Wplyw zbiornika zaporowego 'Msciwojow' na stezenie biogenow i substancji organicznej w wodzie rzeki Wierzbiak

• Autorzy: Kwasniak A
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zbiornik zaporowy „Mściwojów" powstał przez przegrodzenie zaporą ziemną doliny rzeki Wierzbiak we wsi Mściwojów (woj. dolnośląskie). Zastosowane w jego konstrukcji rozwiązania hydrotechniczne, tj. osadniki i 3-komorowy zbiornik wstępny czynią go interesującym obiektem badań. Istotne jest również to, że prace badawcze prowadzono od momentu jego napełnienia. Z przeprowadzonych analiz fizykochemicznych wynika, że w zbiorniku zaporowym „Mściwojów" zachodzą procesy samooczyszczania, o czym świadczy redukcja stężenia azotanów o 40% i fosforanów o 54%, jednocześnie jednak obserwuje się wzrost ilości substancji organicznych, co jest wynikiem intensywnego rozwoju organizmów wodnych.

EN

The dam reservoir "Mściwojów" (the province of Lower Silesia) was made by partitioning the valley of the river Wierzbiak by the earth dam. Three pre-sediment traps and a three-chamber predam reservoir were created out of the main reservoir bowl. The function of these structures is to stop the suspended matter and biogenes. The small depth (up to 3 metres) and the low speed of the water flow in the reservoir enable the development of water organisms, that take part in the selfcleaning process. Some of the macrophytes i.e. Phragmites australis, Schoenoplectus lacustris and Typha angustifolia were deliberately planted in the second sediment trap and in the pre-dam chambers. The waters of the river Wierzbiak have been examined since March 2000 when the reservoir was filled up. The results of the physico-chemical analyses prove that the self-cleaning process takes place in the dam reservoir "Mściwojów". The reduction of nitrates (by 40%) and phosphates (by 54%) concentration as well as the increase in the amount of organic substance resulting from the intensive development of the water organisms can be observed. At the same time, however, one notices the augmentation. Pre-sediment traps have a significant influence on the self-cleaning process of water in the reservoir. Below the pre-sediment traps the water indicates smaller concentration of the nitrites, ammonia and phosphates.

Słowa kluczowe

PL

zbiornik zaporowy Msciwojow; substancje organiczne; rzeka Wierzbiak; stezenie pierwiastkow; pierwiastki biogenne; wody powierzchniowe; zbiornik wstepny; zbiorniki zaporowe; samooczyszczanie

• Wydawca: -
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Akademii Rolniczej we Wrocławiu. Zootechnika
• Rocznik: 2001
• Tom: 48
• Opis fizyczny: s.125-141,rys.,bibliogr.

Twórcy

autor

Kwasniak A

• Katedra Limnologii i Rybactwa, Akademia Rolnicza, Wroclaw

Bibliografia

• [1] Balcerzak W., Wisz A.: Zagrożenie eutrofizacja wód zbiornika zaporowego Dobczyce. Ochr. Śr., nr 1(42), 1991, 27-29.
• [2] Bartkowiak M, Czamara W., Wojarnik K.: Mata retencja w kształtowaniu środowiska przyrodniczego obszarów nizinnych i podgórskich., II Ogólnopolska Konf. Nauk. Przyrodnicze i techniczne problemy ochrony i kształtowania środowiska rolniczego, Poznań 1997, 5-10.
• [3] Benndorf J., Piitz K.: Control of eutrophication of lakes and réservoirs by means of predams- I. Mode of opération and calculation of the nutrient élimination capacity. Wat. Res., Vol 21, No 7, 1987, 829-838.
• [4] Chudyba H., Kalwasiński K.: Samooczyszczanie wody. Nowoczesne Rolnictwo, nr 6, 1998.
• [5] Czamara W., Krężel J., Łomotowski J.: Wpływ retencji zbiornikowej na jakość wody powierzchniowej w zlewni Nysy Szalonej. Zesz. Nauk. AR Wroc, Konf. III, tom 2, Nr 246, 1994, 53-62.
• [6] Czamara W., Wojarnik K., Wiatkowaki M., Tokarczyk T.: Możliwości poprawy jakości wody retencjonowanej w zbiornikach zaporowych górnej i środkowej Odry. Zesz. Nauk. AR Wroc, Konf. XXI, nr 339, 1999, 61-68.
• [7] Czamara W., Radczuk L., Urbański I.: Mala retencja w dorzeczu górnej i środkowej Odry. Zesz. Nauk. AR Wroc, Inżynieria Środowiska IV, Nr 233, 1993, 123-139.
• [8] Jarząbek A.: Zmiany ładunków fosforanów przy przepływie przez małe zbiorniki. Zesz. Probl. Post. Nauk Roi., z. 458, 1998, 389-396.
• [9] Just J., Hermanowicz W.: Fizyczne i chemiczne badania wody do picia i potrzeb gospodarczych. PZWL, Warszawa 1964.
• [10] Porozumienie z dnia 21.12.1995 r. zawarte między Ministrem Rolnictwa. Gospodarki Żywnościowej a Ministrem Ochrony Środowiska. Zasobów Naturalnych i Leśnictwa dotyczące współpracy w zakresie programu małej retencji.
• [11] Mioduszewski W.: Mała retencja a ochrona jakości zasobów wodnych. Melior. Roi. Biuletyn Informacyjny, 3/4, 1996, 5-12.
• [12] Mioduszewski W.: Mała retencja a ochrona zasobów wodnych. Gosp. Wod., nr 3, 1997,66-70.
• [13] Pütz K., Benndorf J.: The importance of pre-reservoirs for the control of eutrophication of reservoirs. Wat. Sc. Tech., Vol. 37, No. 2, 1998, 317-324.
• [14] Rackiewicz D., Wiatkowski M., Wojarnik K.: Hydrologia i hydraulika zbiorników wstępnych. Konf. Nauk. Biologiczne aspekty funkcjonowania zbiorników zaporowych, Lublin, 1999, 16-18.
• [15] Ryszkowski L., Kędziora A.: Mała retencja wody w krajobrazie rolniczym, Zesz. Nauk. AR Wroc, Konf. XI, nr 289, 1996, 217-225.
• [16] Smoroń S.: Obieg fosforu w rolnictwie i zagrożenie jakości wody. Rolnictwo polskie i ochrona jakości wody. Zesz. Edukacyjne, nr 1, IMUZ Falenty, 1996, 87-104.
• [17] Szulkowska-Wojaczek E., Marek J.: Określenie sposobów i kierunków działania dla ograniczenia nadmiernej ilości związków chemicznych z nawożenia, ochrony roślin przedostających się do wód Nysy Szalonej i Kaczawy - wykorzystywanych do zaopatrzenia LGOM w wodę pitną. Okręgowy Ośrodek Rzeczoznawstwa i Doradztwa Rolniczego, Wrocław, 1984.
• [18] Szymańska H.: Poprawa funkcjonowania małych zbiorników retencyjnych za pomocą makrofitów. Zesz. Nauk. AR Wroc, Konf. III, tom 1, Nr 246, 1994, 175-178.
• [19] Szymańska H.: Retencja wody a jej jakość. Gosp. Wod., nr 3, 1997, 78-81.
• [20] Vogler P.: Probleme der Phosphatanalytik in der Limnologie ein neus Verfahren zur Bestimmung von gelősten Orthophosphate neben Kondersierten Phosphaten und organischen Phosphorsäureester. Int. Rev. Ges. Hydrobiol., 50, 1965, 33-48.
• [21] Wołoszyn J., Krężel J.. Czamara W., Szarska O.: Koncepcja zabiegów technicznych w celu poprawy jakości wody w Nysie Szalonej i zbiorniku "Słup". Zesz. Nauk. AR Wroc, Melioracja XXXIX, Nr 209, 1991, 39-52..
• [22] Zbiornik wodny "Mściwojów" na rzece Wierzbiak, gm. Mściwojów, woj. legnickie, Projekt wykonawczy, cz. 1/1 Część ogólna. Instytut Inżynierii Środowiska AR Wrocław, 1996.