EN
Spinach and New Zealand spinach were compared as raw material for the, processing industry. The structure and quality of yields, certain phytometric traits of plants, and selected physicochemical indices were taken into consideration. The two species were harvested for analyses at two dates i.e., in spring and early autumn. Irrespective of the date of harvest, the spinach was characterized by a richer content of the investigated chemical compounds. The harvest date caused distinct differences in the level of the investigated components in the spinach and fairly small ones in the New Zealand spinach. The raw material of the two species harvested in spring contained more sugars, starch, total acids, and vitamin C and less total nitrogen, beta-carotene, and chlorophylls than that from the autumn harvest.
PL
W pracy porównano szpinak zwyczajny i szpinak nowozelandzki jako surowce dla przemysłu konserwowego. W ocenie uwzględniono strukturę i jakość plonów, niektóre cechy fitometryczne roślin oraz wybrane wskaźniki fizykochemiczne. Rośliny uprawiano w tych samych warunkach glebowo-klimatycznych. Oba gatunki do badań pozyskano w 1998 r. w 2 terminach: wiosennym (1 i 5 czerwca) oraz wczesnojesiennym (23 i 25 września). W poszczególnych zbiorach określono wysokość plonu ogólnego i plonu użytkowego dla przetwórstwa oraz analizowano udziały poszczególnych części roślin w plonie ogólnym. Dla szpinaku zwyczajnego za plon przydatny do przerobu technologicznego uznano liście wraz z ogonkami długości do 4-5 cm. Wynosił on 16,99 t/ha w 1 terminie zbioru i 25,30 t/ha w 2 terminie (56% i 66% plonu ogólnego), W przypadku szpinaku nowozelandzkiego plonem użytkowym były pędy długości do 15 cm wraz z liśćmi. Plon ten kształtował się na poziomie 14,26 t/ha i 14,65 t/ha (100% i 82% plonu ogólnego) (tab. 1). W obu terminach zbioru zawartość analizowanych składników w szpinaku zwyczajnym była wyraźnie wyższa niż w szpinaku nowozelandzkim. W 100 g części jadalnych szpinaku zwyczajnego w kolejnych zbiorach stwierdzono 10,75 g i 8,84 g suchej masy, podczas gdy w szpinaku nowozelandzkim — 5,26 g i 5,31 g. W szpinaku zwyczajnym zawartość pozostałych składników kształtowała się następująco: cukry — 0,73 g i 0,19 g, skrobia — 1,24 g i 0,95 g, błonnik — 1,60 g i 1,42 g, azot ogólny — 0,40 g i 0,53 g, popiół — 1,86 g i 1,88 g, kwasy jako kwas szczawiowy - 136 mg i 83 mg, witamina C — 72 mg i 49 mg, beta karoten — 4,28 mg i 4,96 mg, chlorofile — 90 mg i 92 mg. Szpinak nowozelandzki w porównaniu ze szpinakiem zwyczajnym miał przeciętnie mniej o 46% suchej masy, 48% cukrów, 29% skrobi, 62% błonnika, 44% azotu ogólnego, 31% popiołu, 62% kwasów ogółem, 72% witaminy C, 35% beta-karotenu i o 52% chlorofili. Termin zbioru spowodował większe zróżnicowanie poziomu analizowanych wskaźników u szpinaku zwyczajnego niż u szpinaku nowozelandzkiego. Szpinak zwyczajny pozyskany jesienią miał o 18% mniej suchej masy, a szpinak nowozelandzki o 1% więcej. Materiał zebrany w terminie jesiennym zawierał więcej o 10-37% azotu ogólnego, 2-16% beta-karotenu i o 2-29% chlorofili, natomiast mniej o 48-72% cukrów, 10-23% skrobi, 13-39% kwasów ogółem oraz o 21-32% witaminy C (tab. 3).