Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju

• Autorzy: Wysocka E
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W 1999 r. na zlecenie Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast w Instytucie Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej opracowany został „Raport o stanie zagospodarowania przestrzennego kraju" (etap I). Raport składa się z pięciu rozdziałów merytorycznych dotyczących: - ogólnej charakterystyki przestrzennego zagospodarowania kraju z uwzględnieniem przestrzennych aspektów integracji europejskiej, - zróżnicowania potencjału społecznego i gospodarczego województw, - podstawowych elementów krajowej sieci osadniczej z wyodrębnieniem obszarów metropolitarnych oraz dziedzictwa kulturowego, - rozmieszczenia punktowych i liniowych obiektów międzynarodowej i krajowej infrastruktury transportowej i technicznej, - stanu środowiska przyrodniczego oraz strategicznych zasobów wodnych i obiektów gospodarki wodnej. Za podstawowe problemy uznano następujące zjawiska: - zagrożenie środowiska przyrodniczego mierzone udziałem gmin o dużej skali zagrożenia środowiska przyrodniczego (powyżej 20% ogólnej liczby gminy); ten poziom zagrożenia występuje w pięciu województwach, tj. dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, łódzkim i śląskim, - deficyt wód i erozja gleb ma miejsce w pięciu województwach: kujawsko-pomorskim, lubelskim, łódzkim, świętokrzyskim i wielkopolskim oraz degradacja lasów obejmująca powyżej 60% ogólnej ich powierzchni; ten stopień zagrożenia występuje w pięciu województwach, tj. dolnośląskim, łódzkim, mazowieckim, śląskim i wielkopolskim; - zagrożenie depopulacją i ujemne saldo migracji. Zjawiskiem depopulacji zagrożonych jest siedem województw: -w dwóch województwach, tj. łódzkim i śląskim, oba te wskaźniki są ujemne, -w woj. mazowieckim notuje się ujemny przyrost naturalny przy minimalnym dodatnim saldzie migracji, -w województwach: opolskim, świętokrzyskim, dolnośląskim i lubelskim występuje ujemne saldo migracji przy stosunkowo niewielkim przyroście naturalnym; - wysoki stopień bezrobocia (powyżej 15%) występuje w czterech województwach, tj. kujawsko-pomorskim, lubuskim, warmińsko-mazurskim i zachodnio-pomorskim i recesja gospodarcza mierzona szczególnie niskim poziomem PKB na osobę (od 7,3 do 7,5 tys. zł) w czterech województwach: lubelskim, podkarpackim, podlaskim i świętokrzyskim; - zacofane obszary wiejskie charakteryzujące się przede wszystkim niską towarowością produkcji rolnej występują w sześciu województwach: łódzkim, mazowieckim, podkarpackim, podlaskim, śląskim i świętokrzyskim oraz słaba dostępność komunikacyjna w czterech: lubelskim, podlaskim, świętokrzyskim i warmińsko-mazurskim, - niedorozwój wyposażenia w kanalizację i sieć gazową występuje w pięciu województwach: lubelskim, łódzkim, opolskim, podlaskim i świętokrzyskim, - konflikty w zagospodarowaniu przestrzennym o różnym charakterze występują: -w woj. śląskim ze względu na zagrożenie środowiska przyrodniczego i niedomagania infrastruktury technicznej, -w woj. mazowieckim, łódzkim i podlaskim, gdzie mają miejsce wyraźne dysproporcje w poziomie rozwoju stolicy województwa w stosunku do jej otoczenia, -w woj. lubuskim i zachodnio-pomorskim, gdzie zarysowuje się trwały podział na dwa odrębnie funkcjonujące subregiony, -w woj. warmińsko-mazurskim, lubelskim, podlaskim i świętokrzyskim, które cechuje syndrom peryferyjności. Nasilenie problemów w poszczególnych województwach jest wyraźnie zróżnicowane. Syntetyczną ocenę zagospodarowania przestrzennego kraju dokonano w trzech głównych kategoriach: 1) stopnia koncentracji zainwestowania, 2) dynamiki przeobrażeń, 3) funkcjonowania struktur przestrzennych. Przeprowadzona ocena stanu zagospodarowania kraju wskazuje na trwale, równoleżnikowe zróżnicowanie poziomu urbanizacji z najwyższą koncentracją zainwestowania w województwach śląskim i małopolskim. Obszarami o największej dynamice rozwoju są aglomeracje miejskie położone w korytarzach transportowych, dysponujące silnymi ośrodkami akademickimi i bogatą infrastrukturą otoczenia biznesu. Prospektywna diagnoza zagospodarowania przestrzennego kraju, łącząca ocenę stanu z predyspozycjami rozwoju, stanowi podstawę do formułowania przesłanek polityki przestrzennej wg zasad zrównoważonego rozwoju.

EN

In 1999 on the order of the Office of Housing and Urban Development in the Institute of Physical Planning and Municipal Economy, the Report on the state of art on spatial management of the country" (stage I) was worked out. The report consists of five substantial chapters concerning: - general characterization of national spatial management with the consideration of spatial aspects of European integration; - differentiation of social and economic potential of voivodeships; - basic elements of national settlement network with distinction of metropolitan areas and cultural heritage; - location of point and line objects of international and national transport and technical infrastructure; - condition of natural environment and strategic water resources and objects of water economy. The following phenomena were considered as basic problems: - threat of natural environment measured by above 20% of total communities number, this level of danger takes place in five voivodeships, i.e. Dolno-Slaskie, Kujawsko- Pomorskie, Lubuskie, Lodzkie and Slaskie; - water deficit and soil erosion take place in the five voivodeships: Kujawsko-Pomorskie, Lubelskie, Lodzkie, Swietokrzyskie and Wielkopolskie; and degradation of forests including above 60% of their total surface, this degree of danger happens in five voivodeships, i.e. Dolnoslaskie, Lodzkie, Mazowieckie, Slaskie, Wielkopolskie; - danger by depopulation and debit balance of migration. The phenomena of depopulation is dangerous in seven voivodeships: -in two voivodeships i.e. Lodzkie and Slaskie these both factors are disadvantegous; -in Mazowieckie voivodeship the unfavourable increase of the population is notified at the minimum favourable balance of migration; -in voivodeships: Opolskie, Swietokrzyskie, Dolnoslaskie and Lubelskie the debit balance of migration at relatively small increase of the population; - high degree of unemployment (above 15%) occurs is four voivodeships: Kujawsko-Po- morskie, Lubuskie, Warminsko-Mazurskie and Zachodnio-Pomorskie, and economic recession measured by a particularly low PKB level per person (from 7300 to 7500 PLN) in four voivodeships: Lubelskie, Podkarpackie, Podlaskie and Swietokrzyskie; - underdeveloped rural areas are first of all characterized by a low yield of marketable agricultural production in six voivodeships: Lodzkie, Mazowieckie, Podkarpackie, Slaskie and Swietokrzyskie, and weak transport access in four voivodeships: Lubelskie, Podlaskie, Swietokrzyskie and Warminsko- Mazurskie; - underdevelopment of sewage and gas network is placed in five voivodeships: Lubelskie, Lodzkie, Opolskie, Podlaskie and Swietokrzyskie as well as conflicts withspatial management of different character take place in six voivodeships: -in Slaskie voivodeship because of danger in natural environment and disadvantages of technical infrastructure; -in Mazowieckie, Lodzkie and Podlaskie voivodeships the exact disproportions in the development level of voivodeship capital, in relation to its surroundings take place; -in Lubuskie and Zachodnio-Pomorskie the stable division into two separately functioning subregions is out-lined; -Warminsko-Mazurskie, Lubelskie, Podlaskie and Swietokrzyskie voivodeships are the main feature of peripheric syndrome. The intensification of problems in particular voivodeships is exactly differentiated. The synthetic evaluation of spatial management in the country was made in three main categories as: 1 - degree of investment concentration; 2 - dynamics of transformations; 3 - functioning of spatial structures. The appraisal made of countrywide management points out the permanent, running evenly with a parallel of latitude differentiation of urbanization quality with the highest concentration of investment in Slask and Malopolska voivodeships. The areas of greatest development dynamics are urban agglomerations placed in the transport corridors, having at disposal strong academic centres and rich infrastructure of business environment. The prospectus diagnosis of country's spatial management, connecting the state of art evaluation with the development predisposals, constitutes the base to formulate prerequisites of spatial policy under the sustainable development rules.

Słowa kluczowe

PL

Polska; planowanie przestrzenne

• Wydawca: -
• Czasopismo: Człowiek i Środowisko
• Rocznik: 2000
• Tom: 24
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.217-229,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wysocka E

Bibliografia

• Centralna ewidencja dóbr kultury i rejestr zabytków w Polsce w świetle zasobów Ośrodka Dokumentacji Zabytków w Warszawie 1999 ODZ, Warszawa
• Jałowiecki B. 1999 Polskie metropolie w średniookresowej strategii rozwoju regionalnego - ekspertyza dla MG. EIRRiL, Warszawa
• Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju 1999 RCSS, Warszawa
• Markowski T. 1998 Główne tendencje rozwoju i problemy strukturalne polskich metropolii w nowych warunkach ustrojowych. Biuletyn KPZK, z. 182
• Miazga M. 1998 Potencjał społeczny i gospodarczy 16 nowych ośrodków wojewódzkich. IGPiK, Warszawa
• Natura 2000. MOŚZNiL 1998 Warszawa
• Polska w nowym podziale terytorialnym 1998 GUS, Warszawa
• Raport z działalności AWRSP1998 Warszawa
• Rozwój turystyki i zagospodarowania turystycznego w polityce przestrzennej zagospodarowania kraju 1997 UKFiT, Warszawa
• Suchorzewski W. 1994 Krajowy system transportu i jego wpływ na system osadniczy. Warszawa Sumień T. 1998 Polska przestrzeń w europejskiej integracji i transgranicznej współpracy. IGPiK, Warszawa
• Świaniewicz P-, Dziemianowicz W. 1998 Atrakcyjność inwestycyjna miast. Transformacja Gospodarki nr 95. IBiGR, Warszawa
• Użytkowanie gruntów i powierzchni zasiewów. Powszechny Spis Rolny 1996 GUS, Warszawa
• Wizja i strategia wokół Morza Bałtyckiego 1985 CUP, Warszawa-Gdańsk