Zywnosc modyfikowana genetycznie - nowy rodzaj zywnosci funkcjonalnej

• Autorzy: Fornal J , Zdunczyk Z.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W poszukiwaniu efektywnych źródeł żywności funkcjonalnej nie sposób pominąć żywności określanej mianem genetycznie modyfikowanej (GMF), otrzymanej z genetycznie modyfikowanych surowców. Wykorzystanie nowych technik inżynierii genetycznej wydaje się być najszybszą drogą do pozyskania żywności w pożądany sposób kształtującej wartość odżywczą i jakość zdrowotną diet. W produkcji żywności pochodzenia roślinnego przykładem pozytywnych rozwiązań jest eliminacja glutenu z ziarna pszenicy (ważna w przypadku osób z nietolerancją tego białka), modyfikacja zawartości aminokwasów ograniczających, redukcja solaniny w ziemniakach i wzrost zawartości karotenoidów. Podejmuje się również próby wykorzystania zwierząt jako swoistych bioreaktorów umożliwiających uzyskanie żywności funkcjonalnej, np. mleka o zmniejszonej alergenności (wskutek obniżenia zawartości (β-laktoglobuliny) lub mleka zawierającego transgeniczne globuliny przeznaczonego dla pacjentów skazanych na częste i wysokie dawki antybiotyków.

EN

While searching for effective sources of functional food, also genetically modified food (GMF) must be taken into account. Employing new techniques of genetic engineering seems to be the fastest way for obtaining food which forms desirable nutritious value and wholesomeness of diets. Regarding that, the future function of genetically modified food as a specific type of functional food was presented. In the production of food of plant origin a positive example of such a solution is the reduction of the gluten content from wheat grain (important especially for people with intolerance of that kind of protein), modification of the essential amino acids content in cereals and soybean, reduction of alkaloids in potatoes, enhancing the carotenoids content. Recently, special attention has been paid to the possibilities created by genetic modification in using animals as bioreactors and thus obtaining a special kind of functional food, e.g. milk of reduced allergenic properties received by lowering the β-lactoblobulin content or milk rich in transgenic globulin designed for special groups of patients taking frequent and high amounts of antibiotics. The consequences of genetic modification are taken into account not only by the scientists from the fields of genetic engineering, biotechnology and food technology, but also by public opinion. The presented article discussed potential risk of transgenesis in animals and plants.

Słowa kluczowe

PL

weglowodany; bialko; zywnosc funkcjonalna; tluszcze; dieta; inzynieria genetyczna; modyfikacja zywnosci; zywnosc transgeniczna; wartosc odzywcza; wartosc zdrowotna; modyfikacja genetyczna

EN

carbohydrate; protein; functional food; fat; diet; genetic engineering; food modification; transgenic food; nutritional value; health value; genetic modification

• Wydawca: -
• Czasopismo: Żywność Nauka Technologia Jakość. Suplement
• Rocznik: 1999
• Tom: 06
• Numer: 4
• Opis fizyczny: s.53-62,bibliogr.

Twórcy

autor

Fornal J

• Instytut Rozrodu Zwierzat i Badan Zywnosci PAN, ul.Tuwima 10, 10-747 Olsztyn

autor

Zdunczyk Z.

Bibliografia

• [1] Bardowski J.: Zastosowanie inżynierii genetycznej bakterii mlekowych i jej znaczenie w produkcji żywności, XXIX Sesja Naukowa KTiChŻ PAN, Olsztyn, 1998, 51 - 54.
• [2] Bartoszewski G., Malepszy S., Niemirowicz-Szczytt K.: Porównanie efektywności transformacji trzech genotypów pomidora (Lycopersicon esculentum Mili) za pomocą Agrobacterium tumefaciens i wstępna charakterystyka transgenicznych roślin, Biotechnologia, 4, 1997, 62 - 70.
• [3] Bartoszewski G., Niemirowicz-Szczytt K.: Transformacja pomidora za pomocą Agrobacterium tumefaciens, Biotechnologia, 1, (40), 1998, 43 - 61.
• [4] Bruzzone C. M., Asp E. H.: The cereal science and disease etiology of gluten-sensitive enteropathy, Cer. Foods World, 44, (2), 1999, 109 - 114.
• [5] Butler D., Reichhardt T., Abbot A., Dickson D., Saegusa A.: Long-term effect of GM crops serves up food for thought, Nature, 398, 1999, 651 - 653.
• [6] Engel K. H., Blaas W. K., Gabriel B., Beckman M.: Modem biotechnology in plant breeding: Analysis of glycoalkaloids in transgenic potatoes, in: Biotechnology for improved foods and flavors, eds. G. R. Takeoka, R. Teranishi, P. J. Williams, A. Kobayashi, ACS Washington, DC, 1996, 249 - 260.
• [7] Franck-Oberaspach S. L., Keller B.: Consequences of classical and biotechnological resistance breeding for food toxicoloy and alergenicity, Plant Breeding, 116, 1997, 1 - 17.
• [8] Grajek W., Twardowska A.: Poprawa cech użytkowych roślin na drodze genetycznej i perspektywy wprowadzenia na rynek żywności transgenicznej, XXIX Sesja Naukowa KtiChŻ PAN, Olsztyn, 1998, 47 - 49.
• [9] Grzybowski G.: Perspektywy i celowość zastosowania transgenezy w produkcji zwierząt. Prace i materiały zootechniczne, Zesz. Specj., 9, 1998, 7 - 48.
• [10] John D. C. A., Watson R., Kid A. J., Scott A. R., Kadler K. E., Bulled N. J.: Expression of an engineered form of recombinant procollagen in mouse milk, Nature Biotechnol., 1999, 385 - 389.
• [11] Jost B., Vilotte J. L., Duluc I., Rodeau J. L., Freund J. N.: Production of low-lactose milk by ectopic expression of intestinal lactase in the mouse mammary gland, Nature Biotechnol., 17, 1999, 160 - 164.
• [12] Kapusta J., Płucienniczak A., Legocki A.: Żywność transgeniczna w świetle ostatnich badań szczepionek jadalnych, otrzymywanych na drodze włączania genów wirusów i bakterii do genomów roślin, XXIX Sesja Naukowa KTiChŻ PAN, Olsztyn, 1998, 46.
• [13] Laskowska M. D.: Znakowanie produktów spożywczych pochodzących z transgenicznych roślin, Biotechnologia, 3, (38), 1997, 11 - 15.
• [14] Malepszy S.: Rośliny transgeniczne w sferze /gospodarki żywnościowej, XXIX Sesja Naukowa KTiChŻ PAN, Olsztyn, 1998, 43 - 46.
• [15] Malepszy S.: Zadziwiający postęp w metodyce transformacji roślin, Biotechnologia, 4, (39), 1997, 15 - 19.
• [16] Malepszy S.: Rośliny transgeniczne w uprawie polowej i hodowli roślin, Kosmos, 44, (3 - 4), 1995, 737 - 746.
• [17] Mifflin B., Napier J., Shewry P.: Improving plan product quality, Nature Biotechnology, 17, 1999, BV13 - BV14.
• [18] Molving L., Tabe L. M., Eggum B. O., More A. E., Craig S., Spencer D., Higgins T. J. V.: Enhanced methionine levels and increased value of seeds of transgenic lupinus (Lupinus angustifolius L) expressing a sunflower seed albuminę gene, Proc. Nat. Acad. Sci USA, 94, 1997, 8393 - 83 - 98.
• [19] Muntz K., Christov V., Saalbach G., Saalbach I., Wadell D., Pickardt T., Schieder O., Wustenhagen T.: Genetic engineering for high methionine grain legumes, Nahrung, 42, (3 - 4), 1998, 125 - 127.
• [20] Pałucha A., Chrzanowska M., Zagórski W., Hulanicka D.: Otrzymanie transgenicznego ziemniaka odpornego na infekcje wirusem liściozwoju ziemniaka, Biotechnologia, 4, (39), 1997, 38 - 47.
• [21] Praca zbiorowa, red. Twardowski T.: Rozwój Biotechnologii; Projekt rozwiązań prawnych dotyczących stosowania genetycznie modyfikowanych organizmów, 1997.
• [22] Riaz M. N.: Soybeans as functional foods, Cer.Foods World, 44, (2), 1999, 88 - 92.
• [23] Salamini F.: North-South innovation transfer, Nature Biotechnology, 17, 1999, BV11 - BV12.
• [24] Stauffer J. E.: Nutraceuticals, Cer. Foods World, 1999, 115 - 117.
• [25] Straub J. A., Hertel Ch., Hammes W. P.: Limits of a PCR based detection method for genetically modified soya beans in wheat bread production, Z. Lebens. Unters. Forsch., 208, 1999, 77 - 82.
• [26] Szwacka M., Burza W., Pałucha A., Malepszy S.: Transformacja u ogórka Cucumis sativus L, Biotechnologia, 4, (39), 1997, 21 - 26.
• [27] Twardowski T.: Perspektywy i uwarunkowania agrobiotechnologii 2000, XXIX Sesja Naukowa KTiChŻ PAN, Olsztyn, 1998, 43.
• [28] Wal J. M.: Evaluation of the safety of foods derived from genetically modified organisms, Rev. Fr. d Alergol. et d Immunol. Cliniqe, 37, (3), 1997, 326 - 333.
• [29] Whitelaw B.: Toward designer milk, Nature Biotechnol., 17, 1999, 135 - 136.
• [30] Zwierzchowski L., Rosochacki S. J.: Zwierzęta transgeniczne: Czy "transgeniczne" mięso i mleko pojawi się na naszych stołach?, XXIX Sesji Naukowej KTiChŻ PAN, Olsztyn, 1998, 49 - 50.