Macrofungi of wooded patches in the agricultural landscape. I. Species diversity

• Autorzy: Kujawa A.

Warianty tytułu

PL

Grzyby wielkoowocnikowe zadrzewien srodpolnych w krajobrazie rolniczym. I. Roznorodnosc gatunkowa

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This article begins a four-part series, which presents the results of mycological research carried out in 2000-2007 in the agricultural landscape of the General Dezydery Chłapowski Landscape Park. This part includes description of the study area and field research methods, as well as a list and localities of 617 macrofungal taxa recorded in the Park. The next parts of this series will deal with: species that are rare, protected by law or recorded for the first time in Poland; the role of wooded patches for preservation of fungal diversity in the agricultural landscape; and changes in species diversity and structure of fungal communities in forest communities under strong human pressure.

PL

Powyższy artykuł jest pierwszym z serii czterech artykułów prezentujących wyniki badań nad grzybami wielkoowocnikowymi przeprowadzonych w krajobrazie rolniczym Wielkopolski. W latach 2000-2007 badano różnorodność gatunkową grzybów wielkoowocnikowych zadrzewień śródpolnych, parków wiejskich i lasów gospodarczych w Parku Krajobrazowym im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. Przez trzy lata badania prowadzono na 50 stałych powierzchniach. Przez cały okres badań zbierano też grzyby poza stałymi powierzchniami. Stwierdzono występowanie 569 taksonów macromycetes, a po uwzględnieniu nielicznych danych z literatury liczba znanych taksonów z tego terenu wynosi 615. W pierwszym artykule zawarto opis terenu badań oraz wykaz gatunków i ich lokalizację. Kolejne artykuły będą dotyczyły: gatunków chronionych, rzadkich oraz stwierdzonych w Polsce po raz pierwszy,• roli zbiorowisk drzewiastych w ochronie różnorodności gatunkowej grzybów wielkoowoc• nikowych w krajobrazie rolniczym, zmian w różnorodności gatunkowej i strukturze zbiorowisk grzybów w zbiorowiskach le• śnych będących pod wpływem silnej antropopresji.

Słowa kluczowe

EN

macrofungi; wooded patch; agricultural landscape; species diversity; tree; nature conservation; fungi community

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Mycologica
• Rocznik: 2009
• Tom: 44
• Numer: 1
• Opis fizyczny: p.49-75,fig.,ref.

Twórcy

autor

Kujawa A.

• Polish Academy of Sciences, Field Station in Turew, Szkolna 4, 64-000 Koscian, Poland

Bibliografia

• Adamczyk J. 1997. Grzyby makroskopowe bezodpływowych zagłębień śródpolnych południowej części Kujaw. Przegl. Przyr. 8 (1/2): 131–134.
• Agerer R. (ed.). 1987-2008. Colour Atlas of Ectomycorrhizae. Einhorn Verlag, Schwäbisch Gmünd. �Germany.
• Bałazy S., Ratyńska H., Szwed W. 1990. Struktura przestrzenna lasów i zadrzewień śródpolnych okolic Turwi na tle roślinności rzeczywistej. (In:) L. Ryszkowski, J. Marcinek, A. Kędziora (eds). Obieg wody i bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym. Wyd. Nauk. UAM, Poznań: 37–45.
• Banaszak J. (ed.) 2002. Wyspy środowiskowe. Bioróżnorodność i próby typologii. Wyd. Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego. Bydgoszcz.
• Bujakiewicz A., Kujawa A. 2000. Macrofungi of manorial park in Turew near Poznań. Acta Mycol. 35 (2): 183–195.
• Chmiel M.A. 2006. Checklist of Polish larger Ascomycetes. (In:) Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland. 8. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Danielewicz W., Maliński T. 1999. Materiały do znajomości rozmieszczenia purchawicy olbrzymiej Langermannia gigantea (Batsch: Pers.) Rostk. w Zachodniej Polsce. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. 48: 239-248.
• Domański Z. 1969. Grzyby wyższe pastwisk koło Turka. Acta Mycol. 5: 57–59.
• Friedrich S. 2001. Macromycetes diversity of pine-tree plantings on a post-fire forest site in Notecka Forest (NW Poland). Acta Mycol. 36 (1): 127-148.
• Goszczyński J., Kaczmarek W., Karg J., Kukielska C. 1980. Stanowisko purchawicy olbrzymiej Langermannia gigantea w Turwi. Chr. Przyr. Ojcz. 5: 51–52.
• Grzywacz A. 1989. Grzyby chronione. PWRiL, Warszawa.
• Hansen L., Knudsen H. (eds). 2000. Nordic Macromycetes. 1. Ascomycetes. Nordsvamp, Copenhagen.
• Hibbett S.A., Binder M., Bischoff J.F., Blackwell M., Cannon P.F., Eriksson O.E., Huhndorf S., James T., Kirk P.M., Lücking R., Lumbsch H.T., Lutzoni F., Matheny P.B., McLaughlin D.J., Powell M.J., Redhead S., Schoch C.L., Spatafora J.W., Stalpers J.A., Vilgalys R., Aime M.C., Aptroot A., Bauer R., Begerow D., Benny G.L., Castlebury L.A., Crous P.W., Dai Y.-C., Gams W., Geiser D.M., Griffith G.W., Gueidan C., Hawksworth D.L., Hestmark G., Hosaka K., Humber R.A., Hyde K.D., Ironside J.E., Kõljalg U., Kurtzman C.P., Larsson K.-H., Lichtwardt R., Longcore J., Miądlikowska J., Miller A. Moncalvo J.M., Mozley-Standridge S., Oberwinkler F., Parmasto E., Reeb V., Rogers J.D., Roux C., Ryvarden L., Sampaio J.P., Schüßler A., Sugiyama J., Thorn R.G., Tibell L., Untereiner W.A., Walker C., Wang Z., Weir A., Weiss M., White M.M., Winka K., Yao Y.-J., Zhang N. 2007. A higher-level phylogenetic classification of the Fungi. Mycological Research. 111: 509–547.
• Index Fungorum 2004. http://www.indexfungorum.org
• Kałucka I. 1999. Grzyby w sukcesji wtórnej na gruntach porolnych w sąsiedztwie Puszczy Białowieskiej. Praca doktorska wykona pod kierunkiem prof. M. Ławrynowicz w Zakładzie Algologii i Mikologii, Katedra Botaniki Uniwersytetu Łódzkiego, msc, 215 pp.
• Kasprzak K., Raszka B. 2007. Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. Wyd. WBOiCAK, Poznań.
• Kędziora A., Palusiński P. 1998. Warunki klimatyczne oraz zagrożenia gospodarki wodnej na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego (In:) L. Ryszkowski, S. Bałazy (eds). Kształtowanie środowiska rolniczego na przykładzie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań: 19–40.
• Kondracki J. 2002. Geografia regionalna Polski. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Koune J.P. 2001. Les champignons menacés en Europe. Sauveg. Nat. 122.
• Knudsen H., Vesterholt J. (eds). 2008. Funga Nordica. Agaricoid, boletoid and cypheloloid genera. Nordsvamp-Copenhagen.
• Kujawa A. 1998. Zadrzewienia na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Stan i koncepcja uzupełniania sieci zadrzewień. (In:) L. Ryszkowski, S. Bałazy (eds). Kształtowanie środowiska rolniczego na przykładzie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań: 41–48.
• Kujawa A. 2003a. Gwiazdosz prążkowany Geastrum striatum DC. w Parku Krajobrazowym im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. Chrońmy Przyr. Ojcz. 59 (4): 86–89.
• Kujawa A. 2003b. Grzyby chronione na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. Chrońmy Przyr. Ojcz. 59 (4): 89–93.
• Kujawa A. 2007. Ocena składu gatunkowego grzybów w nowych zadrzewieniach sadzonych na gruntach porolnych. (In:) J. Horabik, A. Kędziora (eds). Jakość środowiska, surowców i żywności. Materiały sympozjum naukowego. Instytut Agrofizyki PAN, Lublin: 168–170.
• Kujawa A. 2008. „Grzyby wielkoowocnikowe zadrzewień śródpolnych, parków wiejskich i lasów gospodarczych Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego”. Praca doktorska wykonana pod kier. prof. dr hab. Anny Bujakiewicz w Zakładzie Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska, Wydział Biologii UAM, Poznań, msc, 310 pp.
• Kujawa A. 2008a. Badania nad różnorodnością gatunkową grzybów wielkoowocnikowych w krajobrazie rolniczym południowej Wielkopolski: wstępna charakterystyka macromycetes Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. (In:) W. Mułenko (ed.). Mykologiczne badania terenowe. Przewodnik metodyczny. Wyd. Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie, Lublin: 68-75.
• Kujawa A., Bujakiewicz A., Karg J. 2004. A new locality of Mycenastrum corium (Guers. in DC.) Desv. in Poland. Pol. Bot. J. 49 (1): 63–66.
• Kujawa A., Karasiński D. 2007. Xylaria oxyacanthae Tul et C. Tul., a new species for Poland. Acta Mycol. 42 (1): 75–78.
• Kujawa A., Karg J. 1997. Chronione i zagrożone gatunki grzybów wielkoowocnikowych na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Biul. Park. Krajobraz. Wielkopolski 2 (4): 102–103.
• Kujawa A., Kujawa K. 2008. Effect of young midfield shelterbelts development on species richness of macrofungi communities and their functional structure. Pol. J. Ecol. 56 (1): 45–56.
• Ławrynowicz M. 1991. Threat and conservation problems of cryptogamic plants in Poland. (In:) A.E. Jansen, M. Ławrynowicz (eds). Conservation of fungi and other cryptogams in Europe. Łódź Soc. Sci Arts Sci. Tracks 18: 69–73.
• Legon N.W., Henrici A., Roberts P.J., Spooner B.M., Watling R. 2005. Checklist of the British and Irish Basidiomycota. Royal Botanic Gardens, Kew.
• Lisiewska M. 2000. Udział bioekologicznych grup macromycetes w zbiorowiskach acidofilnych dąbrów na Płycie Krotoszyńskiej w południowej Wielkopolsce. (In:) M. Lisiewska, M. Ławrynowicz (eds). Monitoring grzybów. PTB, Sekcja Mikologiczna: 27–51.
• Lisiewska M., Balcerkiewicz S. 1991. Macrofungi in orchards treated whit herbicides. Boletus 15 (2): 45-56.
• Lisiewska M., Płaczek U. 1993. Macromycetes zbiorowisk leśnych parku w Gołuchowie (województwo kaliskie). Bad. Fizjogr. Pol. Zach. 42: 47–75.
• Lisiewska M., Ratyńska H. 1984. Macromycetes na tle zbiorowisk leśnych parku w Radojewie koło Poznania. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. 35: 5–23.
• Lisiewska M., Rybak M. 1990. Udział macromycetes w zespołach leśnych parku w Uniejowie. Bad. Fizjogr. Pol. Zach 40: 5–28.
• Lisiewska M., Strakulska M. 2002. Biodiversity of macrofungi of selected field afforestation in the Agroecological Landscape Park near Turew (Central Wielkopolska). Pol. Bot. J. 47 (2): 167–181.
• Łuszczyński J. 2002. Preliminary red list of Basidiomycetes in the Góry Świętokrzyskie Mts. (Poland). Pol. Bot. J. 47 (2): 183–193.
• Marcinek J. 1996. Soils of the Turew agricultural landscape. (In:) L. Ryszkowski, N.R. French, A. Kędziora (eds). Dynamics of an agricultural landscape. Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań: 19–26.
• Margowski Z., Bartosiewicz A., Siwiński A. 1976. Soil formed fromboulder loam containing sand the upper layers of the Kościan Plain. Pol. Ecol. Stud. 2 (1): 5–13.
• Mleczko P. 2004. Rhodocollybia butyracea (Bull.: Fr.) Lennox (forma butyracea) + Pinus sylvestris L. (In:) R. Agerer, R.M. Danielson, S. Egli, K. Ingleby, D. Luoma, R. Treu (eds). Descriptions of ectomycorrhizae 7/8: 101–108.
• Olaczek R. 1972. Formy antropogenicznej degeneracji leśnych zbiorowisk roślinnych w krajobrazie rolniczym Polski niżowej. UŁ, Łódź.
• Pasławski Z. 1990. Bilans wodny Wielkopolski. (In:) L. Ryszkowski, J. Marcinek, A. Kędziora (eds). Obieg wody i bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym. Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań: 59–68.
• Ratyńska-Nowak H. 1986. Charakterystyka fitosocjologiczna i florystyczna zbiorowisk leśnych i zaroślowych na obszarze projektowanego Parku Agroekologicznego im. gen. D. Chłapowskiego. Zakład Biologii Rolnej i Leśnej PAN. Poznań, msc., 63 pp.
• Ratyńska H. 1990. Szata roślinna jako wyraz antropogenicznych przeobrażeń krajobrazu rolniczego okolic Turwi. (In:) Charakterystyki ekologiczne wybranych elementów krajobrazów rolniczych. CPBP 04.10. Ochrona i Kształtowanie Środowiska Przyrodniczego. SGGW-AR: 137–154.
• Robich G. 2003. Mycena d’Europa. A. M. B., Trento.
• Ronikier A. 2005. Inocybe calospora Quél. (In:) W. Wojewoda (ed.). Atlas of the geographical distribution of fungi in Poland 3. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków: 51–54.
• Ronikier A. 2005a. Xerula radicata (Relhan: Fr.) Dörfelt. (In:) W. Wojewoda (ed.). Atlas of the geographical distribution of fungi in Poland 3. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków: 129–145.
• Rozporządzenie Nr 1/92 Wojewody Leszczyńskiego i Wojewody Poznańskiego z dnia 1 grudnia 1992 w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego. Dziennik Urzędowy Województwa Poznańskiego Nr 16. Poznań, 29 grudnia 1992, poz. 142.
• Rudawska M. 1990. Mikoryza. (In:) S. Białobok (ed.). Nasze drzewa leśne. 10. Buk zwyczajny. Instytut Dendrologii PAN. PWN, Warszawa-Poznań: 159–184.
• Rudawska M. 1993. Mikoryza. (In:) W. Bugała (ed.). Nasze drzewa leśne. Tom. 9. Grab zwyczajny. Instytut Dendrologii PAN. Sorus, Poznań-Kórnik: 135–143.
• Rudawska M. 2006. Mikoryza. (In:) W. Bugała (ed.). Nasze drzewa leśne. Tom. 11. Dęby. Instytut Dendrologii PAN. Bogucki Wyd. Nauk., Poznań-Kórnik: 264–303.
• Ryszkowski L. 1990. Krajobraz rolniczy okolic Turwi. (In:) L. Ryszkowski, J. Marcinek, A. Kędziora (eds). Obieg wody i bariery biogeochemiczne w krajobrazie rolniczym. Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań: 33–35.
• Ryszkowski L. 1998. Opracowanie ekologicznych zasad ochrony i kształtowania Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. (In:). L. Ryszkowski, S. Bałazy (eds). Kształtowanie środowiska rolniczego na przykładzie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań: 5–9.
• Ryszkowski L., Karg J., Kujawa K. 1999. Ochrona i kształtowanie różnorodności biologicznej w krajobrazie rolniczym. (In:) L. Ryszkowski, S. Bałazy (eds). Uwarunkowania ochrony różnorodności biologicznej i krajobrazowej. Zakład Badań Środowiska Rolniczego i Leśnego PAN, Poznań: 59–80.
• Senn-Irlet B., Heilmann-Clausen J., Genney D., Dalhberg A. 2007. Guidance for Conservation of Macrofungi in Europe. The Directorate of Culture and Cultural and Natural Heritage. Council of Europe. Strasbourg (http://www.wsl.ch/eccf/Guidance_Fungi.pdf).
• Strakulska M. 2001. Grzyby wielkoowocnikowe w wybranych zadrzewieniach śródpolnych Agroekologicznego Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego w Turwi. Praca magisterska wykonana pod kier. prof. dr hab. Marii Lisiewskiej w Zakładzie Ekologii Roślin i Ochrony Środowiska, Wydział Biologii UAM, Poznań. msc, 60 pp.
• Tedersoo L., Hansen K., Perry B.A., Kjøller R. 2006. Molecular and morphological diversity of pezizalean ectomycorrhiza. New Phytologist 170: 581–596.
• Vellinga E.C. 1990. Pluteus. (In:) C. Bas, Th.W. Kuyper, M.E. Nooreloos, E.C. Vellinga (eds). Flora Agaricina Neerlandica. Critical monograps on families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. Vol. 2. Pleurotaceae, Pluteaceae, Tricholomataceae (1). A.A. Balkema. Rotterdam: 31–55.
• Wojewoda W. 2000. Atlas of the geografical distribution of fungi in Poland. Fascicle 1. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Wojewoda W. 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes. (In:) Z. Mirek (ed.). Biodiversity of Poland. 7. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.
• Wojewoda W., Ławrynowicz M. 2006. Red list of the macrofungi in Poland. (In:) Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z. Szeląg (eds). Red list of plants and fungi in Poland. 3 ed. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków: 53-70.
• Wojterski T., Wojterska H., Wojterski M. 1981. Potencjalna roślinność naturalna Środkowej Wielkopolski. Bad. Fizjogr. Pol. Zach. B, 32: 7–35.
• Woś A., Tamulewicz J. 1996. The microclimate of the Turew region. (In:) L. Ryszkowski, N.R. French, A. Kędziora (eds). Dynamics of an agricultural landscape. PWRiL: 37–44.
• Zając A. 1978. Założenia metodyczne “Atlasu rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce”. Wiad. Bot. 22: 145–155.
• Zajączkowski K. 2005. Regionalizacja potrzeb zadrzewieniowych w Polsce. IBL. Rozprawy i Monografie 4.