modelling using integral and multiple point regression models showed that the integral model (L = 1230.91+1.37AUDPC) in which AUDPC and crop loss percentages were independent and dependent variables, respectively, could explain more than 95% of AUDPC variations in relation to crop loss in all cultivars in two years. In the study of integral model for each cultivar, cv. Shiroodi showed the highest fitness. In multiple point models, disease severity at various dates was considered as independent variables and crop loss percentage as dependent variable. This model with the highest coefficient of determination had the best fitness for crop loss estimation. Besides, the results showed that the disease severity at GS37, GS53 and GS91 stages (Zadok's scale) was more important for crop loss prediction than that in other phenological stages.
PL
Septorioza paskowana liści pszenicy wywoływana przez grzyb Septoria tritici jest jedną z najważniejszych chorób występujących w uprawie pszenicy na świecie, a także w Iranie. W celu określenia straty plonu powodowanej występowaniem tej choroby przeprowadzono doświadczenia polowe w prowincji Golestan. Doświadczenia założono metodą bloków losowanych w czterech powtórzeniach z udziałem pięciu odmian pszenicy: Tajan, Zagros, Shiroodi, Koohdast, Shanghai oraz dwóch rodów hodowlanych N-80-6 i N-80-19 w Stacji Doświadczalnej Gorgan. Rośliny pszenicy zakażano sztucznie przy użyciu zawiesiny zarodników. Inokulację roślin przeprowadzono w trzech stadiach rozwojowych (wg skali Zadoks'a): krzewienie (GS 37), wydłużanie źdźbła (GS 45), otwieranie się pochwy liścia flagowego (GS 53). Poletka kontrolne spryskiwano wodą. Wzięto pod uwagę masę tysiąca ziaren, plon ziarna oraz powierzchnię pod krzywą postępu choroby (AUDPC) w czasie sezonu wegetacyjnego. Wyniki analizy statystycznej wykazały, że wielkości strat plonu różniły się dla badanych odmian i rodów pszenicy i wahały się w granicach od 30 do 50%. Najwyższe straty plonu wystąpiły u odmian Zagros i Tajan i wynosiły odpowiednio 48,86% i 47,41%. Stwierdzono dodatnią korelację pomiędzy stratą plonu ziarna a powierzchnią pod krzywą postępu choroby. Wyniki analizy dotyczącej przewidywania strat plonu ziarna przy zastosowaniu modelu integralnej wielopunktowej regresji wykazały, że integralny model (L = 1230.91+1.37 AUDPC), gdzie wielkości powierzchni pod krzywą postępu choroby i procentowe straty plonu stanowiły odpowiednio niezależne i zależne zmienne, proponowany model był przydatny do interpretacji powyżej 95% zmienności AUDPC w odniesieniu do strat plonu u wszystkich odmian. Spośród wszystkich odmian, odmiana Shiroodi okazała się najbardziej przydatna do badań nad integralnym modelem. Prowadząc analizy przy użyciu modelu integralnej wielopunktowej regresji brano pod uwagę nasilenie choroby w różnych okresach jako niezależną zmienną oraz procentowe straty plonu jako zależną zmienną. Proponowany model o najwyższym współczynniku determinacji okazał się najbardziej przydatny do oszacowania strat plonu ziarna. Ponadto, wyniki prezentowanych badań wykazały, że oceny nasilenia choroby prowadzone w stadiach wzrostu GS 37, GS 53 i G S91 (wg Zadoks'a) były najbardziej przydatne przy przewidywaniu strat plonu ziarna pszenicy.