Entomofauna szyszek i nasion swierka pospolitego Picea abies [L.] Karst. w wybranych drzewostanach Gorczanskiego Parku Narodowego. Czesc I. Charakterystyka grup cenotycznych

• Autorzy: Witteczek K

Warianty tytułu

EN

Cone- and seed entomofauna of Norway spruce Picea abies [L.] Karst. in the selected stands of the Gorce National Park. Part I. Characterization of the coenotic groups

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

A study of the insects inhabiting of cones of Norway spruce Picea abies (L.) Karst. in the Gorce National Park was conducted during 1998-2000. As a result of breeding and analyses of the cones from 180 trees at various altitudes above sea level, 17,803 specimens of cono- and seminiphagous insects and their parasitoids were collected. The insects belonging to 34 species from 5 orders. Coenotic groups of insects were distinguished, which were characterized with use of ecological indicators. Damage to cones and the losses of spruce seeds caused by pests were measured, with regard both to a variable cone crop abundance and to different altitudes above sea level.

Słowa kluczowe

PL

lesnictwo; tereny gorskie; Gorce; parki narodowe; Gorczanski Park Narodowy; drzewa lesne; swierk pospolity; Picea abies; szyszki; nasiona; entomofauna; owady; konofagi; seminifagi; saprofagi; koprofagi; parazytoidy; owady sezonowe; sklad gatunkowy; liczebnosc; wskaznik dominacji; wskaznik stalosci wystepowania; wskaznik zroznicowania gatunkowego

EN

forestry; mountain area; Gorce Mountains; national park; Gorce National Park; forest tree; Norway spruce; Picea abies; cone; seed; entomofauna; insect; conophagous insect; seminiphagous insect; detritivore; coprophagous insect; parasitoid; species composition; insect number; dominance index; occurrence stability index; species diversity indicator

• Wydawca: -
• Czasopismo: Acta Agraria et Silvestria. Series Silvestris
• Rocznik: 2009
• Tom: 47
• Opis fizyczny: s.47-72,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Witteczek K

• Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Al.29 Listopada 46, 31-425 Krakow

Bibliografia

• Annila E. 1966. On the occurrence of Plemeliella abietina Seitn. (Dipt., Cecidomyiidae) and Megastigmus strobilobius Ratz. (Hym., Chalcididae) in Finland. Ann. Ent. Fenn. 32: 3-11.
• Annila E. 1981. Kuusen kapy- ja siementuholaisten kannanvaihtelu. (Fluctuations in cone and seed insect populations in Norway spruce). Comm. Inst. For. Fenn. 101: 1-32.
• Arend H. 1967. Uber den tierischen Abbau von Fichtenzapfen. Z. ang. Ent. 59: 74-109.
• Bakke A. 1955. Insects reared from spruce cones in northern Norway 1951. Norsk Ent. Tidsskr. 9: 152-212.
• Bakke A. 1963. Studies on the spruce-cone insects Laspeyresia strobilella (L.) (Lepidoptera: Tortricidae), Kaltenbachiola strobi (Winn.) (Diptera: Itonididae) and their parasites (Hymenoptera) in Norway. Meddel. Fra Det Norsk. Skogfors. 67: 1-151.
• Bédard C., Gries R., Gries G. 2002. Cydia strobilella (Lepidoptera: Tortricidae): antennal and behavioral responses to host and nonhost volatiles. Can. Ent. 134: 793-850.
• Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I., Skibińska E. (red.) 2004. Fauna Polski. Charakterystyka gatunków. T. I. Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa.
• Bouček Z. 1966. Die europäischen Arten der Gattung Anogmus Forst. (Hymenoptera: Pteromalidae) Parasiten von Insekten in Nadelholzzapfen. Anz. f. Schädl. 39: 52-57.
• Bouček Z. 1970. On some British Megastigmus (Hym., Torymidae), with a revised key to the West European species. Ent. Gaz. 21: 265-275.
• Brockerhoff E. G., Kenis M. 1996. Parasitoids associated with Cydia strobilella (L.) (Lepidoptera: Tortricidae) in Europe, and consideration for their use for biological control in North America. Biological Control 6: 202-214.
• Cankov G. V. 1974. Semejadi i technite entomofagi pro smrca (Picea excelsa Link.) v njakoj tipove gora v gorsko stopanstvo „Vasil Kolarov". Gorsko stop. nauka 11: 61-67.
• Capecki Z., Starzyk J. R. 2006. Zagrożenie lasów gorczańskich przez owady roślinożerne. [W:] Gorczański Park Narodowy 25 lat ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Gorców. W. Różański (red.), GPN — Poręba Wielka.
• Čapek M. 1972. Zoznam parazitov dochovanych z hmyzich škudcov cast V — Lumíiky (Braconidae — Hymenoptera). Ent. Probl. 10: 125-140.
• Čermak K. 1952. Hmyzi škudci semen našich lesnich dřevin. Prace výzk. ust. lesn. I. Lesn. Knih. 5: 5-87.
• Dumčius O. 1986. The parasites of spruce cone gall midge, Kaltenbachiola strobi (Winn.), in the Lithuaninan SSR. [W:] Proc. 2nd Conf. Cone and Seed Insects IUFRO W.P. S2.07-01. A. Ro-ques (red.), Brianęon (France), 3-5.09.1986: 285-296. INRA, Orlean.
• Favero R. D., Masutti L. 1974. Animali e strobili di abete rosso in alcuni boschi delle Alpi Orientali. Monti e Boschi 25: 3-16.
• Györfi J. 1956. Nadelholzzapfen — und Nadelholzsamenschädlinge und ihre Parasiten. Acta Agron. Acad. Scient. Hung. 5: 321-373.
• Holste G. 1922. Fichtenzapfen- und Fichtensamenbewohner Oberbayerns. Z. ang Ent. 8: 125-160.
• Jakovlev B.P. 1961. Vrediteli šišek i semjan eli., Gosud. Izd. Karel'skoj ASSR Petrozavodsk.
• Kapuściński S. 1948. Nowe dla fauny Polski Muchówki i Błonkówki szkodniki owoców i nasion drzew i krzewów. Kosmos 65: 159-168.
• Kapuściński S. 1966b. Szkodniki owadzie nasion drzew leśnych. PWRiL, Warszawa.
• Kelbel P. 2001. The results of monitoring of conobionts of selected spruce species (Picea spp.). Lesnicky časopis — For. Jour. 47: 123-134.
• Kozioł M. 1995. „Entomofauna szyszek świerka Picea abies (L.) Karst. w wybranych drzewostanach Tatrzańskiego Parku Narodowego". Praca doktorska Kat. Entomologii Leśnej, AR Kraków.
• Kozioł M. 1998. Influence of altitude on adult emergence and dynamics of Kaltenbachiola strobi (Winnertz) (Diptera: Cecidomyiidae) populations and its parasites in the Tatra National Park, Poland. Anz. Schädlingskde., Pflanzenschutz, Umweltschutz 71: 121-127.
• Kozioł M. 2000. Cono- and seminiphagous insects of Norway spruce Picea abies (L.) Karst. and their parasitoids in lower and upper montane zone of the Tatra National Park in Poland. J. Appl. Ent. 124: 259-266.
• Kozioł M. 2007. Zróżnicowanie entomofauny szyszek świerka pospolitego Picea abies (L.) Karst. w aspekcie zmiennego obradzania drzewostanów świerkowych w Tatrzańskim Parku Narodowym. Leś. Prace Bad. 4: 29-46.
• Lovaszy P. 1941. Beobachtung über die Biologie und das Auftreten des Fichtenzapfenwickler (Laspeyresia strobilella L.) und seiner Parasiten. Ann. Ent. Fenn. 7: 93-103.
• Madziara-Borusiewicz K. 1961. Masowy pojaw pryszczarka Plemeliella abietina Seitn. (Cecidomyiidae, Dipt.) szkodnika nasion świerka pospolitego (Picea excelsa Lk.) oraz wystąpienie jego nowego pasożyta Anogmus hohenheimensis (Ratz.) (Pteromalidae, Hym.) Folia for. Polon. ser. A. 6: 141-147.
• Madziara-Borusiewicz K. 1965. Anogmus hohenheimensis (Ratz.) (Pteromalidae, Hym.) jego morfologia, biologia i znaczenie gospodarcze. Fol. For. Polon. ser. A. 11: 333-368.
• Madziara-Borusiewicz K. 1967. Bemerkungen über die in Fichtenzapfen auftretenden Larven von Torymus azureus Boh., Torymus caudatus Boh. und Anogmus hohenheimensis (Ratz.) Z. ang. Ent. 59: 54-58.
• Medwecka-Kornaś A. 2006. Szata roślinna. [W:] Gorczański Park Narodowy 25 lat ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Gorców. W. Różański (red.), GPN — Poręba Wielka.
• Miller G.E., Hutcheson D.W. 1981. Aerial spraying for control of the spiral spruce-cone borer, Hylemyia anthracina (Diptera: Anthomyiidae). J. Ent. Soc. Brit. Columbia 78: 3-6.
• Nanu N., Läcätusu M., Tudor C. 1986. The balance factor in the conifer merocenoses in Romania. [W:] Proc. 2nd Conf. Cone and Seed Insects IUFRO W.P. S2.07-01. A. Roques (red.), Brianęon (France), 3-5.09.1986: 91-99. INRA, Orlean.
• Nesin A. P. 1984. K izuienju diapauzy u nekotorych vreditelej šišek i semjan chvojnych porod. Ent. Obozr, 63: 225-230.
• Plan Ochrony Gorczańskiego Parku Narodowego. 1998 Operat Ochrony Ekosystemów Leśnych. Opis taksacyjny lasu wg stanu na 01.01.1998. MS., Biblioteka GPN, Poręba Wielka.
• Roques A. 1983. Les insectes ravageurs des c?nes et graines de conifires en France. INRA, Paris.
• Roques A., Skrzypczyńska M. 2003. Seed-infesting chalcids of the genus Megastigmus Dalman, 1820 (Hymenoptera: Torymidae) native and introduced to the West Palearctic region: taxonomy, host specificity and distribution. Jour. Nat. History. 37, 2: 127-238.
• Saksons Ja.L. 1973. Entomofauna generativnych organov sosny (Pinus silvestris L.) i eli (Picea abies Karst.) v Latvinskoj SSR. Zašč. Lesa: 29-52. Zinatne, Riga.
• Schwenke W. 1982. Familienreihe Chalcidoidea, Erzwespen. [W:] Die Forstschädlinge Europas. T. 4. Hautflügler und Zweiflügler. W. Schwenke (red.), P. Parey, Hamburg-Berlin.
• Seitner M. 1908. Die Fichtensamengallmücke (Plemeliella abietina). Centralbl. f. d. ges. Forstw. 34: 185-190.
• Skrzypczyńska M. 1980. Contribution to the knowledge of the Spruce — cone gall midge Kaltenbachiola strobi (Winn.) (Diptera, Cecidomyiidae) and its parasites in Wienerwald. Z. ang. Ent. 90: 90-98.
• Skrzypczyńska M. 1982a. The entomofauna of the cones of spruce, Picea abies (L.) Karst. in Poland. Z. ang. Ent. 94: 21-32.
• Skrzypczyńska M. 1982b. Uber das Auftreten von Plemeliella abietina Seitn. und Resseliella skuhravyorum Skrzypcz. (Dipt., Cecidomyiidae) und ihrer Parasiten (Hym., Chalcidoidea) im Wienerwald. Anz. Schädlingskde, Pflanzenschutz, Umweltschutz 55: 149-151.
• Skrzypczyńska M. 1984. Próba ustalenia zależności pomiędzy entomofauną szyszek świerka pospolitego Picea abies (L.) Karst. a typem siedliskowym lasu, wystawą i zwarciem drzewostanu. Sylwan 128, 6: 39-49.
• Skrzypczyńska M. 1986. Insects of cones and seeds of Norway spruce, Picea abies (L.) Karst. in Poland. [W:] Proc. 2nd Conf. Cone and seed insects IUFRO W. P S2. 07-01, Brianęon (France). A. Roques (red.), 3-5.09.1986: 27-38. INRA, Orlean.
• Skrzypczyńska M. 1987. Beitrag zur Kenntnis der Entomofauna der Fichtenzapfen, Picea abies (L.) Karst. in Norwegen. Anz. Schädlingskde, Pflanzenschutz, Umweltschutz 60: 25-27.
• Skrzypczyńska M. 1989. Studies on the occurrence and parasitization of the spruce seed pest, Megastigmus strobilobius Ratz. (Hym., Torymidae) and Plemeliella abietina Seit. (Dipt., Cecidomyiidae) in Poland during a poor seed year. J. Appl. Ent. 108: 138-143.
• Skrzypczyńska M. 1992. Zivoiisni škudci semen, šišek a plodu lesnich dřevin. [W:] Skudii semen, šišek a plodu lesnich dřevin. J. Křistek (red.), Brazda, Praha.
• Skrzypczyńska M. 1994. Über die in Zapfen und Samen der Fichte Picea abies (L.) Karst. fressenden Insekten und ihre Parasitoiden in Nordost-Polen. Anz. Schädlingskde, Pflanzenschutz, Umweltschutz 67: 45-46.
• Skrzypczyńska M. 1996. Owady — szkodniki nasion i szyszek drzew iglastych. Gutenberg, Kraków.
• Skrzypczyńska M., Kozioł M., Kosibowicz M. 1998. Pheromone traping of the spruce seed moth Cydia strobilella L. (Lep., Tortricidae) in southern Poland in 1996-1997. Anz. Schädlingskde, Pflanzenschutz, Umweltschutz 71: 96-99.
• Skrzypczyńska M., Kożuch J., Gibas S. 1994. Conophagous and seminiphagous insects of Norway spruce Picea abies (L.) Karst. in the Babia Góra National Park and its surroundings. J. Appl. Ent. 118: 321-326.
• Skrzypczyńska M., Roques A. 1987. Megastigmus strobilobius Ratzeburg, 1894 (Hym., Torymidae): its morphology, life history and economic significance. Z. ang. Ent. 104: 484-495.
• Skuhravá M., Roques A. 2000. Plemeliella abietina Seitner, 1908, is a pest of seed of Picea abies in Central Europe. Acta Soc. Zool. Bohem. 69: 359.
• Skuhravý V., Skuhravá M. 1998. Bejlomorky lesnich stromu a keřu. Matrice Lesnicka, s.r.o., Pisek.
• Stadnickij G.V. 1969. Paraziticeskie chal'cidy i proktotrupidy (Hymenoptera: Chalcidoidea, Proctotru-poidea) v šišach eli obykno vennoj. Sborn. nauč. — issl. rab. po lesn. chozj. vyp. 12: 229-243.
• Stadnickij G.V. 1971. Charakteristika šišek eli evropejskoj (Picea abies [L.] Karst.) kak staci obitanija i naseljajušcego ich entomokompleksa. Ent. Obozr. 50: 85-94.
• Stadnickij G.V., Golutvina L. S. 1975. K voprosu o dinamikie cislennosti vreditelej generativnych organov chvojnych porod. Zašč. lesa, vyp. 1: 76-85.
• Stadnickij G.V., Jurčenko G.I., Smetanin A.N., Grebenščikova V.P., Pribylova M.V. 1978. Vrediteli šišek i semjan chvojnych porod. Izd. Lesnaja Promyšlennost' Moskva.
• Stadnitzky G.V. 1969. Die Entomofauna der Fichtenzapfen (Picea abies (L.) Karst.) des europäischen Teiles der UdSSR. Anz. f. Schädl. 42: 145-150.
• Szmidt A. 1953. Spostrzeżenia nad gospodarczo ważną entomofauną szyszek świerkowych w Polsce w latach 1951-1952. Pol. Pismo Ent. 23: 133-144.
• Szujecki A. 1980. Ekologia owadów leśnych. PWN, Warszawa.
• Tobias V.I. 1986. Semejstvo Braconidae — Braconidy. Podsem. Euphorinae. Podsem. Braconinae. [W:] Opredelitel' nasekomych evropejskoj casti SSSR, T. 3. Pereponcatokrylye c. 4. G. S. Medvedev (red.). Izd. Nauka, Leningrad.
• Tomasiewicz J. 2006. Przeszłość, teraźniejszość, przyszłość Parku. [W:] Gorczański Park Narodowy 25 lat ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Gorców. W. Różański (red.), GPN — Poręba Wielka.
• Trägardh I. 1917. Undersokingar over gran — och tallkottarnas skadeinsekter. Medd. Skogsförsöksanst 13-14: 1141-1204.
• Turgeon J., de Groot P. 1992. Management of insect pest of cones in seed orchards in Eastern Canada. Forestry Canada, Sault Ste. Marie, Ontario.
• Witteczek K. 1998. Owady uszkadzające szyszki i nasiona świerka pospolitego Picea abies (L.) Karst. w wybranych drzewostanach Gorczańskiego Parku Narodowego. Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody 17: 111-123.
• Witteczek K. 2000. Plemeliówka świerkówka Plemeliella abietina Seitn. (Diptera, Cecidomyiidae) i jej parazytoid Anogmus hohenheimensis (Ratzb.) (Hymenoptera, Pteromalidae) w Gorczańskim Parku Narodowym. Sylwan 9: 101-108.
• Witteczek K. 2001. Owady niszczące szyszki i nasiona świerka pospolitego Picea abies (L.) Karst. w Gorczańskim Parku Narodowym. [W:] 44 Zjazd Pol. Tow. Ent. Spała. L. Buchholz, M. Bunalski (red.) 14-16.09.2001: 69.
• Zašev B. 1959. Vyvoj obal'ovaca šiškoveho Laspeyresia (Grapholitha) strobilella L. v Bulharsku a jeho škodlivost na úrode semena roku 1955. Lesn. čas. 5: 397-408.