EN
The study was aimed at investigating rheological properties of Polish honeys. In particular, the influence of water content and temperature on honey viscosity was analysed. The measurements were conducted within a wide temperature range from 260 K to 330 K. The water mass fraction in all the investigated honeys was 0.146-0.20 g/g. The rheological measurements were carried out using both cone and plate viscometer and the Searle-type system. The shear rates used were in the range of γ˙ ∈ 〈0.1667; 437.4〉 s-1. In the liquid state all the investigated honeys manifested the properties of a Newtonian fluid. It was found out that the temperature was the parameter that had the most significant effect on honey viscosity. An exponential dependence between honey viscosity and temperature and water content was determined. Making use of multiple regression it was possible to create a mathematical model to describe honey viscosity in the function of temperature and water content. The model took the following form: μ = 1.27 · 1022 ·exp(–38.363W – 0.1398T). The obtained dependence was verified based on the data found in literature on the subject.
PL
Badano właściwości reologiczne wybranych polskich miodów pszczelich. Analizowano wpływ zawartości wody i temperatury na ich lepkość W trakcie pomiarów stosowano szeroki przedział temperatury od 266 do 333 K. Udział masowy wody w badanych miodach wynosił od 0.146 do 0.20 g/ g. Pomiary reologiczne prowadzono w wykorzystaniem układu pomiarowego stożek-płytka oraz w przepływie Sarle,a. Stosowano szybkości ścinania zawarte w przedziale γ˙ ∈ 〈0.1667; 437.4〉 s-1. Wszystkie badane miody w stanie płynnym w zakresie badanych parametrów wykazywały właściwości płynu newtonowskiego i krzywe płynięcia analogiczne jak na rys.1. Stwierdzono, że temperatura jest parametrem wywierającym największy wpływ na lepkość miodów. Występuje przy tym wykładnicza zależność pomiędzy temperaturą i zawartością wody a lepkością miodu – rys. 2, rys. 3 i rys 4. Wykorzystując regresję wielokrotną – wyniki zamieszczone w tabeli 1, wyznaczono model matematyczny opisujący lepkość w funkcji temperatury i zawartości wody w postaci równania: μ = 1.27 · 1022 ·exp(–38.363W – 0.1398T). Porównanie przewidywanych wyników wartości lepkości miodu za pomocą uzyskanego modelu z wartościami uzyskanymi na drodze doświadczalnej przedstawiono na rys. 5. Na rys. 6 przedstawiono również efekt porównania wartości lepkości uzyskiwanej na podstawie powyższego równania z wartościami zaczerpniętymi z bibliografii.