Ocena fenologiczna, morfologiczna i plonowanie odmian tulipanow uprawianych dwoma sposobami w warunkach przyrodniczych Olsztyna. Czesc I. Przebieg fenofaz tulipanow [Tulipa L.] i czas ich trwania

• Autorzy: Wazbinska J , Brych A , Januszewicz E , Ploszaj B
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania nad przebiegiem fenofaz odmian tulipanów przeprowadzono w latach 1998-2001 w Ogrodzie Zakładu Dydaktycznego Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Badaniami objęto 29 odmian tulipanów z różnych grup: ‘Monte Carlo’ z grupy Pełne Wczesne, ‘Coriolan’, ‘Lustige Witwe’, ‘Negrita’, ‘Prominence’ z grupy Tulipany Triumph, ‘Apeldoorn’, Apeldoorn's Elite’, ‘General Eisenhower’, ‘Oxford’, ‘Parade’, ‘Red Matador’ z grupy Mieszańce Darwina, ‘Gander’, ‘Gander’s Rhapsody’, ‘Georgette’, ‘Rosy Wings’ z grupy Pojedyncze Późne, ‘Aladdin’, ‘China Pink’, ‘Sambor’, ’West Point’ i ‘White Triumphator’ z grupy Tulipany Liliokształtne, ‘Swan Wings’ z grupy Tulipany Postrzępione, ‘Doll’s Minuet’ z grupy Tulipany Zielonopłatkowe, ‘White ‘Parrot’ z grupy Tulipany Papuzie, ‘Angelique’, ‘Bonanza’, ‘Casablanca’ z grupy Pełne Późne, ‘Giuseppe Verdi’ z grupy z grupy Tulipany Kaufmana, ‘Ognik’, ‘Purissima’ z grupy Tulipany Fostera. Odmiany te uprawiano w cyklu jednorocznym i trzyletnim. W okresie badań wykonano obserwacje fenofaz: rozpoczęcie wegetacji, początek kwitnienia, pełnia kwitnienia, koniec kwitnienia, zakończenie wegetacji, obliczono liczbę dni wegetacji i dni od rozpoczęcia wegetacji do początku kwitnienia oraz długość okresu kwitnienia. Fenofazy te notowane u badanych odmian tulipanów miały jednakowy przebieg zarówno w uprawie jednorocznej, jak i w uprawie trzyletniej i zależały od temperatury powietrza i gleby oraz opadów w poszczególnych latach badań. Zarówno początek rozpoczęcia wegetacji tulipanów (od 12 II do 5 III), jak i jego zakończenie (od 5 do 22 VI) odbywało się w różnych terminach. Najwcześniej w obu uprawach rozpoczęła kwitnienie odmiana ‘Giuseppe Verdi’ (9 IV), później ‘Ognik’, ‘Purissima’, 'Monte Carlo’ (21 IV), a następnie ‘Negrita’, ‘Lustige’, ‘Witwe’ i ‘Prominence’ (22 IV). Okres kwitnienia tulipanów trwał średnio od 11 do 14 dni. Najdłużej w obu uprawach kwitły odmiany: ‘Angelique’, ‘Bonanza’, ‘Casablanca’, ‘Monte Carlo’, ‘Oxford’ i ‘Rosy Wings’.

EN

Study on the course of phenophases occurring in tulip varieties (beginning and end of vegetation as well as beginning, full and end of blooming) was undertaken in the years 1998-2001 in the Garden of Didactic and Experimental Institute of the University of Warmia and Mazury in Olsztyn. 29 varieties of tulips from different groups were subject of research: ‘Monte Carlo’ - Double Early group, ‘Coriolan’, ‘Lustige Witwe’, ‘Negrita’, ‘Prominence’ form the Triumph Tulips group, ‘Apeldoorn’, ‘Apeldoorn’s Elite’, ’General Eisenhower’, ‘Oxford’, ‘Parade’, ‘Red Matador’ from the Darwin Hybrids group, ‘Gander’, ‘Gander’s Rhapsody’, ‘Georgette’, ‘Rosy Wings’ - Single Late group, ‘Aladdin’, ‘China Pink’, ’Sambor’, ’West Point’ and ‘White Triumphator’ from the Lily-Flowered Tulips, ‘Swan Wings’ from Fringed Tulips group, ‘Doll’s Minuet’ - Viridiflora Tulips group, ‘White Parrot’ - Parrot Tulips group, ‘Angélique’, ‘Bonanza’, ‘Casablanca’ - Double Late group, ‘Giuseppe Verdi’ from Kaufmanniana Tulips group, ‘Ognik’, ‘Purissima’ from Fosteriana Tulips group. These varieties were cultivated in either one-year or three-year cycle. During the period of studies, the following phenophases were observed: the beginning of vegetation, beginning of blooming, full blooming, end of blooming, end of vegetation, vegetation days were counted and days from the beginning of vegetation till beginning of blooming as well as the length of blooming period. Phenophases found with the studied varieties of tulips were alike in both one-year and three-year cultivation method and depended on the air and ground temperature as well as the amounts of precipitation in the study years. In the study years the beginning of tulip vegetation (12 February till 5 March) as well as its end (5 till 22 June) took place on different dates. The earliest blooming variety in both cultivation methods was the variety ‘Giuseppe Verdi’ (9 April), then ‘Ognik’, ‘Purissima’, ‘Monte Carlo’ (21 April), and then ‘Negrita’, ‘Lustige’, ‘Witwe’ and ‘Prominence’ (22 April). The blooming period of tulips ranged from 11 to 14 days on average. In both cultivation cycles, the longest period of blooming was reported for the varieties: ‘Angelique’, ‘Bonanza’, ‘Casablanca’, ‘Monte Carlo’, ‘Oxford’ and ‘Rosy Wings’.

Słowa kluczowe

PL

miasta; cykl 3-letni; kwitnienie; fenologia; uprawa roslin; warunki przyrodnicze; Olsztyn; tulipan; cykl jednoroczny; rosliny ozdobne; Tulipa; odmiany roslin

EN

city; flowering; phenology; plant cultivation; natural condition; Olsztyn city; tulip; ornamental plant; Tulipa; plant cultivar

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
• Rocznik: 2006
• Tom: 510
• Numer: 2
• Opis fizyczny: s.673-683,rys.,tab.,bibliogr.

Twórcy

autor

Wazbinska J

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, ul. Prawochenskiego 21, 957 Olsztyn

autor

Brych A

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, ul. Prawochenskiego 21, 957 Olsztyn

autor

Januszewicz E

• Katedra Hodowli Roślin i Nasiennictwa, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

autor

Ploszaj B

• Uniwersytet Warminsko-Mazurski, ul. Prawochenskiego 21, 957 Olsztyn

Bibliografia

• Bijl R.S. 1993. Bloembollen in netten. Landbouwmechanisatie 44(5): 70-71.
• Dąbrowski J. 1994. Początki badań nad tulipanami w Polsce. Mater. konf. nauk. „Tulipany wczoraj, dziś i jutro”. Skierniewice, 13 V 1994: 1-4.
• De Hertogh A.A., Zimmer K. 1993. Allium - ornamental species, w: Physiology of flower bulbs. De Hertogh A.A., Le Nard M. (red.). Elsevier, Amsterdam: 187-200.
• Grabowski J. 1994. Charakterystyka opadów atmosferycznych w RZD w Bałcynach w latach 1972-1990. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricult. 58: 59-67.
• Hanks G.R. 1996. Variation in the growth and development of narcissus in relation to meteorological and related factors. Journal of Horticultural Science 71(4): 517-532.
• Hetman J. 1996. Wpływ warunków atmosferycznych na plonowanie roślin cebulowych. Biul. Stow. Prod. Ozdob. Roślin Ceb. 3: 7-13.
• Januszewicz K.E., Puzio-Idzkowska M. 2002. Doświadczalnictwo rolnicze. Przewodnik do ćwiczeć, wyd. UWM w Olsztynie: 177 ss.
• Koźmiński C. 1981. Temperatura gleby na głębokość 5 cm w Polsce. AR w Szczecinie, IUNG w Puławach: 38 ss.
• Mynett K., Pankratow M., Rewers A., Startek L., Wraga K. 1998a. Investigation on tulips growing as perennials. Part I. Reproduction of tulips bulbs in a four year cycle of perenialization. Acta Horticulturael. XXV-th International Horticultural Congress, Benelux, Brussel: 21.
• Mynett K., Startek L. 1999. Badania nad ubylinawianiem tulipanów. Cz. III. Wpływ odmiany, długości cyklu uprawowego oraz wielkości cebul matecznych na współczynnik przyrostu masy cebul potomnych tulipanów. Fol. Univ. Agric. Stetin. 201, Agricultura 78: 235-242.
• Mynett K., Startek L., Wraga K., Janicka D. 1998b. Badania nad ubylinawianiem tulipanów. Cz. II. Walory dekoracyjne tulipanów w uprawie bylinowej i jednorocznej. Fol. Univ. Agric. Stetin. 187, Agricultura 70: 73-81.
• Nowicka A., Grabowska K. 1985. Charakterystyka ważniejszych elementów klimatu Pojezierza Warmińsko-Mazurskiego. Acta Acad. Agricult. Tech. Olst., Agricult. 42: 1-18.
• Nowicka A., Grabowska K. 1989. Charakterystyka ważniejszych elementów klimatycznych Pojezierza Warmińsko-Mazurskiego. Opady atmosferyczne. Acta Acad, Agricult. Tech. Olst., Agricult. 50: 106-113.
• Rasmussen E. 1976. Forsřg med forskellige dćkningsmaterialer til narciser 1969-1973 Tidsskrift for Planteavl 80: 232-238.
• Rasmussen E. 1985. Tulips as one and two year culture in Denmark. Acta Horticulturae 177: 411-414.
• Rasmussen E., Henriksen K. 1990. Early mulching of tulips. Tidsskrift for Planteavl 94(4): 419-422.
• Sochacki D. 2000. Reprodukcja cebul narcyzów. Inst. Sadow. i Kwiac., Skierniewice: 1-19.
• Sochacki D., Mynett K. 1996. Wpływ uprawy jednorocznej i dwuletniej lilii, tulipanów i narcyzów na plon cebul i kwiatów. Zesz. Nauk. Inst. Sadów, i Kwiac. 3: 141-151.
• Sochacki D., Treder J. 2001. Reprodukcja cebul kwiatowych na polderach Zachodniej Fryzji. Biul. Stow. Prod. Ozdob. Roślin Ceb. 12: 7-9.
• Szlachetka W.I. 1989. Porównanie plenności kilku odmian tulipanów i narcyzów uprawianych na polderach Żuław Wiślanych. Pr. Inst. Sad. i Kwiac., Seria B, Tom 14: 15-20.
• Szlachetka W.I., Drozd J., Drozd W. 1990a. Wpływ warunków meteorologicznych na plon bulw krokusów w produkcji towarowej. Prace Inst. Sad. i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, Seria B, Tom 15: 35-40.
• Szlachetka W.I., Drozd J., Drozd W. 1990b. Wpływ warunków meteorologicznych na plon cebul tulipanów w produkcji towarowej. Prace Inst. Sad. i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, Seria B, Tom 15: 19-25.
• Szlachetka W.I., Romanowska F. 1990. Wpływ warunków meteorologicznych na plon cebul narcyzów w produkcji towarowej. Pr. Inst. Sad. i Kwiac., Ser. B, Tom 15: 27-31.
• Treder J., Podwyszyńska M. 1999. Produkcja roślin cebulowych w Bretanii. Biul. Stow. Prod. Ozdob. Roślin Ceb. 9-10: 1-13.