Wplyw weglanu wapnia, gipsu i fosfogipsu na zawartosc glinu w glebie i roslinach

• Autorzy: Sosulski T , Szara E. , Labetowicz J. , Przybysz M.

Warianty tytułu

EN

The influence of calcium carbonate, gypsum and phosphogypsum on the aluminium content in soil and plants

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W doświadczeniu wazonowym badano wpływ różnych substancji zawierających wapń: wapno węglanowe, gips oraz fosfogips na wielkość biomasy roślin, zawartości glinu w korzeniach i zielonych częściach roślin oraz na zawartość Al³⁺ w glebie i roztworze glebowym. Rośliną testową była lucerna siewna (Medicago sativa L.). Do badań została użyta gleba pochodzącej z warstwy ornej niewapnowanych poletek NK, Pola Doświadczalnego SGGW w Łyczynie. Spośród badanych substancji jedynie węglan wapnia korzystnie wpływał na odczyn gleby natomiast odpady przemysłowe: gips i fosfogips nie miały wpływu na zmianę pH gleby kwaśnej. Wraz ze wzrostem pH gleby spowodowanym jej zwapnowaniem stwierdzono spadek zawartości toksycznego dla roślin glinu wymiennego w glebie i roztworze glebowym. Na obiektach z gipsem i fosfogipsem przyrostowi zawartości glinu wymiennego w glebie towarzyszył wzrost zawartości Al³⁺ w roztworze glebowym i zawężenie równoważnikowego stosunku Ca : Al. Zastosowanie wyższej dawki gipsu (6 Hh) i zastosowanie fosfogipsu (3 i 6 Hh) spowodowało wyraźny spadek plonów roślin. Spadkowi plonów towarzyszył wzrost zawartości glinu w korzeniach oraz w zielonych częściach roślin. Najwyższy plon roślin uzyskano na obiekcie z mniejszą dawką węglanu wapnia (3 Hh). Na obiektach wapnowanych stwierdzono znaczący spadek zawartości glinu w korzeniach i zielonych częściach roślin.

EN

The influence of different substances containing calcium: calcium carbonate, gypsum, phosphogypsum on plant biomass, the aluminium content in roots and green parts of plants and Al³⁺ content in soil and soil solution in a pot experiment was estimated. The soil was taken from plough layer of non limed NK fields, of the Experimental Field in Łyczyn belonging to Warsaw University of Life Sciences. The tested plant was alfalfa (Medicago sativa L.). From all the studied substances only calcium carbonate caused a decrease of soil pH. The waste materials; gypsum and phosphogypsum did not influence the acid soil pH. Together with the increase of soil pH caused by the liming, the decrease of toxic for plants aluminium content in soil and soil solution was confirmed. The increase of exchangeable aluminium in soil was associated with the increase of Al³⁺ in soil solution and the equivalent ratio of Ca : Al on object with gypsum and phosphogypsum. The application of a higher dose of gypsum (6 Hh) and phosphogypsum (3 i 6 Hh) caused the plant crop decrease. The decrease of yields was associated with the increase of aluminium content in roots and green parts of plants. The highest plants yield was obtained on the object with lower rate of calcium carbonate. A significant decrease of aluminium content in roots and green parts of plants was observed on limed objects.

Słowa kluczowe

PL

gleby kwasne; odczyn gleby; regulacja odczynu; weglan wapnia; odpady przemyslowe; gips; fosfogips; wapnowanie gleby; wplyw nastepczy; zawartosc glinu; rosliny testowe; lucerna siewna

EN

acid soil; soil reaction; soil pH; pH regulation; calcium carbonate; industrial waste; gypsum; phosphogypsum; soil liming; residual effect; aluminium content; test plant; alfalfa

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2008
• Tom: 533
• Opis fizyczny: s.357-368,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Sosulski T

• Szkola Glowna Gospodarstwa Wiejskiego, ul.Nowoursynowska 159, 02-776 Warszawa

autor

Szara E.

autor

Labetowicz J.

autor

Przybysz M.

Bibliografia

• Barszczak T., Bilski J. 1983. Działanie glinu na rośliny. Post. Nauk Roln. 3: 23 - 30.
• Bednarek W., Lipiński W. 1996. Oddziaływanie nawożenia mineralnego i wapnowania na fizykochemiczne właściwości gleby lekkiej, plonowanie oraz niektóre cechy jęczmienia jarego. Roczn. Glebozn. 47: 109 - 115.
• Borowski E. 1999. Wpływ dodatku do kultur piaskowych hydrożelu potasowego (Akrygelu K) lub zwiększonego nawożenia potasem na rośliny pomidora, rosnące w obecności zróżnicowanych dawek glinu. Cz. I. Reakcja roślin na glin i dodatek hydrożelu potasowego. Acta UMCS Lublin- Polonia. Sec. EEE 7: 101 - 110.
• Filipek T. 2000. Degradacja środowiska wskutek zakwaszenia - możliwość przeciwdziałania. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 472: 193 - 202.
• Filipek T., Badora A. 1994. Skutki fizjologiczne silnego zakwaszenia gleb dla roślin zbożowych. Fragm. Agronom. 11, 1(41): 52 - 60.
• Filipek T., Badora A. 1999. Oddziaływanie nawożenia na kwasowość gleb. Zesz. Nauk AR w Krakowie 349(64): 81 - 88.
• Filipek T., Dechnik J. 1995. Glin wymienny jako wskaźnik żyzności gleby. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 421A: 67 - 76.
• Fotyma M., Pietruch C. 2002. Przyrodnicze i organizacyjne podstawy wapnowania gleb w Polsce. Biul. Inf. IUNG 18: 34 - 36.
• Gębski M. 1998. Wpływ formy nawozu potasowego, oraz wapna, gipsu i słomy na aktywność glinu w glebie lekkiej oraz wartość pH roztworu glebowego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 456: 153 - 158.
• Graczyk A. 1992. Glin nowa trucizna środowiska. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Warszawa: 86 ss.
• Kaczor A. 1998. Odżywianie się roślin w warunkach gleb silnie zakwaszonych. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 456: 55 - 62.
• Kopeć M., Noworolnik A. 1999. Wybrane właściwości fizyko-chemiczne gleby w 30-sto letnim doświadczeniu nawozowym na górskim użytku zielonym (Czarny Potok). Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 465: 559 - 567.
• Łabętowicz J., Rutkowska B., Szulc W., Sosulski T. 2004. Ocena wapnowania oraz gipsowania na zawartość glinu wymiennego w glebie lekkiej. Annales UMCS, Scientio E 59(2): 632 - 637.
• Mercik S. 1997. Ujemny wpływ nadmiernego zakwaszenia gleby na rośliny. II Międzyn. Symp. Nauk. „Przyrodnicze i antropogeniczne przyczyny oraz skutki zakwaszenia gleb” 23-24 IX Lublin: 98 - 103.
• Mercik S., Sas L. 1998. Ujemny wpływ nadmiernego zakwaszenia gleby na rośliny. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 456: 29 - 39.
• Niemyska-Łukaszuk J., Miechówka A., Gąsiorek M., Kowalczyk E. 1998. Glin w glebach i roślinach polan pasterskich Tatrzańskiego Parku Narodowego. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 456: 207 - 215.
• Rutkowska B., Łabętowicz J., Szulc W. 2004. Stosunek stężenia Ca i Al w roztworze glebowym jako wskaźnik jakości środowiska glebowego. J Elemental. 9(4): 735 - 742.
• Sas-Paszt L., Mercik S. 2002. Wpływ pH, form azotu oraz rozpuszczalnych form glinu na skład chemiczny gleb oraz korzeni i liści podkładki jabłoni M9. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 482: 475 - 483.
• Śląski J. J. 1992. Mechanizmy tolerancyjności na toksyczne działanie jonów glinu u roślin wyższych. Wiad. Bot. 36(1): 31 - 45.
• Wolt J., Graveel J. G. 1986. A rapid routine method for obtaining soil solution using vacuum displacement. Soil Sci. Soc. Am. J. 50: 602 - 605.
• Wołoszyk C., Krzywy E., Jakubowski W. 2001. Wpływ nawożenia kompostem i odpadami przemysłowymi na niektóre wskaźniki żyzności gleb lekkich. Folia. Univ. Agric. Stetin. 223, Agricultura 89: 191 - 198.
• Wójcik P., Wójcik M. 1998. Rola wapnia w fitotoksyczności glinu. Post. Nauk Rol. 4: 25 - 39.