Znaczenie ochrony malych zbiornikow wodnych w krajobrazie rolniczym

• Autorzy: Koc J , Cymes I. , Skwierawski A. , Szyperek U.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy przedstawiono różnorodne funkcje, które mogą być spełniane przez małe zbiorniki wodne. Wyniki badań morfometrycznych i fizykochemicznych przedstawiono na podstawie obserwacji 36 wybranych małych zbiorników Pojezierza Olsztyńskiego i Równiny Sępopolskiej. Badane zbiorniki charakteryzowały się niewielką powierzchnią zwierciadła wody (< 1 ha) oraz głębokością maksymalną nie przekraczającą 3,50 m. Cechą charakterystyczną była stosunkowo duża powierzchnia zlewni całkowitej do objętości zgromadzonej wody, co powodowało wysoką podatność na degradację. Potwierdzały to wysokie stężenia składników biogennych, wskazujące na znaczny postęp eutrofizacji małych zbiorników. Stan troficzny był jednak związany przede wszystkim ze sposobem zagospodarowania zlewni, pogarszając się wraz ze wzrostem intensywności użytkowania terenów otaczających zbiorniki. Powszechność małych zbiorników w krajobrazie Pojezierza Mazurskiego oraz ich różnorodne funkcje środowiskowe wskazują na konieczność ochrony tych obiektów w sposób pozwalający na pogodzenie ich funkcji jako bariery biogeochemicznej, funkcji krajobrazowych oraz gospodarczych.

EN

Some various functions of small water reservoirs in the environment are presented in the paper. Morphometrical characteristics of the reservoirs are shown against the background of 36 water bodies in the Mazurian Lake-land. Investigated reservoirs are small: their areas are less than 1 ha at the depth not exceeding 3.50 m. One of the most characteristic values is comparatively high ratio of the catchment area to the water capacity of each reservoir. Physical and chemical analyses of water showed advanced eutrophication of the reservoirs caused by their catchments usage. Spreading of small water reservoirs in the landscape of northern Poland as well as their multiple environmental functions show the necessity of their protection. In this way the role of water reservoirs as biogeochemical barriers would be reconciled with their environmental and economical functions.

Słowa kluczowe

PL

ochrona srodowiska; ochrona wod; pierwiastki biogenne; male zbiorniki wodne; eutrofizacja; krajobraz rolniczy; oczka wodne; degradacja; ksztaltowanie srodowiska; zagrozenia srodowiska

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2001
• Tom: 476
• Opis fizyczny: s.397-407,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Koc J

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, Plac Lodzki 2, 10-719 Olsztyn

autor

Cymes I.

autor

Skwierawski A.

autor

Szyperek U.

Bibliografia

• BACIECZKO W. 1984. W obronie stawów wiejskich Pomorza Szczecińskiego. Chron. Przyr. Ojcz. XL(5-6): 14-21.
• CHOLEWIŃSKI A., BUŁACIAK R. 1995. Oczka wodne Pomorza Zachodniego i ocena zawartości wybranych składników chemicznych w ich wodach. Wszechświat 96(5): 124-127.
• DRWAL J., LANGE W. 1985. Niektóre limnologiczne odrębności oczek. Zesz. Nauk. Wydz. Biol. Geogr. i Oceanogr. UG, 14: 69-82.
• HERMANOWICZ W., DOJLIDO J., DOŻAŃSKA W., KOZIOROWSKI В., ZERBE J. 1999. Fizyczno-chemiczne badanie wody i ścieków. Arkady, W-wa: 556 ss.
• ILNICKI P. 1987. Ekologiczne podstawy ochrony biotopów wód stojących. Wiad. Melior. i Łąkarskie 11: 295-298.
• KASPRZAK K. 1985. Ekologiczne znaczenie małych wód powierzchniowych dla otaczających ekosystemów lądowych. Gosp. Wod. 4: 84-85.
• KOC J. 1998. Wpływ intensywności użytkowania terenu na wielkość odpływu biogenów z obszarów rolniczych. Rocz. AR Poznań 307, Roln. 52: 101-106.
• KOC J. 2000. Ekologiczne znaczenie ochrony i renaturyzacji oczek wodnych, w: Renaturyzacja obiektów przyrodniczych - aspekty ekologiczne i gospodarcze. Wyd. UMCS Lublin: 123-130.
• KOC J., NOWICKI Z. 1997. Czynniki kształtujące chemizm wód oczek w środowisku rolniczym. II Ogólopol. Konf. Nauk. „Przyrodnicze i techniczne problemy ochrony i kształtowania środowiska rolniczego" Poznań: 91-97.
• KOC J., TUCHOLSKI S. 1995. Śródpolne zbiorniki retencyjne jako metoda redukcji zanieczyszczeń obszarowych, w: Rolnictwo polskie a jakość wody. ODR - RCEE Przysiek: 43-48.
• KOCHANOWSKA R., PIEŃKOWSKI P., WOŁEJKO L. 1997. Śródpolne oczka wodne w krajobrazie Pomorza Szczecińskiego. Konf. Nauk.-Techn. „Woda jako czynnik warunkujący wielofunkcyjny i zrównoważony rozwój wsi i rolnictwa", 19-21.09.1997 Falenty: 230-235.
• KOSTURKIEWICZ A., FIEDLER M. 1995. Oczka wodne w ekploatacji systemów drenarskich na terenach bogato urzeźbionych. Zesz. Nauk. AR Wrocław, Konferencje VIII, 266: 191-199.
• KUDELSKA D., CYDZIK D., SOSZKA H. 1994. Wytyczne monitoringu podstawowego jezior. PIOŚ, Bibl. Monitoringu Środowiska, W-wa: 52 ss.
• MATUSIAK R. 1996. Zbiorowiska roślinne śródpolnych oczek wodnych oraz zagłębień mokradłowych na Równinie Wełtyńskiej. Zesz. Nauk. AR Szczecin, Rolnictwo 173: 31-36.
• MIODUSZEWSKI W. 1997. Rola małych zbiorników wodnych w środowisku przyrodniczym. Mat. sem. IMUZ Falenty: 7-17.
• NOWICKI Z. 1997. Problematyka degradacji oczek wodnych na Pojezierzu Mazurskim. Rocz. AR w Poznaniu, CCXCIV: 366-371.
• PIEŃKOWSKI P. 1996. Przekształcenia oczek wodnych na przykładzie północnej części Równiny Wełtyńskiej. Zesz. Nauk. AR Szczecin 173, Rolnictwo 63: 37-41.
• RYSZKOWSKI L. 1990. Bariery biogeochemiczne, w: Bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym. UAM: 168-181.
• SOLARSKI H., NOWICKI Z. 1990. Możliwości retencyjne oczek wodnych i mokradeł na Pojezierzu Olsztyńskim. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Geodesia et Ruris Regulatio, 20: 173-183.
• VOLLENWEIDER R.A. 1968. Scientific fundamentals of the eutrophication of lakes and flowing waters. OECD, Paris.